بررسی اثر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم از طریق کاربرد مدل اولسون

چكیده: 1

مقدمه: 2

فصل اول: كلیات تحقیق

1-1 مقدمه 4

2-1 بیان مسأله 4

3-1 پرسش های اصلی تحقیق. 6

4-1 اهداف تحقیق. 6

5-1 فرضیه های تحقیق. 7

6-1 قلمرو تحقیق. 7

7-1  تعریف واژه ها 8

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه 12

2-2 اهداف عمده حسابداری. 13

3-2 گزارشهای حسابداری. 14

1-3-2 گزارشهای درون سازمانی. 14

2-3-2 گزارشهای برونسازمانی. 14

4-2 استفاده کنندگان گزارشهای مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها 14

1-4-2 سرمایه گذاران. 15

2-4-2 نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران (بخش عمومی و بخش خصوصی) 16

3-4-2 سرمایهگذاران بالقوه و نیازهای اطلاعاتی آنها 17

4-4-2 اعطاءکنندگان وام، اعتبار و سایر تسهیلات مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها 17

5-4-2 نیازهای اطلاعاتی فروشندگان کالاها و خدمات.. 18

6-4-2 مشتریان. 18

7-4-2 نیازهای اطلاعاتی مدیریت.. 18

8-4-2 کارکنان. 19

9-4-2 دولت و نیازهای آن. 19

10-4-2 جامعه 19

5-2 اهداف گزاشگری مالی. 20

1-5-2 فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی وضعیت مالی و بنیه اقتصادی. 20

2-5-2  فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری. 21

3-5-2 فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی چگونگی تأمین و مصرف وجوه نقد 22

4-5-2 فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی چگونگی ایفای مسئولیت مباشرت مدیریت و انجام تکالیف قانونی  23

5-5-2 فراهم آوردن اطلاعات مکمل برای درک بهتر اطلاعات مالی ارائه شده و پیشبینی وضعیت آتی. 24

6-2 مقایسۀ سهامداران (سرمایه گذاران) با گروههای ذینفع. 24

7-2 تئوری نمایندگی. 26

8-2- حاکمیت شرکتی راه حلی برای مشكلات ناشی از روابط نمایندگی. 30

1-8-2 طیف تعاریف حاکمیت شرکتی. 31

2-8-2 تعاریف حاکمیت شرکتی. 32

3-8-2 اهداف حاکمیت شرکتی. 32

4-8-2 طبقه بندی سیستمهای حاکمیت شرکتی. 32

5-8-2 مکانیزم های حاکمیت شرکتی. 34

6-8-2 ویژگی های آئیننامه نظام حاکمیت شرکتی (راهبری شرکتی) در ایران. 35

7-8-2 ارکان نظام راهبری شرکتی. 36

9-2 جریان وجوه نقد آزاد و مشکلات نمایندگی ناشی از آن. 37

1-9-2تعریف جریان وجوه نقد آزاد 37

2-9-2 محاسبه جریان وجوه نقد آزاد 38

3-9-2 مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد 38

4-9-2  مکانیزمهای مؤثر بر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد 40

10-2 عایدی (سود) هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم 40

11-2 بررسی اثر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم 41

12-2 پیشینه تحقیق. 42

1-12-2  تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 42

2-12-2 تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 45

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

1-3 مقدمه 48

2-3 جامعه آماری و نمونه آماری. 48

1-2-3 جامعه آماری. 48

2-2-3 نمونه آماری تحقیق و روش نمونهگیری. 48

3-3 ابزار گردآوری دادهها 49

4-3 ابزار تجزیه و تحلیل. 50

5-3 متغیر های مستقل و وابسته 50

6-3 روش آزمون فرضیه های تحقیق. 50

1-6-3 روش آزمون فرضیه های اصلی. 50

2-6-3 روش آزمون فرضیه های فرعی. 51

3-6-3 روش محاسبه جریان وجوه نقد آزاد 52

4-6-3 روش محاسبه فرصت رشد 52

7-3 مثال عددی برای محاسبه جریان وجوه نقد آزاد و فرصت رشد 53

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

1-4 مقدمه 56

2-4 آزمون فرضیه ها 57

1-2-4 شاخص های توصیفی متغیرهای فرضیه های اصلی. 57

2-2-4 آزمون فرضیه اصلی اول. 61

3-2-4 آزمون فرضیه اصلی دوم 65

4-2-4 جمع بندی دو مدل فرضیه های اصلی. 70

5-2-4- شاخص های توصیفی متغیرهای فرضیه های فرعی. 71

6-2-4 آزمون فرضیه فرعی اول. 77

7-2-4 آزمون فرضیه فرعی دوم 80

8-2-4 جمع بندی دو مدل فرضیه های فرعی. 80

9-2-4- خلاصه نتایج حاصل آزمون فرضیه های اصلی و فرعی. 80

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه 83

2-5 نتایج تحقیق. 83

1-2-5 نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی اول. 83

2-2-5 نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی دوم 84

3-2-5 نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی اول. 84

4-2-5 نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی دوم 84

3-5 خلاصه و نتیجه گیری کلی. 84

4-5 پیشنهادهای تحقیق. 85

1-4-5 پیشنهادهای حاصل از نتایج تحقیق. 85

2-4-5 پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی. 86

5-5 محدودیتهای تحقیق. 87

پیوست ها 

لیست شرکتهای عضو نمونه آماری. 89

منابع و ماخذ 

منابع فارسی: 91

منابع لاتین: 92

چکیده انگلیسی: 97

جدول1-4 شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های  58

جدول 2-4 آزمون کلموگروف- اسمیرنوف فرضیه های اصلی( متغیر قیمت هر سهم) 61

جدول 3-4ضریب همبستگی پیرسون بین  عایدی هر سهم وقیمت هر سهم 62

جدول 4-4 ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون متغیرهای فرضیه اصلی اول(بین قیمت هر سهم و عایدی هر سهم) 62

جدول 5-4 آنالیز واریانس رگرسیون فرضیه  اصلی اول. 63

جدول 6-4 ضرایب معادله رگرسیونی فرضیه اصلی اول(قیمت هر سهم و عایدی هر سهم) 63

جدول 7-4 ضریب همبستگی پیرسون بین ارزش دفتری حق مالی هر سهم و قیمت هر سهم 66

جدول 8-4 ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون( ارزش دفتری حق مالی هر سهم و قیمت هر سهم) 66

جدول9-4 آنالیز واریانس رگرسیون فرضیه  اصلی دوم (متغیر های ارزش دفتری حق مالی هر سهم و قیمت هر سهم) 67

جدول 10-4 ضرایب معادله رگرسیونی فرضیه  اصلی‌دوم (متغیر های ارزش دفتری حق مالی هر سهم و قیمت هر سهم) 67

جدول 11-4 مقایسه دو مدل  ارزش دفتری و  عایدی هر سهم در تبیین رابطه با قیمت سهام 69

جدول 12-4 شاخص های توصیفی متغیرهای فرضیه های فرعی. 71

(مشكلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد، عایدی هر سهم، قیمت هر سهم، اثر متقابل بین مشكلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد و عایدی هر سهم) 71

جدول 13-4: ضرایب همبستگی پیرسون و  سطوح معنا داری متغیر های فرضیه فرعی اول. 75

(قیمت هر سهم، مشكلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد، عایدی هر سهم،اثر متقابل بین مشكلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد و عایدی هر سهم) 75

جدول 14-4: آزمون کلموگروف- اسمیرنوف فرضیه های فرعی(قیمت هر سهم) 76

جدول 15-4: مقادیر ضریب همبستگی، ضریب تعیین وضریب تعیین تعدیل شده مدل و آماره دوربین. 77

جدول 16-4 آنالیز واریانس رگرسیون فرضیه فرعی اول. 77

جدول 17-4: ضرایب معادله رگرسیونی فرضیه فرعی اول. 78

جدول 18-4 مقایسه دو مدل فرضیه های فرعی. 80

جدول 19-4 خلاصه نتایج از آزمون فرضیه های اصلی و فرعی. 81

نمودار 1-4 توزیع متغیر عایدی هر سهم 59

نمودار 2-4 توزیع متغیر قیمت هر سهم 60

نمودار 3-4 توزیع متغیر ارزش دفتری هر سهم 60

نمودار 4-4 آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون فرضیه اول. 64

نمودار 5-4 خط و معادله رگرسیون فرضیه اصلی اول. 65

نمودار 6-4 آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون فرضیه  اصلی دوم 68

نمودار 7-4 خط و معادله رگرسیون فرضیه  اصلی‌دوم 69

نمودار 8-4 توزیع متغیر مشكلات نمایندگی ناشی از جریان وجوه نقد آزاد 72

نمودار 9-4 توزیع متغیر عایدی هر سهم 73

نمودار 10-4 توزیع متغیر قیمت هر سهم 73

نمودار 11-4 توزیع اثر متقابل بین متغیر مشكلات ناشی از جریان وجوه نقد آزاد و عایدی هر سهم 74

نمودار 12-4 توزیع لگاریتم متغییر قیمت هر سهم 74

نمودار 13-4 آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون فرضیه اول فرعی. 79

تحقیقات قبلی جریان وجوه نقد آزاد[1]  را به عنوان یکی از منابع مشکلات نمایندگی بین مدیران و سهامداران تعریف می­کند. مدیران واحدهای اقتصادی دارای جریان وجوه نقد آزاد بالا و فرصت رشد پایین اغلب تمایل دارند تا در پروژه­های اضافی و یا حتی در پروژه­های دارای خالص ارزش فعلی منفی (NPV منفی) سرمایه­گذاری کنند و برای پوشش دادن اثرات سرمایه­گذاری­هایی که ثروت را بیشینه نمی­کنند از اقلام تعهدی اختیاری افزایش­دهنده سود استفاده می­کنند.

بنابراین، هدف این تحقیق ارزیابی ارتباط ارزش عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم و اثر مشکلات نمایندگی ناشی از جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم می­باشد. برخلاف آنچه پیش­بینی شده بود و برخلاف فرضیه های مطرح شده در این تحقیق، جریان وجوه نقد آزاد به عنوان یک مشکل ناشی از تضاد منافع بین سهامداران و مدیران نتوانست بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم (در تبیین رابطه با قیمت سهام) موثر واقع شود و این ارتباط ارزشی را تعدیل نماید.

از دیدگاه اقتصادی با فرض منطقی بودن رفتار افراد، فرض بر این است که همه در وهله اول به دنبال حداکثر کردن منافع خویش هستند. مدیران نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشند. مدیران علاقمندند در راستای حداکثر کردن منافع شخصی، رفاه اجتماعی و تثبیت موقعیت شغلی خود، تصویر مطلوبی از وضعیت مالی واحد تجاری به سهامداران و سایر افراد ذینفع ارائه نمایند.

لیکن در برخی موارد الزاماً افزایش ثروت مدیران در راستای افزایش ثروت سایر گروه­ها از جمله سهامداران نیست. این امر عدم همسویی میان منافع مدیران و سایر گروه­های ذینفع در واحد تجاری را نشان می دهد.با در نظر گرفتن تئوری تضاد منافع میان مدیران و مالكان، مدیران واحدهای‌تجاری‌از انگیزه­های لازم برای حداکثر کردن منافع خود برخوردار می­باشند. در راستای تحلیل ارزش ایجاد شده برای سهامداران، جریان­های وجوه نقد آزاد شرکت از اهمیت خاصی برخوردار است.

با توجه به تئوری تضاد منافع بین مدیران و مالکان، ممکن است برخی مدیران وادار شوند
جریان­های وجوه نقد آزاد را در پروژه­های با خالص ارزش فعلی منفی سرمایه­گذاری تا در کوتاه­مدت برخی از منافع شخصی خود را تأمین نمایند.