تفاوت زن و مرد در دیه و قصاص در قانون مجازات اسلامی

دیه در اسلام بر معیار ارزش معنوى انسان مقتول نیست، بلكه یك دستور خاصى است كه ناظر به مرتبه بدن انسان كشته شده مى‏باشد، نشانه آن این است كه اسلام بسیارى از افراد اعم از زن و مرد را كه داراى اختلاف علمى یا عملى‏اند متفاوت مى‏بیند و تساوى آنها را نفى مى‏كند، و در عین حال دیه آنها را مساوى مى‏داند، مثلا درباره تفاوت عالم و جاهل مى‏گوید:

... هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون [1]

آیا كسانى كه مى‏دانند با كسانى كه نمى‏دانند مساویند؟

و درباره تفاوت مجاهد قائم و غیر مجاهد قاعد چنین مى‏فرماید:

لایستوی القاعدون من المؤمنین غیر اولی الضرر و المجاهدون فی سبیل الله [2]

مؤمنان خانه‏نشین كه زیان دیده نیستند با آن مجاهدانى كه با مال خود در راه خدا جهاد مى‏كنند یكسان نمى‏باشند. ودرباره اختلاف كسى كه قبل از فتح مكه و پیروزى چشمگیر اسلام، جهاد و كمك مالى مى‏كرد و در راه خدا مبارزه و انفاق مى‏نمود با كسى كه بعد از فتح مكه در جهاد شركت مى‏كرد و در راه اسلام كمك مالى مى‏نمود چنین مى‏فرماید:

... لا یستوی منكم من انفق من قبل الفتح و قاتل اولئك اعظم درجة من الذین انفقوا من بعد وقاتلوا وكلا وعد الله الحسنى والله بما تعلمون خبیر [3]

كسانى از شما كه پیش از فتح مكه انفاق و جهاد كرده‏اند با دیگران یسكان نیستند، آنان از حیث درجه بزرگتر از كسانى‏اند كه بعدا به انفاق و جهاد پرداخته‏اند.

فهرست مطالب

.. 2

چكیده2

مقدمه. 3

حكمت تفاوت دیه زن و مرد. 4

دیه و قصاص و تكلیف حكومت و حق زنان.. 10

قصاص زن و مرد. 11

الف) قصاص نفس.... 11

ب) قصاص عضو. 12

دیه مرد و زن.. 12

الف) دیه نفس.... 12

دلایل برابرى زن و مرد در دیه و قصاص.... 13

الف) عدالت خداوند متعال.. 13

ب) برابرى همه انسان‏ها با یكدیگر. 14

ج) صراحت آیات قصاص.... 17

د) حیات بودن قصاص.... 17

و) روایات مخالف با روایات مشهور18

ز) ضعف اجماع. 20

نقش زمان و مكان در قصاص و دیه. 21

قانون و زنان سرپرست خانوار22

پیشنهاد حقوقى.. 23

پاورقی.. 25