مقدمه:
با اینکه امروزه مدیریت در دنیای پیچیده و متحول جایگاه اساسی خود را پس از فراز و نشیب های بسیار پیدا کرده است، به نظر میرسد در کشور ما بیان فوق مصداق کامل عینی پیدا نکرده است . مدیریت آموزشی نیز از این امر مستثنی نبوده و هنوز جایگاه واقعی خود را در مفهوم علمی خود باز نیافته است. هنوز هم در موارد بسیاری ،مدیران فعلی آموزشی در نهایت مدیران آموزشی به معنی مجری قوانین و مقررات جاری هستند نه «رهبر آموزشی» و لازمه این کار توجه به مدیریت آموزشی و بها دادن به آن در مفهوم علمی آن است.
از میان انواع مدیریت آموزشی، مدیریت آموزشی در سطح مدارس یکی از با اهمیت ترین و حساس ترین وظایف محسوب میگردد. آموزش در مدرسه انجام می گیرد و کیفیت آموزش و نتایج آن نیز به مدرسه بستگی دارد. لذا نظام آموزشی باید از مدیران توانا، کار آمد و کار آزموده در سطح مدارس برخوردار باشد تا بتواند وظایف خطیر خود را به نحو موثر به انجام برساند، و این امر مستلزم آن است که نظام آموزشی از یک در جهت پرورش و جذب مدیران ماهر و تحصیل کرده گام بردار و از طرف دیگر سیستم انتخاب و انتصاب مدیران آموزشی را طوری طراحی نماید که از طریق مدیران شایسته و کاردان و تحصیل کرده به سمت های مدیریت آموزشی انتخاب کردند.
توجه به وظیفه های خطیر مدارس و تامل در مورد وظایف مدیران آموزشی مدارس بر این امر دلالت دارد که وظیفه مدیران آموزشی در برنامه ریزی آموزشی و اجرای آنها خلاصه نمی شود بلکه ایجاد محیطی مساعد که همکاری موثر افراد را برای رسیدن به اهداف موجب شود، و هدایت و رهبری آموزشی و همچنین سازماندهی و نظارت و کنترل موثر نیز از وظایف اصلی مدیران محسوب میگردد، و انجام این وظایف، مهارت ها و توانایی های خاصی را می طلبد که این مهارت ها و توانائی ها نمی توانند صرفاً از طریق تجربه حاصل شوند و آموزش و کسب آگاهی های لازم علمی در کنار تجربه برای دست یافتن به این توانایی ها و مهارتها لازم و ضروری است.
دانش مدیریت به مدیران کمک می کند تا بتوانند دشواری های کار خود را از طریق مطالعه اصول، نظریه ها و آموزش فنون و روش های سودمند و موثر از میان بردارند و بتوانند به طور موثر از عهده تحولات و پویایی های کار خود برآیند- راه حل های خلاق برای مسائل و مشکلات خود ارائه دهند- منابع مادی و انسانی سازمان آموزشی خودشان را جهت کسب اهداف تعلیم و تربیت، به خوبی بکار گیرند و به اقدامات پیشگیرانه در قلمرو کار و فعالیت خود مبادرت ورزند.
از آنجائیکه اجرا و مدیریت نظام های آموزش و پرورش در مقایسه با سایر بخشهای فعالیت، افراد و منابع مادی و مالی بیشتری را به کار می گیرد، و از سوی دیگر با توجه به اینکه مسئولیت مدارس در قبال دانش آموزان و جوامع، بیشتر و پیچیده تر از گذشته شده است، آموزش های تخصصی برای مدیران مدارس بیش از هر زمان دیگری واجد اهمیت است و ضرورت دارد مدیران مدارس مهارت های جدیدی را در جهت انجام موثر وظایف شان فرا گیرند.
از طرفی چون لازم است هم عرض سایر امور اجتماعی، آموزش و پرورش نیز متحول گردد و با توجه به اینکه اگر قرار باشد در عرصه تعلیم و تربیت تحولی به وقوع بپیوندد باید از مدیریت آموزش و پرورش آغاز گردد، ضروری است در یک تحول اساسی در تربیت و به کارگیری مدیران آموزشی کارآمد که قادر باشند در شرایط متحول و پیچیده امروزی تحولات لازم را در آموزش و پرورش به طور اثر بخش عینیت بخشند و دستیابی به اهداف عالی تعلیم و تربیت را به نحو مطلوب میسر سازند، اقدامات اساسی صورت پذیرد.
فهرست:
عنوان صفحه
فصل اول................................................................................................................... 1
مقدمه......................................................................................................................... 2
تعریف موضوع.......................................................................................................... 4
اهمیت موضوع.......................................................................................................... 7
اهداف تحقیق............................................................................................................ 10
فرضیات تحقیق........................................................................................................ 11
قلمرو تحقیق............................................................................................................. 12
تعاریف اصطلات...................................................................................................... 13
فصل دوم................................................................................................................. 15
پیشینه و ادبیات تحقیق مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق ............................. 16
فصل سوم................................................................................................................ 24
سیر تحول مدیریت................................................................................................... 25
نظریه كلاسیك مدیریت............................................................................................ 25
نظریه مدیریت علمی................................................................................................. 26
نظریه مدیریت اداری................................................................................................ 27
نظریه بوروکراسی................................................................................................... 27
مزایا و محدودیتهای عمده تئوری کلاسیک مدیریت ............................................... 28
مکتب روابط انسانی................................................................................................. 28
تئوری علم مدیریت ................................................................................................. 29
نگرش سیستمی ....................................................................................................... 29
مدیریت اقتضائی...................................................................................................... 30
تاثیر تئوریهای مدیریت بر مدیریت آموزشی........................................................... 31
تعاریف مدیریت........................................................................................................ 35
ویژگیهای منحصر به فرد مدیریت........................................................................... 37
مهارت مورد نیاز مدیران......................................................................................... 39
عوامل موثر در موفقیت مدیران............................................................................... 44
ارزشیابی اثر بخشی و كارآمدی مدیران................................................................. 45
عوامل موثر در اثر بخشی سازمان ........................................................................ 49
وظایف مدیران......................................................................................................... 51
برنامه ریزی ........................................................................................................... 53
انواع برنامه ریزی.................................................................................................... 54
مراحل عمده برنامه ریزی........................................................................................ 55
برنامه ریزی موثر.................................................................................................... 56
سازماندهی-تامین بكارگیری نیروی انسانی........................................................ 59-57
نظارت و كنترل........................................................................................................ 60
هدایت و رهبری....................................................................................................... 61
سلسله مراتب نیازها................................................................................................. 63
انگیزش و رفتار....................................................................................................... 64
بهداشت روانی......................................................................................................... 65
تئوری x و y .......................................................................................................... 66
نظریه گروهای انسانی............................................................................................. 67
مطالعات در مورد نظریه رهبری............................................................................. 68
سیستم مدیریت لیكرت............................................................................................. 71
رهبری اقتضایی....................................................................................................... 72
رهبری موفق............................................................................................................ 73
همگانی و رهبری..................................................................................................... 74
رهبری مبتنی بر عشق و محبت................................................................................ 76
مدیریت مشاركتی .................................................................................................... 79
شرایط لازم برای اثر بخش بودن مشاركت............................................................ 81
مزایای مشاركت....................................................................................................... 82
برنامه ریزی و اجرای تغییر.................................................................................... 84
فرآیند ایجاد تغییر.................................................................................................... 86
خلاقیت و نوآوری.................................................................................................... 87
فرآیند خلاقیت.......................................................................................................... 88
ویژگی افراد خلاق.................................................................................................... 89
موانع خلاقیت........................................................................................................... 90
استراتژی نوآوری................................................................................................... 91
روابط انسانی........................................................................................................... 92
روابط انسانی در مدرسه......................................................................................... 93
شاخص روابط انسانی مطلوب................................................................................. 95
عوامل موثر در ایجاد رضایت خاطر معلمان........................................................... 96
فصل چهارم
روش تحقیق............................................................................................................ 101
جامعه آماری.......................................................................................................... 102
ابزار جمع آوری اطلاعات....................................................................................... 103
نحوه جمع آوری اطلاعات....................................................................................... 104
روشهای آماری تحقیق........................................................................................... 105
فصل پنجم ............................................................................................................. 106
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه یك........................................................ 107
نمودار فرضیه 1..................................................................................................... 108
جدول شماره 2 فرضیه 1....................................................................................... 109
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه دو......................................................... 111
نمودار فرضیه 2..................................................................................................... 112
جدول شماره 2 فرضیه 2....................................................................................... 113
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه سه........................................................ 115
نمودار فرضیه 3..................................................................................................... 116
جدول شماره 2 فرضیه 3....................................................................................... 117
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه چهار..................................................... 119
نمودار فرضیه 4..................................................................................................... 120
جدول شماره 2 فرضیه 4....................................................................................... 121
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه پنج........................................................ 123
نمودار فرضیه 5..................................................................................................... 124
جدول شماره 2 فرضیه 5....................................................................................... 125
خلاصه تحقیق و نتیجه ........................................................................................... 128
پیشنهادات .............................................................................................................. 131
محدودیتها و تنگناهای تحقیق.................................................................................. 133
پیوستها
پرسشنامه
منابع و ماخذ
فصل اول
مقدمه
تعریف موضوع
اهمیت موضوع
اهداف تحقیق
فرضیات تحقیق
قلمرو تحقیق
تعاریف اصطلاحات
مدیریت