عملکرد الکترومایوگرافی عضلات شانه در وضعیت های مختلف

اختلالات شانه عموما بین ورزشکاران و کارگران شایع است. بیشتر همراه با آسیب عضلات روتاتورکاف می­باشد. هرچند مکانیسم دقیق رفتار عضلانی در طول الویشن بالاتنه به خوبی توضیح داده نشده است. هدف مطالعه ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات شانه در طول دامنه متفاوت الویش شانه در سطوح ساجیتال، فرونتال و اسکپشن است.

دوازده نفر آزمودنی زن بر اساس روش دسترسی از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا انتخاب شدند. آزمودنی­ها هیچ پیشینه آسیبی در پشت یا سیستم عصبی عضلانی نداشتند. میانگین سن،  قد  و وزن به ترتیب (کیلوگرم 54/5±5/7)، (سانتیمتر162/5±4/2) و (سال 24/5±1/6 ) بود. به منظور ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات یک سیستم EMG، 16 کاناله با الکترودهای دوقطبی استفاده شد. الکترودها روی عضلات ذوزنقه فوقانی، ذوزنقه میانی، ذوزنقه تحتانی، دلتوئید قدامی، دلتوئید میانی، دلتوئید خلفی و فوق خاری قرار داشتند. نرخ نمونه برداری 2000 هرتز و در دامنه  15-500 هرتز فیلتر شد. ناچ فیلتر همچنین با فرکانس برشی 50 هرتز برای برای سیگنال­های برق شهری استفاده شد.

آزمودنی در وضعیت ایستاده همراه با اکستنشن آرنج و و مفضل شانه در 4 وضعیت صفر، 30، 60 و 90 درجه قرار داشت که در سه سطح شامل فرونتال، ساجیتال و اسکپشن عمل می­کرد راست ایستاده بود. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از SPSS-16  با خطای 05/0 استفاده شد.

شدت فعالیت عضله فوق­خاری صفحه فرونتال به صورت معنی داری بیشتر از صفحات دیگر بود (p=0/006  و F=8/9)  و در دلتوئید میانی نیز نتایج مشابهی مشاهده شد( p=0/001 و F=16/3)

شدت فعالیت عضله فوق خاری در زوایای مختلف تفاوت معنی داری داشت و در زاویه 90 درجه بیشترین مقدار بود( P=0/00 و F=1/9). هرچند شدت فعالیت عضله فوق­خاری نسبت به سایر عضلات در زاویه 30 درجه صفحه فرونتال به صورت معنی داری بیشتر از شدت فعالیت سایر عضلات بود( P=0/00  و F=243/11)

شدت فعالیت عضله دلتوئید میانی در زاویه 90 درجه به صورت معنی داری بیشتر از سایر عضلات بود(P=0/02  و F=14/8)

نتایج:

به منظور تفکیک عضله فوق­خاری از ودیگر عضلات شانه، انقباض ایزومتریک در 30 درجه آبداکشن پیشنهاد می­شود. و فعالیت عضله دلتوئید میانی نسبت به سایر عضلات در 90 درجه آبداکشن است.

واژه­ های کلیدی: آبداکشن، فعالیت عضلات شانه، الکترومایوگرافی، صفحه کتف، صفحه ساجیتال

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه 3

1-2- بیان مسئله 3

1-3- سابقه و ضرورت انجام پژوهش 4

1-4- اهداف تحقیق 6

1-4-1-اهداف کلی: 6

1-4-2-اهداف جزئی: 6

1-5- متغیرها 6

1-5-1- متغیرهای مستقل 6

1-5-2- متغیرهای وابسته 6

1-6- فرضیه­های پژوهش 6

1-7- روش تحقیق 7

1-8- محدودیت­های تحقیق 7

1-9- تعریف واژگان مفهومی و عملیاتی 7

1-9-1- الکترومیوگرافی 7

1-9-2- حداکثر انقباض ارادی ایزومتریک (MVIC) 8

1-9-3-گونیامتر 8

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه: 11

2-2-مبانی نظری 11

2-2-1-ساختار استخوان­های تشکیل دهنده کمربندشانه­ا­ی 11

2-2-1-ساختار استخوان­های تشکیل دهنده­ی کمربند شانه­ای 12

2-2-1-1 استخوان بازو: 12

2-2-1-2- کتف: 14

2-2-1-3-ترقوه: 16

2-2-2-ساختار مفاصل و بافت­های حمایت کننده کمربند شانه­ای 17

2-2-2-1-جناغی-ترقوه­ای 18

2-2-2-2-آخرومی-ترقوه­ای 18

2-2-2-3-کتفی-صدری 19

2-2-2-4-مفصل تحت دلتوئید 19

2-2-2-5-مفصل گلنوهومرال 19

2-2-3-پایدارکننده­های استاتیکی مفصل گلنوهورمرال: 20

2-2-3-1- سطح مفصلی 20

2-2-3-2- لابرم: 21

2-2-3-3- کپسول مفصلی: 21

2-2-3-4- لیگامنت­ها: 22

2-2-4- پایدارکننده­های دینامیکی مفصل گلنوهومرال 24

2-2-4-1- عضلات RC: 24

2-2-4-2-زوج نیرو صفحه فرونتال 25

2-2-4-3-زوج نیروی صفحه عرضی 26

2-2-5-حرکات و دامنه حرکتی شانه 27

2-2-5-1-فلکشن و آبداکشن 27

2-2-5-2-اداکشن و اکستنشن 28

2-2-5-3-چرخش داخلی و خارجی 29

2-2-5-4-فلکشن افقی و اکستنشن افقی 29

2-2-6-حرکات ترکیبی کمربند شانه 30

2-2-7-فعالیت عضلانی در کمربند شانه 30

2-2-7-1-عضلات اسکاپولاهومرال 31

عضله دلتوئید 31

عضلات روتاتورکاف 32

عضله فوق­خاری: 32

عضله تحت­خاری 33

عضله گردکوچک 33

عضله تحت­کتفی 33

2-2-7-2-عضلات آکسیو اسکاپولار و آکسیوکلاویکولار 33

عضله ذوزنقه: 34

بالابرنده کتف: 34

عضله دندانه­ای قدامی 34

سینه­ای کوچک: 35

2-2-7-3-عضلات آگسیوهومرال 35

عضله سینه­ای بزرگ 35

2-3- پیشینه پژوهش: 36

2-3-1-آسیب عضلات روتاتورکاف: 37

2-3-2-ناپایداری مفصل گلنوهومرال 38

2-3-3-دسته بندی سندروم­های برخوردی 39

2-3-4- تست­های سندروم­های برخوردی: 41

2-3-3-1-تست برخوردی نیر 41

2-3-3-2-هاوکینز 42

2-3-3-4-تست جاب 42

2-3-3-4-تست سوپینیشن 42

2-3-5-مروری بر تحقیقات گذشته 43

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- مقدمه 49

3-2- روش اجرای تحقیق 49

3-2-1- جامعه آماری و شیوه گزینش نمونه­ها 49

3-2-2-شرایط عمومی عضویت در گروه شانه نرمال: 50

3-2-3-شرایط اختصاصی عضویت در گره شانه نرمال 50

3-3-ابزارها و روشها 54

3-3-1- قد و وزن آزمودنی­ها 54

3-3-2-مقدار مقاومت 54

3-3-3- فعالیت الکترومایوگرافی عضلات 54

3-3-4- اندازه گیری زاویه بازو با تنه 55

3-4- روش اجرا 55

3-5-پرتکل آزمایشی 56

3-6- اندازه گیری الکترومایوگرافی 60

3-7- حرکات وظیفه ای و شرایط آن 64

3-8- ابزارهای تحقیق 64

3-9- متغیرهای مورد مطالعه  RMS همسان سازی شده: 66

3-10- تجزیه و تحلیل آماری 66

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1-مقدمه 69

4-2- فعالیت عضلانی  مربوط به صفحات حرکتی مختلف در زوایای مختلف: 69

4-3-گشتاوری حاصل از وزن بالاتنه 74

فصل پنجم: استنباط و نتیجه ­گیری

5-1- مقدمه 93

5-2- بحث و نتیجه گیری 93

5-3- نتیجه گیری نهایی ..........98

5-4- پیشنهادات 99

منابع  .............103

فهرست جداول

جدول 3-1: مشخصات آزمودنی­ها 43

جدول4-1- درصد RMSعضلات کمربند شانه در هر سه صفحه زاویه صفر درجه 63

جدول4-2- درصد RMSعضلات کمربند شانه در هر سه صفحه زاویه صفر درجه 71

جدول4-3- درصد RMSعضلات کمربند شانه در هر سه صفحه زاویه 60 درجه 65

جدول4-4 درصد RMSعضلات کمربند شانه در هر سه صفحه زاویه 60 درجه 66

جدول4-5-گشتاوری حاصل از وزن بالاتنه و وزنه در صفحه فرونتال 74

جدول4-6- گشتاوری حاصل از وزن بالاتنه و وزنه در صفحه اسکپشن 75

جدول4-7- گشتاوری حاصل از وزن بالاتنه و وزنه در صفحه ساجیتال 75

جدول4-8- درصد نسبی فعالیت عضله فوق­خاری به عضله دلتوئید میانی 75

فهرست نمودارها

نمودار1-4- %RMS عضله فوقخاری در حرکت ابداکشن در هر سه صفحه در زوایای مختلف 77

نمودار4-2- %RMS عضله فوقخاری در حرکت ابداکشن در صفحه فرونتال 78

نمودار4-3- %RMS عضله فوقخاری در حرکت ابداکشن در صفحه اسکپشن 79

نمودار4-4- %RMS عضله فوقخاری در حرکت ابداکشن در صفحه ساجیتال 80

نمودار4-5- %RMS عضلات مختلف در حرکت ابداکشن در صفحه کتف زوایه 30 درجه 81

نمودار4-6- نسبت فعالیت عضله فوقخاری به دلتوئید میانی 82

نمودار4-7-%RMS عضلات مختلف در حرکت آبداکشن در صفحه اسکپشن در زاویه صفر 83

نمودار4-8- %RMS عضلات مختلف در حرکت ابداکشن در صفحه فرونتال زوایه 90 درجه 85

نمودار4-9- %RMS عضله دلتوئید میانی در حرکت ابداکشن در هر سه صفحه و زوایای مختلف 86

نمودار4-10- %RMS عضله دلتوئید میانی در حرکت ابداکشن در صفحه فرونتال 87

نمودار4-11- %RMS عضله دلتوئید میانی در حرکت ابداکشن در صفحه اسکپشن 88

نمودار4-12-%RMS عضله دلتوئید میانی در حرکت آبداکشن در صفحه ساجیتال 89

فهرست شكل­ها

شكل 1-1 دستگاه   8

شکل2-1- نمای قدامی کمربند شانهای 11

شکل2-2- بخش پرگزیمال استخوان بازو 13

شکل2-3- زاویه تنه 130تا 150 درجه و سراستخوان بازو 26 تا 31 درجه به عقب برگشته است 13

شکل 2-4- بخش قدامی استخوان کتف 14

شكل 2-5- تصویر کتف در نمای خلفی، جانبی و فوقانی 15

شکل2-6- تصویر استخوان کتف در محل حفره گلنوئید و سر استخوان بازو از نمای فوقانی 16

شکل2-7- استخوان ترقوه 16

شکل2-8- کپسول مفصلی 22

شکل 2-9- لیگامنتهای پایدار کننده مفصل گلنوهومرال 23

شکل2-10- تصویر عضلات روتاتور کاف از نمای جانبی از مفصل شانه 24

شکل2-11- زوج نیرو در صفحه فرونتال 25

شکل2-12- زوج نیروی در صفحه عرضی 26

شكل 2-13- عضله دلتوئید 31

شكل 2-14- نمای خلفی و قدامی عضلات RC 32

شكل 2-15- عضله ذوزنقه 34

شكل 2-16- عضله سینهای بزرگ 35

شکل 3-1- تست بلند کردن برای تشخیص آسیب عضله تحتکتفی 51

شکل3-2-تست تاخیر در چرخش خارجی 52

شکل 3-3- تست نیر(تست برخوردی) 53

شکل3-4- تست جاب 54

شکل 3-5- دستگاه آزمونگر ساخته 55

شکل 3-6- وضعیتهای مختلف ایزومتریک تست شده در سه صفحه فرونتال، اسکپشن و ساجیتال در زوایای صفر، 30،60 و 90 درجه 56

شکل3-7- وضعیتهای مخلف برای ثبت MVC در عضلات مختلف 58

شکل3-8-نمای قدامی محل نصب الکترود (کانرد 2005) 61

شکل3-9- نمای خلفی محل نصب الکترود(کانرد 2005) 62

شکل 3-10- الف 63

شکل 3-10- ب 63

شکل3-11- تصویر دستگاه الکترومایوگرافی 65