بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روان دانشجویان پیام نور خرم آباد

روان شناسان مزاح را به مثابه یكی از ویژگیهای شخصیتی انسان در نظر گرفته و آن را از دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار داده اند. در دهه 1960 م. علاقه روان شناسان به نقد و بررسی مزاح و خنده برای وجود آدمی جلب شد. برخی از روان شناسان معتقدند كه مزاح و خنده برای وجود آدمی و زندگی او، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است (كورتكف [1]، 1991؛ میندس[2] و كوربین [3]، 1985). دیدگاه عمده دربارة نقش روان شناختی مزاح معتقد است كه مزاح نوعی سبك سازگاری و انطباق است. فروید [4] (1916) معتقد است كه مزاح یكی از سازوكارهای دفاعی «من» و نوعی تلاش اقتصادی جهت صرف انرژی روانی است. آریتی [5] (1975) معتقد است ارتباط تنگاتنگی بین حدس بذله گویی و میزان خلاقیت فرد وجود دارد. پلاچیك [6] (1981) هشت سبك سازگاری برای آدمی برشمرده كه در این میان سازوكار وارونه سازی، یعنی توجه به وجوه مضحك شرایط و موقعیت های فشارزا از آن جمله است. از یك دیدگاه جامع تر زیستی – روانی اجتماعی [7] می توان مزاح را نوعی پیام هدفمند اجتماعی دانست كه با تغییرات فیزیولوژیكی و روانی ویژه ای همراه است. بدیهی است كه این پیام كاركردهای اجتماعی خاص خود را داراست و محتوا و مسیر ویژه خود را نیز دارد. به عبارت دیگر مزاح به مثابه یك پیام هدفمند به دنبال تحقیق كاركردهای معینی است و در این راه با استفاده از شیوه های ویژه در موقعیت های معینی به كار می رود. توجه به كاركردهای اجتماعی و اهداف مزاح از دیدگاههای مختلف، مورد بحث و بررسی علمای رفتاری و به خصوص روان شناسان قرار گرفته است. برخی از روان شناسان، مزاح را اساساً خصومت بار، عده ای آن را دردناك و تحقیرآمیز و تعدادی دیگر مزاح را سرگرم كننده و لذت بخش می دانند. به طور كلی نظرات روان شناختی پیرامون مزاح و بذله گویی را می توان در قالب چند رویكرد نظری مورد بررسی قرار داد. شوخی و شوخ طبعی اساساً خلاق بوده و خود تسهیل كننده خلاقیت بیشتر است. تقریباً تمامی تعاریف شوخ طبعی شامل ضوابطی از قبیل تركیبهای غیرمعمول، شگفتی، عدم تجانس مفاهیم و برداشتها و نظایر آن می گردد. بر طبق یك تعریف شوخ طبع كسی است كه خلاقیتش منجر به اظهار نظرها، داستانها و نمایش نامه های خنده آور است. علاوه بر آن، در بینشی وسیع شوخ طبع كسی است كه خود و دیگران را به نحوی فراتر و منفك تر می بیند. چنین شخصی قادر است به خود و وقایع زندگی بخندد و در عین حال با مردم و وقایع مرتبط باقی بماند.شوخ طبعی فرایندهای فیزیولوژیك، روانی و اجتماعی را ادغام یا سنتز می كند. بنابراین توانایی ایجاد شوخی و مزاح یا «داشتن توانایی شوخ طبعی» ویژگی خلاق مهمی است. بدون شوخی زندگی برای غالب مردم غیرقابل تحمل است. برای بسیاری از مردم شوخی یك راه بقا و یك نیروی شفابخش است

فهرست مطالب

مقدمه

مزاح یا شوخ طبعی

آشنایی با متون روانشناسی دربارة مزاح

سلامت روان یا سلامت روانشناختی

بیان مسئله تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

تعریف مفهومی شوخ طبعی

تعریف عملیاتی شوخ طبعی

تعریف مفهومی سلامت روانی

تعریف عملیاتی سلامتی روانی

فصل دوم

مبانی نظری و یافته های پژوهشی

مبانی (رویكردهای) نظری روان شناختی مزاح

الف- نظریه اهانت

ب- نظریه تخلیه هیجانی و آسودگی

ج- نظریه ناهماهنگی و تباین

واكنشهای مزاح

مزاح و سیستم ایمنی بدن

نقش درمانی مزاح

تبیین روان شناختی از تأثیر مزاح در مقابله با استرس

مدل تعاملی استرس

مبانی نظری سلامت روانی

نظریه فروید

نظریة موری

نظریة آدلر

نظریه فروم

نظریه مزلو

نظریه اسكینر

نظریه كارل یونگ

افراد سالم از نظر روانی

نظریه اسلام

اهمیت سلامت روان

الف- عوامل زیستی

ب- عوامل عاطفی و روانی

ج- عوامل اجتماعی

رابطة بین استرس، كنار آمدن و سلامتی

پیامدهای استرس

اختلال هیجانی

اختلال شناختی

اختلال فیزیولوژیكی

كنار آمدن

روشهای كنار آمدن مستقیم

كنار آمدن مواجهه ای

مسئله گشایی برنامه ریزی شده

حمایت اجتماعی

روشهای كنار آمدن دفاعی

مكانیزمهای دفاعی

كاهش دهندگان شیمیایی استرس

پسخوراند زیستی

ورزش

یافته های پژوهشی در زمینة مزاح (شوخ طبعی)

ترغییب پرورش توانایی شوخ طبعی

منابع فارسی