سدهای زیرزمینی سازه هایی هستند که مسیر جریان آب زیرزمینی را قطع کرده و ذخیره ای از آب در داخل زمین به وجود می آورند. آنها در نقاط مختلفی در جهان از جمله آفریقا هند و برزیل ساخته شده اند. این سد ها معمولاً در جایی ساخته می شوند که مقادیر جریان آب زیرزمینی به طور قابل ملاحظه ای، از جریان های خیلی بزرگ در فصول بارانی تا جریان های قابل چشم پوشی در فصول خشک تغییر می کند.
مبانی بنیادی سدهای زیر زمینی
آب به جای اینکه در سطح زمین ذخیره شود در داخل زمین نگهداشته می شود. مزیت اصلی سدهای زیرزمینی به خاطر کاهش یافتن تبخیر از سطح آب و خطر آلودگی می باشد، چون که انگل های آب نمی توانند در آبهای زیر زمینی زاد و ولد کنند.
سدهای زیر سطحی
یک سد زیر سطحی با قطع و یا کاهش جریان یک سفره آب زیر زمینی باعث تفاوت سطوح سفره در بالادست و پایین دست می گردد. این سد به طور کامل در درون زمین ساخته می شود.
سد های مخزنی ماسه ای
سد مخزنی ماسه ای در جلوی زمین ساخته می شود و به ذرات ماسه و خاک اجازه داده می شود تا در طول دوره های بزرگ جریان در پشت سد جمع شوند. به همین منظور سد های ماسه ای مخزنی را به صورت لایه ای می سازند تا ماسه در پشت آن انباشته شود و مواد ریز تر شسته شده و به پایین انتقال یابند.
سد ذخیره ای می تواند ترکیبی از دو نوع مختلف باشد. هنگام ساختن یک سد زیر زمینی در یک رودخانه می توان با یک عمل حجم سد را افزایش داد، بدین صورت که اجازه بدهیم تا تراز بالای سد تا سطح زمین بالا بیاید که این عمل موجب انباشته شدن رسوبات اضافی می گردد. در هنگام ساختن یک سد مخزنی ماسه ای ابتدا باید یک ترانشه را تا وقتی که به سنگ بستر ماسه ای یا هر لایه پایداری مانند رس برسیم کنده که این عمل برای سد های زیر سطحی هم کاربرد دارد، این ترانشه در عرض یک رودخانه یا یک دره ساخته شده و با یک دیوار نفوذ ناپذیر که از مصالح خاک کنده شده پر شده است مسدود می گردد.
عمران و ساختمان