انگیزش : تعریف و توضیح
انگیزش در لغت به معنای تحریك و ترغیب و حالتی كه انسان را به انجام رفتار یا فعالیت خاصی متمایل می سازد. و بعبارت كامل تر آنچه كه شخص را به حركت وا می دارد نظیر ترس، قدرت و ... غرایز نشان دهنده فشارهایی هستند كه اساسن آنها را نیازهای فیزیولوژیك بدن انسان تشكیل می دهد و در صورتی كه انگیزش بیانگر گوشه هایی از رفتارهای آموخته شده است به طور كلی نیازهای غریزی دارای ویژگیهای زیر هستند:
1- عمومیت دارند 2- آموزش پذیرنیستند 3- یكسان عمل می كنند
انگیزش دارای علت درونی یا بیرونی می باشد از علل درونی آن می توان نیاز به احترام از ایجاد تغییر دردیگران و رضایت شخصی از خود را نام ببرد و از عوامل بیرونی آن می توان الگو قراردادن دیگران متقاعد ساختن و سرانجام عوامل محیطی را بیان نمود.
مبنای انگیزش در كاركنان روابط غیررسمی می باشد و روابط رسمی موجب كشتن انگیزه در كاركنان می شود. نیاز به احترام مهمترین منبع انگیزش است. انگیزه می تواند سازنده و مخرب (مثبت و منفی) باشد مثل دوستی، دشمنی، صلح ، جنگ و ...
رابطه مستقیمی بین انگیزش و اهداف و درجه تلاش و كوششی كه هر فرد برای رسیدن به آنها صرف می كند وجوددارد به عبارتی اگر انگیزه در فرد بالا باشد اهداف بلند انتخاب می كند و اگر ارزش هدف بسیار بالا باشد انگیزه فرد برای كسب آن تشدید می شود و به تلاش و جدیت وافری متوسل می گردد.
فرایندانگیزش به صورت شكل زیر است:
یك نیاز تأمین نشده موجب ایجاد تنش می شود كه آن نیز به سهم خود در فرد پویایی بوجود می آورد و او را به جهتی سوق می دهد. این پویش موجب جستجو برای هدف خاصی می شود كه اگر آن هدف تأمین گردد می تواند نیاز را تأمین كند و باعث كاهش تنش شود.
در اصطلاح فنی ما، نیاز به معنی نوعی كسر و كمبود روانی و فیزیولوژیك است كه می تواند به دستاوردهای منجر شود.
مروری بر تئوریهای انگیزش و سیر تاریخی آنها
از 0000 تا 1900 میلادی ] روشهای اولیه از قرن بیستم زور و تهدید كاگران [
از 1900 تا 1940 تا 1940 میلادی ] تیلور و مدیریت علمی[
از 1940 تا امروز 2000 م ] نهضت روابط انسانی[
تئوریهای انگیزش مبتنی بر نیاز:
تئوریهای انگیزش مبتنی بر هدف:
مازلو: تئوری سلسله مراتب نیازهای انسانی
- مدلهای انتظاری وروم، پورتر و لولر
آلدرفر: تئوری نیاز به زندگی، وابستگی و رشد
- تئوری برابر آدامز
مكلند: تئوری نیازهای ارضا شده
- تئوری هدف لاك
هرزبرگ :تئوری دو مرحله ای (عوامل بهداشتی و روانی)
- تئوری جذب كلی
سایر تئوریها
مك گرگور :تئوری x و y و نظریه هافستند
اوچی : تئوری Z
مككوبی : تئوری اجتماعی
نگرشهای اولیه به نگرش
تا قبل از انقلاب صنعتی مردم بوسیله نیازهای غریزی برانگیخته می شدند و به انجام امور و وظایف محوله می پرداختند تحقیر، توهین و فشار به بردگان برای كاركردن زیاد تنها روش برانگیزاننده این دوران بود.
با آغاز قرن بیستم تیلور تلاش كرد مدیریت علمی را توسعه دهد و انگیزش از طریق جنبه مادی (پول) و تهدید صورت می گرفت.
نهضت روابط انسانی با تأكید و توجه بر جنبه های روانی و اجتماعی كاركنان سهم زیادی در توسعه تئوریهای انگیزش از اواسط قرن بیستم داشته است
روان شناسی