بررسی علل و عوامل غیر بودن شدن بهورزان خانه بهداشت

: بیان مساله :

تامین مراقبت های بهداشتی اولیه با توجه به شرایط جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی، ارزش اقتصادی و اولویت خدمات بهداشتی درمانی ایجاب می نماید که با استفاده از تجارب قبلی خود و سایر کشورهای جهان ضمن رعایت آداب و سنن فرهنگی جامعه روش مناسبی برای برآوردن نیازهای اساسی، بهداشتی درمانی، مردم بخصوص در مناطق روستایی و محروم بکار گرفته شود تا نیازمندان این خدمات بتوانند در داخل یک نظام منسجم از ضروری ترین مراقبتهای بهداشتی درمانی در سطوح مختلف برخوردار شوند . در نظامی که پی ریزی شده است اولین سطح تمامی جامعه با واحدهای رسمی کشور خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی است. خانه بهداشت واحدی مستقر در روستا است که تحت نظارت مرکز بهداشتی درمانی فعالیت می کند. نیروی انسانی در خانه های بهداشت، بهورزان ( زن و مرد ) بومی هستند که براساس ضوابط و مقررات خاصی انتخاب و پذیرش شده و آموزشهای لازم را در مرکز آموزش بهورزی فرا می گیرند( کلانتری، 1371). از آنجاییکه ارائه دهندگان اصلی خدمات در تیم بهداشتی- درمانی کشور، بهورزان هستند و مسئولیت مستقیم ارائه خدمات اساسی بهداشت را به مردم جامعه به ویژه روستاییان برعهده دارند، لذا باید تمایلات، نیازها، مسائل و مشکلات این گروه مورد توجه قرار گیرد ( بیگی عصمت، 1380). بررسی نیازهای روانی و اجتماعی بهورزان در محیط کار در سال 1375 نشان داد که 1/92 درصد بهورزان تسهیلات رفاهی موجود در محیط کار را نامطلوب و 4/97 درصد آنها احترام و حرمت در بین همکاران در محیط کار را مطلوب دانستند. بیشترین نیاز در محیط کار از دیدگاه بهورزان (5/35 درصد) مربوط به مطلوب نبودن نیازهای مادی بود و در واقع این یکی از دلایل غیربومی شدن بهورزان در روستاها است. ولی 5/64 درصد بهورزان نیازهای روانی و اجتماعی در محیط کار را مطلوب ذکر کرده بودند ( علوی، 1371). در استان های بوشهر، کرمان، همدان و زنجان تحقیقاتی در این زمینه انجام شده است که حاصل آنها نشان داد در میان 35 مورد مطرح شده بیشترین علت غیر بومی شدن بهورزان به ترتیب به ساعات کاری( 67 درصد)، حجم کار (61 درصد) و میزان پرداختی انها ( 60 درصد) بوده است. همچنین هزینه های سنگین زندگی باعث شده است که بهورزان بیشتر در ساعات غیر کاری روستا را ترک کرده و در شهر مشغول کاری دیگر شوند( شادپور و جمشید بیگی، 1376).