ضرورت تصحیح اشکال تاریخی سند تحول بنیادین

گروه اجتماعی ،  ناصر باقری مقدم قائم‌مقام دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع بازنگری سند تحول بنیادین، اظها‌ر‌ کرد: در شورای عالی انقلاب فرهنگی، سند مهندسی فرهنگی کشور را داریم که حوزه کار آن بر مسائل فرهنگی متمرکز است. سند دیگری هم تحت عنوان سند راهبردی کشور در امور نخبگان داریم که سند جامع کشور در واقع سند بالادستی این سه سند است.

وی با بیان اینکه نتیجه هر سند را باید با اثر آن در کشور بررسی کنیم، ادامه داد: این اسناد کاربردی هستند و نتیجه آن را باید در توسعه علم و فناوری در دو دهه اخیر در کشور مشاهده کنیم.

پیشرفت سند تحول بنیادین کمتر از 10 درصد

باقری‌مقدم درباره نبود اراده مسئولان برای اجرای اسناد عنوان‌کرد: اراده دولت و مسئولان مربوطه در اسناد مختلف بازتاب‌های مختلفی داشته است که در حوزه سند تحول بنیادین پیشرفت این سند کمتر از 10 درصد بوده اما درباره نقشه جامع علمی کشور با تمام فراز و فرودهایی که داشته است توفیقات خوبی داشتیم و در حوزه آموزش عالی و اولویت‌های علم و فناوری توفیقات خوبی داشتیم‌.

یک اشکال عمده سند تحول بنیادین!

دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان‌کرد: یکی از اشکالات مهم سند تحول این است که اجرایی شدن سند تحول به مجری آن یعنی آموزش و پرورش واگذار شده است اما در نقشه جامع علمی کشور مسئولیت اجرایی‌سازی را به ستاد راهبری اجرای نقشه که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مستقر است، سپردیم و یک سیاستگذاری واقعی رخ می‌دهد و هر هفته شاهد جلسات پر از چالش دوستانه و تخصصی درباره گام‌های نقشه جامع علمی کشور هستیم اما در سند تحول بنیادین، آموزش و پرورش که مجری است مسئولیت اجرای آن را برعهده گرفته است.

وی ادامه‌داد: آموزش‌وپرورش پاسخگویی لازم را به دستگاه‌های بالادستی مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی ندارد و ما به عنوان ستاد علم و فناوری گزارش مشخص و رسمی از این وزارتخانه نداشتیم و در سیاست‌گذاری‌ها ناظر اجرای سند را آموزش‌وپرورش تعیین کرده‌اند و این به لحاظ تاریخی اشتباه بوده و باید تصحیح شود و ناظر باید نهاد بالادستی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد یا شورای عالی آموزش و پرورش به شرط اینکه نقش مستقل را ایفا کند.

سند تحول در آموزش‌وپرورش جاری نشده است

باقری مقدم‌ گفت: درباره سند تحول بنیادین به اعتبار گزارشات جسته و گریخته‌ای که داریم و با بررسی‌ موثرها و آنچه در کشور اتفاق افتاده متوجه می‌شویم سند تحول در آموزش و پرورش جاری نشده است اما درباره نقشه جامع علمی کشور از 224 اقدام حدود 120 اقدام اجرایی شده است.

وی ادامه‌داد: در حوزه اولویت‌های علم و فناوری، نانوتکنولوژی، بایو تکنولوژی، هوافضا و سلوهای بنیادین، اتفاقات خوشایندی داریم و رتبه‌ها بهتر شده است در مورد سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها نیز دوستان اجرایی باید به مردم‌ گزارش دهند.

باقری‌مقدم گفت: در دوسند تحول بنیادین و اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها، اشتباه ساختاری رخ داده است و ناظر و اجرا کننده یکی هستند همچنین سند تحول قرار بود واقعاً کاربردی و شاخص محور به ما گزارش دهد و براساس شاخص‌ها سنجیده شود اما همین الان گزارش مدونی از شاخص‌های سند تحول نداریم و نمی‌دانیم به لحاظ شاخص‌های بین‌المللی وضعیت آموزش و پرورش چگونه است، اتفاقی که در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی رخ داده این است که انسجام را بیشتر کردیم و ستاد علم و فناوری در شورا ایجاد شد تا اسناد حوزه علم همه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد تظارت و ارزیابی قرار بگیرد.

باقری مقدم گفت: کنکور در دستور کار ستاد علم و فناوری قرار داده شده است تا گره 15 ساله کشور با کمک تمام دستگاه‌های اجرایی حل شود.

تسنیم،‌محمد‌مهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز در این برنامه در پاسخ به این پرسش که آیا اسناد بالادستی کاربردی هستند یا خیر، اظهار‌کرد: برای پاسخ به این سوال باید بگویم که نقشه جامع علمی کشور بر دو سند دیگر " سند تحول و سند اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها" اشراف دارد و یک سند بالادستی برای آنهاست که در واقع سند تحول بنیادین آموزش عالی و علم و فناوری است.

وی ادامه داد: نقشه جامع علمی کشور سندی تئوری است و خط و خطوط را نشان می‌دهد و بیش از د‌ه‌ها هزار ساعت نفر بر روی آن کار کرده‌اند.

زاهدی در پاسخ به این پرسش که ما چه زمانی می توانیم بفهمیم این اسناد تاثیر‌گذار هستند یا خیر گفت: این اسناد و زیر مجموعه‌های آن کاربردی هستند اما در اجرای آنان چند پارامتر وجود دارد اولین پارامتر اراده دولت و مسئولان مربوطه در آن حوزه است. دیگر پارامترها حرفه‌ای نگاه کردن به مسائل، عمل کردن حرفه‌ای، پرهیز از سیاسی‌بازی و  تزئینی‌نبودن کار است. در بحث و پارامتر اول که همه توجهات باید به سند تحول باشد بحث سند 2030 ایجاد می‌شود.

رئیس کمیسیون آموزش‌وتحقیقات مجلس با بیان اینکه دولت در مقطعی اراده بر این مسئله نداشته است، گفت: در سند اسلامی‌شدن به پژوهش و فناوری توجه می‌شود که باید در پایان برنامه پنجم  GDP پژوهش به 3 درصد می‌رسید که هنوز به یک درصد هم نرسیده است این اتفاق در درون وزارت آموزش و پرورش و علوم نیافته و این اراده وجود نداشته است.

وی به ترویج پژوهشگاه‌ها در سند اسلامی‌شدن دانشگاه اشاره کرد و ادامه داد: رهبر انقلاب فرمودند در دانشگاه‌ها باید پژوهشگاه ایجاد شود این موضوع چقدر تحقق یافته است، باید در دانشگاه‌ها اندیشکده وجود داشته باشد ما چقدر در ایجاد این موضوع کمک کردیم.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در ادامه گفت: در این موضوع که ستاد راهبری نقشه جامع کشور فعال است شکی نیست اما باید در عمل ببینیم کارها به چه صورت انجام شده است چون در سال 1404 باید به چشم انداز مورد نظر برسیم.

زاهدی گفت: جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 در بحث علم و فناوری باید کشوری باشد که چند ویژگی دارد یکی از این ویژگی‌ها این است که در تولید توسعه علم و فناوری و به کارگیری دستاوردهای آن توانا باشد. رتبه ما اکنون در تولید مقاله 116در دنیا، در حوزه شاخص نوآوری رتبه 65، کارآفرینی 773 و در کسب‌وکار رتبه 128  است که با نقطه مطلوب خیلی فاصله داریم ریشه این فاصله عدم اراده مسئولان است.

وی تصریح‌کرد: در سند تحول بنیادین بحث رتبه‌بندی فرهنگیان آمده که 7 سال در مجلس آن را پیگیری کردیم و دولت قول اجرای آن را داده است. بحث حذف کنکور در سال 87 برای اولین بار مطرح شد که اراده در این زمینه نبود در سال 91 نیز کار جدی صورت نگرفت چون قرار بود ظرف 5 سال این کار انجام شود.

زاهدی گفت: ما گفتیم باید آزمون‌های استاندارد جایگزین کنکور شود چرا آموزش و پرورش این موضوع را سازماندهی ننموده است که این آزمون‌ها را داشته باشیم‌.

پایان/