نقش شخصیت مرتکب در تعیین کیفرهای تعزیری با تاکید بر قانون مجازات اسلامی جدید

شناسایی شخصیت و تشکیل پرونده شخصیت از مهم ترین مسایلی است که در جرایم تعزیری باید به آن پرداخت، با وجود اینکه اصلاح پذیری و بازپروری مرتکب در جرایم تعزیری نقش اساسی ایفا می کند بنابراین به واسطه این هدف اصل فردی کردن مجازات ها ضروری و اساسی تلقی می گردد.

با بررسی نتایج به دست آمده در تحقیقات علمی که توسط نگارنده درخصوص ناکارآمدی قوانین تعزیری در زمینه شناسایی شخصیت و تناسب جرایم تعزیری و نیز همبستگی این دو در تعیین مجازات های تعزیری صورت گرفته به این نکته می توان دست یافت که قانونگذاران در گام نخست نمی بایست جرایم تعزیری را در ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از نوع مقدر و با تقسیم بندی درجات هشتگانه قید می نمودند چرا که از دیدگاه شرعی مجازات های تعزیری کیفرهای غیرمقدر معین گردیده است تا بتوان بواسطه شناسایی شخصیت که دربرگیرنده عوامل جسمی، روحی، روانی و... می باشد.

مجازاتی متناسب با شخصیت مرتکب تعیین و سپس آن را اجرا نمود. این در حالی است که در قوانین موجود تناسب مجازات بر جرم تنها بر پایه استحقاق و سزادهی می باشد حکم فرماست و تعیین چنین مجازات هایی در راستای اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها می باشد. در مجازات های تعزیری اصل فردی کردن از اهمیت و جایگاه ویژه ای نسبت به اصل قانونی بودن برخوردار است.

به عبارتی دیگر مجازات های از پیش تعیین شده ای که قضات براساس حداقل ها و حداکثرها تعیین می نمایند هرگز نمی تواند در راستای اصلاح پذیری مرتکب و شناسایی شخصیت آن نقش مفیدی را ایفا نماید. همان گونه که در این پایان نامه به آن اشاره گردید چنین می توان نتیجه گرفت که در جرایم تعزیری شناسایی شخصیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است و می بایست نوع، میزان و کیفیت مجازات ها را براساس مطالعه پرونده شخصیت مرتکب توسط قاضی تعیین گردد و نه به گونه ای که در ماده 18 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ذکر گردیده است، زیرا چنین تعریفی از تعزیر نه تنها برای جامعه نامناسب بلکه در راستای اصلاح پذیری مرتکبان کارآمد نمی باشد.

از این روی می بایست با ارایه آموزش های لازم قضات خبره را بر منصب قضاوت نشاند که با مطالعه پرونده شخصیتی مرتکب مجازاتی متناسب تعیین و اجرا نماید. بهتر است بگوییم شناسایی شخصیت می بایستی در مرحله تحقیقات مقدماتی پیش از صدور قرار مجرمیت اعمال شود اگرچه این امر به اطاله روند دادرسی می انجامد. اما می توان از برانگیخته شدن حس انتقام جویی مرتکبانی که پرونده آنها در مراحل صدور حکم منجر به برائت گردیده جلوگیری نمود.

فهرست مطالب
چکیده 1

فصل اول- کلیات 2
مقدمه 3
1) فرضیه های تحقیق 7
2) اهداف و ضرورت های انجام تحقیق 8
3) نوآوری تحقیق 8
4) روش مطالعاتی 8

فصل دوم- شناخت نقش و مفهوم شخصیت مرتکب و تشکیل پرونده شخصیت 10
مقدمه 11
مبحث اول: تعریف شخصیت 12
1- تعریف لغوی و اصطلاحی شخصیت 12
2- تعریف عمومی شخصیت (معنای عام شخصیت) 13
3- تعریف فلسفی شخصیت 14
4- تعریف روانشناختی شخصیت 14
مبحث دوم: سازمان شخصیت 15
1- عوامل سازنده سازمان شخصیت 16
1-1 محیط قبل از تولد 17
2-1 تجربیات نخستین 18
3-1 آموزشگاه 19
4-1 فرهنگ جامعه 19
مبحث سوم: بیماری های شخصیتی و ارتباط آن با جرایم 20
1- توجه به شخصیت افراد در سیرتکاملی حقوق جزا 21
1-1 مرحله اول: عصر انتقام 21
2-1 مرحله دوم: دخالت دولت ها در امور کیفری 23
3-1 مرحله سوم: دوره معاصر (عصر اصلاحات در حقوق جزا) 23
مبحث چهارم: ابسرواسیون (شناخت شخصیت) 24
1- طرز شناسایی شخصیت مرتکبان 24
2- اقسام ابسرواسیون 26
1-2 ابسرواسیون در محیط آزاد 26
2-2 ابسرواسیون در محیط بسته 27
3- ضرورت پرونده شناسایی شخصیت در مراحل مختلف رسیدگی کیفری (قبل از اجرای حکم) 28
4- ابسرواسیون(شناخت شخصیت) قبل از دادرسی (در مرحله تحقیق) 29
5- لزوم تشکیل پرونده شناسایی شخصیت در تحقیقات مقدماتی و تعقیب 30
6- لزوم مراجعه به پرونده شناسایی شخصیت در مرحله تعیین مجازات
مبحث پنجم : پرونده شخصیت
1-تاریخچه پرونده شخصیت
2-طرز تشکیل پرونده شخصیت
1-2تحقیق و پژوهش اجتماعی
2-2آزمایش پزشکی
3-2آزمایش روانپزشکی
4-2آزمایش روان شناسی
5-2آزمایش های مختلف دیگر
3-خصوصیت های اخلاقی مرتکب
4-قانون جدید مجازات اسلامی و پرونده شخصیت
5-نوسانات مجازات با توجه به شخصیت بزهکار 31

فصل سوم- مفهوم ، مبانی ، اهداف و اقسام تعزیر و مصادیق آن در قانون مجازات جدید 42
مقدمه 43
مبحث اول: کیفر و مبانی آن 43
1- کیفر و چگونگی تعیین و صدور آن 43
2-توجیه کیفر 44
1-2دیدگاه سودمدار 45
1-1-2 بازدارندگی 45
2-1-2توانگیری از بزهکاران
3-1-2بازپروری
2-2دیدگاه تنبیه مدار ، سزامدار
1-2-2جبران خسارت 46
مبحث دوم : مفهوم ، مبانی و اهداف تعزیر 47
1- مفهوم تعزیر
1-1تعزیر در لغت
2-1تعزیر در بیان فقهای امامیه
3-1تعزیر در بیان فقهای عامه
4-1تعزیر در قانون مجازات اسلامی 47
2- ملاک و مبنای اعمال تعزیر
1-2ارتکاب معصیت
2-2ارتکاب رفتار مفسده آمیز 54
3- فلسفه تعزیر 55
4-اهداف تعزیر 56
1-4هدف عینی مجازات(اصلاح و تربیت) 57
2-4هدف ذهنی مجازات(اجرای عدالت) 57
مبحث سوم : اقسام خصوصیات تعزیر و مصادیق آن در قانون مجازات جدید 60
1. اقسام تعزیر 60
1-1تعزیر مقدر و غیر مقدر
1-1-1تعزیر مقدر
2-1-1تعزیر غیر مقدر
2-1تعزیر شرعی و حکومتی
1-2-1تعزیر شرعی
2-2-1تعزیر حکومتی
3-1تعزیر در حق الله و حق الناس
2-خصوصیات تعزیر
3-مصادیق تعزیر
4-تقسیم جرایم از حیث تاثیر شخصیت مرتکب و نقش مجنی علیه در تعیین مجازات
1-4جرایمی که در آن شخصیت مرتکب و اراده و خواست مجنی علیه در تعیین مجازات بی تاثیر است
2-4جرایمی که در آن شخصیت مرتکب و اراده و خواست مجنی علیه در تعیین مجازات موثر است 60

فصل چهارم- تعامل کیفرهای تعزیری با شخصیت مرتکب 74
مقدمه 75
مبحث اول : اصل فردی کردن ، اهداف و شیوه ها 75
1. فردی کردن مجازات 75
2-1اهداف اصل فردی کردن مجازات ها 77
1-2 اهداف شخصی 77
الف: رعایت عدالت 77
ب: اصلاح و بهبود مرتکب 78
پ: جلوگیری از ضرر و زیان خانواده مرتکب 78
ت: پیشگیری فردی 79
2-2 اهداف اجتماعی 79
الف: نوگرایی و نوآوری 79
ب: شناخت بزهکار 80
پ: تشخیص عوامل سازنده جرم 80
ت: تهیه و تدوین مقررات جزایی مناسب 81
3. شیوه های فردی کردن مجازات ها 81
1-3 فردی کردن تقنینی مجازات ها 81
1-1-3 موجبات فردی کردن تقنینی مجازات 81
1-1-1-3 به اعتبار خصوصیات فردی مرتکب یا زیان دیده از جرم 81
2-1-1-3 به اعتبار موقعیت و ابزار وقوع جرم 82
3-1-1-3 به اعتبار ماهیت جرم ارتکابی 82
2-1-3 شیوه های فردی کردن تقنینی مجازات ها 82
1-2-1-3 شیوه های تعدیلی 82
الف- تخفیف مجازات 83
ب- تعلیق مجازات 84
2-2-1-3 شیوه های تشدیدی 84
الف- تکرار جرم 85
ب- تعدد جرم 85
2-3 فردی کردن قضایی مجازات 85
3-3 فردی کردن مجازات در مرحله اجرا 87
مبحث دوم : اصل فردی کردن مجازات در مکاتب و قانون مجازات 87
1. فردی کردن مجازات در دفاع اجتماعی 87
2. فردی کردن مجازات در حقوق کیفری اسلام 89
3. فردی کردن مجازات در تعزیرات 89
4. فردی کردن مجازات به موجب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 92
الف: فردی کردن قضایی مجازات با لحاظ تخفیف مجازات و معافیت از آن 92
ب: فردی کردن قضایی مجازات با لحاظ تعویق صدور حکم 94
پ: فردی کردن قضایی مجازات با لحاظ تعلیق مجازات 95
5-نتایج تجزیه و تحلیل تحقیقات کاربردی آماری در سیستم حقوقی ایران 96

فصل پنجم- نتیجه گیری 97
1. نتیجه گیری و پیشنهاد 98
2. منابع 100
Abstract 105