فقه،حقوق،الهیات
مقاله کارشناسی ارشد رشته حقوق با عنوان مصونیت قضایی دادرسان و وکلای دادگستری در نظام حقوقی ایران چکیده در تبیین فلسفهء وجودی اینگونه امتیازها،نظریههای مختلف همچون«نظریه حسن خدمت»، «اعتبار شخصیت حقوقی دادرسان و وکلا»و«رعایت مصلحت و ضرورت انجام وظیفه»مطرح گردیده است.تضمین استقلال قاضی،تأمین آزادی دفاع وکیل،موقعیت خاص اجتماعی آنان و فقدان سوء نیت مجرمانه از توجیههای دیگر لزوم مصونیت دادرسان و وکلاست.مخالفین، مصونیت دادرسان و وکلا را با حاکمیت اصل تساوی افراد در برابر قانون و حق دادخواهی و تظلمخواهی افراد و نیز با شریعت اسلام مغایر دانستهاند.از نظر ما دلایل آنها نمیتواند ضرورت بهرهمندی از اینگونه مصونیت را منتفی کند.در این مقاله تلاش میشود جایگاه و مبانی مصونیت قضایی دادرسان و وکلای دادگستری در نظام حقوقی ایران مورد بررسی قرار گیرد. واژگان کلیدی: مصونیت استقلال قاضی وکلای دادگستری آزادی دفاع مقدمه اصل مصونیت قضایی،بهنحوی شایسته از امنیت حرفهای و سلامت خاطر دادرسان و وکلا حمایت میکند.بهطور کلی،پیشبینی مصونیتها و امتیازهای ویژه در قوانین اساسی یا قوانین عادی کشورها و نیز اسناد بین المللی،در راستای مصونیت و حراست از مقام و شأن برخی افراد دارای موقعیت خاص،است.در حقوق ایران با توجه به اصل تفکیک قوا و اصل 156 ق.ا.قوه قضائیه،قوهای مستقل است که گسترش عدل و آزادیهای مشروع و در واقع ایجاد امنیت را به عهده دارد و این استقلال به اعتبار استقلال قضات معنا پیدا میکند.وکلا همراه قضات بالهای فرشته عدالت در دفاع از متهم و تظلمخواهی محسوب میشوند؛با توجه به هم سنخ بودن هدف آنان با قضات و مسؤولیتشان در تأمین امنیت اجتماعی،حفظ آزادی و رعایت استقلال قضات از یک سو و رعایت حق دفاع متهمان از سوی دیگر،اقتضا دارد که مانند قضات در حیطهء اجرای وظایف خود دارای مصونیت باشند. پیشینهء تاریخی دکترین مصونیت قضایی به اوایل قرن چهاردهم در زمان سلطنت ادوارد سوم در انگلستان بازمیگردد (Campion andpinmer,op.Cit,p.7-29) .در حقوق این کشور،وکیل مدافع (Barrister) که وظیفه طرح دعوا و پاسخگویی به آن را در دادگاه به عهده دارد،طبق نظریه«مصونیت وکیل مدافع»،از مصونیت مربوط به خطاهای شغلی برخوردار است.مصونیت وکلا در استرالیا و انگلستان از دو قرن پیش تاکنون وجود داشته است و وکلای مدافع در مورد اعمالی که با بیاحتیاطی انجام میدهند دارای مصونیت هستند.این مصونیت با مصونیت دادرسان و شهود برابر است» مصونیت وکلا در حقوق روم و حقوق قدیم فرانسه نیز شناخته شده است.فرمان بلوا مورخ 1506 م.و قوانین بعد(1537 و 1543 م.)بهطور صریح وجود آن را تأیید کردهاند.به موجب مادهء 54 فرمان اخیر:«اگر وکیلی در لایحه دفاعیه خود مبادرت به توهین یا هتک حرمت یا افترای علنی نسبت به طرف دعوا یا شهود قضیه کرده و امور مذکور مربوط به دعوا باشد از مجازات معاف است».در کشور فرانسه،مصونیت قضایی وکلا نخستین بار در قانون 29 ژوئیهء 1881 م.پیشبینی شد و در قانون ژوئیهء 1950 م.موارد آن مشخص گردید. فهرست مطالب مصونیت قضایی دادرسان و وکلای دادگستری در نظام حقوقی ایران 1 چکیده 2 واژگان کلیدی: 2 1.مقدمه 2 2.تعریف مصونیت قضایی 5 3.جایگاه حقوقی مصونیت قضایی 7 3-1.مصونیت قضایی در حقوق عمومی 7 3-2.مصونیت قضایی در حقوق کیفری 8 4.مبانی نظری مصونیت قضایی دادرسان 10 4-1.نظریهء مصلحت و ضرورت انجام وظیفه 10 4-2.تضمین استقلال قاضی 11 4-3.امر قانون و ضرورت حفظ حقوق عمومی 12 5. مبانی نظری مصونیت قضایی وکلای دادگستری 14 5-1.نظریه مصلحت و ضرورت انجام وظیفه 14 5-2.اهمیت شغل وکالت و رسالت اجتماعی وکیل در تأمین حق دفاع و دادخواهی 15 5-3.نقش وکیل در اجرای عدالت و حفظ حقوق عمومی 16 5-4.فقدان سوء نیت 17 6.دلایل مخالفان مصونیت قضایی 18 6-1.مغایرت مصونیت قضایی با شریعت اسلام 18 6-2.مغایرت مصونیت قضایی با حاکمیت اصل تساوی افراد در برابر قانون 19 6-3.مغایرت مصونیت قضایی با نظم عمومی و امکان تظلم در مراجع دادگستری 22 7.نتیجه گیری 23 منابع و مأخذ 25 الف-فارسی 25 ب-خارجی 26
