بررسی مفهوم و مصادیق اقتضای عقد نکاح

هدف از این تحقیق بررسی مفهوم و مصادیق اقتضای عقد نکاح می باشد که در مبحث اوّل، اقتضای اطلاق و ذات عقد نکاح و در مبحث دوم، بررسي مهم‌ترين مصاديق مشتبه شرط خلاف مقتضاي عقد نکاح، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. سؤال‌هایی که در آغاز این تحقیق طرح آن بسیار مهم و اساسی به نظر می‌رسد، به شرح زير است:

اقتضای عقد نکاح چیست؟
آیا برای یافتن اقتضای عقد نکاح بایستی آن را همانند سایر عقود دانست؟
آیا معیارهای مطروحه بر عقد نکاح قابل انطباقند؟

پاسخ دادن به سؤالات فوق‌الذکر در گام اوّل مستلزم مطالعه، دقت و یافتن معیار مناسب جهت شناخت اقتضا و جوهره‌ی اصلی عقد نکاح است،، بطلان شرط خلاف مقتضای عقد مورد تردید فقها و حقوق‌دانان نبوده، آن‌چه محلّ اختلاف و بحث قرار گرفته است، معیار و ملاک تمیز مقتضیات ذات و اطلاق عقد است، به همین دلیل شناسایی معیار درست و دقیق، در کشف مقتضای عقود به طور کلی و عقد نکاح به صورت خاص، راهگشا خواهد بود.

فهرست مطالب
مفهوم و مصادیق اقتضای عقد نکاح

مبحث اوّل: اقتضای اطلاق و ذات عقد نکاح
گفتار اوّل: اقتضای اطلاق عقد نکاح
بند اوّل: اقسام و مصادیق شرط خلاف مقتضای اطلاق عقد نکاح
الف: شرط صفت
ب: شرط فعل
ج: شرط نتیجه
گفتار دوم: اقتضای ذات عقد نکاح

مبحث دوم: بررسي مهم‌ترین مصادیق مشتبه شرط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح
گفتار اوّل: شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح
بند اوّل: شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح، باطل است
مهم‌ترين ادله مخالفان صحت شرط عدم نزديكي
1- مغایرت با سنت
2- مغایرت با واژه نکاح
3- مغایرت با اهداف و مقاصد نکاح
4- تحریم شدن امر مباح
5- تمکین محدود در عقد نكاح موقت
6- عدم تحقق رابطه‌ی زوجیت و وظایف زناشویی
7- بطلان قیاس شرط عدم نزدیکی با نکاح ناتوان جنسی
8- استناد به روایت نبوی
بند دوم: صحت اشتراط شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح
مهم‌ترين ادله موافقان صحت شرط عدم نزديكي در عقد نكاح
1- استناد به روایت عمار بن مروان از امام صادق (ع)
2- عدم مغایرت با واژه نکاح
3- عدم تحریم امر مباح و وفای به شرط
4- پذیرش شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح موقت
5- تحقق رابطه زوجیت بدون رابطه‌ی جنسی
6- صحت نکاح ناتوان جنسی، شخص عقیم و مجنون
7- غایات و اهداف متعدد در نکاح
8- عدم استمتاع بدون اشتراط شرط ضمن عقد
9- رد قیاس با مورد ایلاء
بند سوم: نظریه‌ی مختار
مهم‌ترين ادله نظريه مختار
گفتار دوم: آثار عملی پذیرش صحت شرط در باب نسب و تکالیف مالی
بند اوّل: وضعیت حقوقی نسب در صورت صحت شرط عدم نزدیکی
بند دوم: وضعیت حقوقی نفقه در صورت صحت شرط عدم نزدیکی
بند سوم: وضعیت حقوقی مهریه در صورت صحت شرط عدم نزدیکی
الف: استحقاق زن بر نصف مهریه
ب: امکان استناد زوج به حقّ حبس
گفتار سوم: شرط عدم تمتعات در عقد نکاح
مهم‌ترين ادله مخالفان صحت شرط عدم تمتعات در عقد نكاح
الف: اشتراط عدم مطلق تمتع شرط خلاف تمامی آثار عقد است
ب: اشتراط عدم مطلق تمتع با اثر ظاهر عقد منافات دارد
ج: نفی مطلق استمتاعات ضمن عقد نکاح از مصادیق سلب حق است
گفتار چهارم: بررسی برخی از مصادیق مشتبه دیگرشرط خلاف مقتضای ذات عقد:
بنداوّل: شرط بچه‌دار نشدن از طرف هر یک از زوج و یا زوجه:
بند دوم: شرط عدم پرداخت نفقه در عقد نکاح
بند سوم: شرط خیار فسخ در عقد نکاح

فهرست منابع