نقش اخلاق در روابط زوجین

روانشناسی و علوم تربیتی
نقش اخلاق در روابط زوجین چکیده برای خانواده که اولین مکتب تربیت اجتماع می باشد، اسلام راهنمایی های سودمندی دارد و قوانین و دستورات جالبی وضع شده است، این دستورات حیات بخش، نظم و آرامش خانواده را تأمین می کند و محبت و صفا و سعادت و خوشبختی به وجود می آورد.و مهمترین قوانین و دستورات موجود در خانواده اخلاق می باشد، که اخلاق هر کس در زندگی او تأثیر مستقیمی دارد ولی این تأثیر در محیط خانواده محسوس تر و نقش آفرین تر است، زیرا مسائل عاطفی در خانواده بر مسائل دیگر غلبه دارد و محیط خانواده بیشتر بر مبنای خصوصیات اخلاقی اعضای آن شکل می گیرد که می تواند موجب سعادت خانواده و یا آفتی بر سعادت خانواده باشد. موضوع محوری نوشتار اخلاق- که پایه و بنیاد هر خانواده را تشکیل می دهد- می باشد و ما در این جا چکیده ای از اهمّ مطالب که در این نوشتار آورده ایم را بیان می نماییم. کلمات کلیدی: اخلاق خانواده روابط زوجین وظایف متقابل همسران مقدّمه «خانواده» کوچکترین شکل یک جامعه است که از دور کن اساسی (زن و شوهر) تشکیل شده است.اگر این دورکن، آرامش درونی داشته باشد، خانواده محلی امن برای تربیت فرزندان خواهد بود. اگر هر کدام به وظایف شرعی و عرفی خود عمل نمایند و زندگی را بر اساس فداکاری و گذشت بنا کنند، با صفاترین خانواده را خواهند داشت، امّا اگر هوی و هوس بر زندگی، حاکم شد و انسان «بایدها» و «نبایدها»، «شایدها» و «نشایدها» را به بازی گرفت و خواسته‌های نفسانی خود را ملاک عمل قرار داد، به موجودی خطرناک تبدیل می شود و امروز، ریشه ی بسیاری از اختلافات خانوادگی و گروهی، چیزی جز بی توجهی به این ضرورت ها نیست. و آنچه در روابط اجتماعی و خانوادگی و به ویژه روابط همسری، توجه بدان به عنوان یک اصل، ضروری است، تقویت شالوده های اخلاقی، حرکت بر اساس تفاهم، گذشت و فداکاری متقابل است. شکل دادن روابط زناشویی در چهارچوب مکارم اخلاقی و ارزشهای والای اوست که به زندگی و جامعه، گرمی بخشیده و پیوندهای آن را استوار می سازد، نه تکیه بر حقوق قانونی و شرعی.اسلام نه مردمدار است، نه زن مدار. محور قوانین حق مداری بر پایه کرامت انسان و مصلحت خانواده و سلامت جامعه است و در چنین نظامی مرد و زن، حق گرا و کارگزار می باشند و نسبت به خانواده و جامعه خود مسئول هستند. خانواده تجلیگاه شکوه وحدت و یکپارچگی است، اینجا همان جایی است که انسان توحید نظری را به آزمون می گذارد تا توحید عملی در آن شکل گیرد. اینجا همان جایگاهی است که بشر از صفات شیطانی دست می کشد و صفات رحمانی چون مودّت، فضل، عفو و اغماض و لطف را به تمرین و تجربه می گذارد و صلاحیت خویش را به هستی عرضه می کند و صلابت خلیفه گری حق را می آزماید. و ما در این نوشتار دوباره بازگو می کنیم که بنیاد مقدس خانواده بر عشق و محبت و روابط عاطفی و صمیمانه پی ریزی شده است و بهترین راه تحکیم اساس خانواده و صیانت آن، رعایت اخلاق انسانی از سوی زن و شوهر است.خانواده نمونه و شایسته در اسلام، خانواده ای است که دستورات دین و عقل را در همه زمینه ها، از جمله مسائل اخلاقی، اجرا کند. فهرست مطالب چکیده 1 مقدّمه 3 حقوقی کردن اخلاق در خانواده 5 1- تبیین موضوع حقوقی کردن اخلاق 5 2- ضرورت حقوقی کردن اخلاق 5 3- ضمانت اجرایی قواعد اخلاقی در خانواده 5 بخش اول: عوامل سعادت خانواده 7 فصل اول: احترام متقابل 7 علل بی احترامی به زن 8 1- اندیشه برتری مرد بر زن 8 2- خوی استبدادی 8 فصل دوّم: عفو و گذشت 8 آثار گذشت 9 1- ایجاد آرامش روحی 9 2- زدودن کینه 10 3- فزونی عزّت 10 عوامل پیدایش گذشت 10 1- یادآوری آثار گذشت 10 2- یادآوری عیوب خود 11 3- بزرگواری اخلاقی 11 فصل سوّم: مسئولیت پذیری 12 جلوه های مسئولیت پذیری 12 1- تأمین هزینه ی زندگی 12 2- مدیریت خانواده 13 3- همسرداری 14 4- تربیت اولاد 14 آثار مسئولیت پذیری 15 1- استحکام پیوند خانوادگی 15 2- آسایش روحی 16 عوامل پیدایش روحیّه ی مسئولیت پذیری 16 1- اعتماد به نفس 16 2- تأثیرپذیری از همسر 16 بخش دوّم: مهم ترین آفات سعادت خانواده 18 فصل اوّل: بدخلقی 18 آثار بدخلقی 18 1- ضایع شدن شخصیت انسانی 18 2- ایجاد ترس و اضطراب 19 3- زوال محبّت 19 فصل دوّم: بدگمانی 20 آثار بدگمانی 20 1- برانگیختن بدیها 20 2- اختلافات خانوادگی 21 فصل سوّم: بدزبانی 21 آفتهای زبان یا آثار بدزبانی 21 1- سرزنش 21 2- ناسزاگویی 22 3- نام زشت نهادن 22 4- عیبجویی 22 بخش سوّم: وظایف اخلاقی متقابل همسران 23 فصل اوّل: خوش خُلقی 23 آثار خوش اخلاقی 23 1- خوش زبانی 23 2- خوش بینی 24 3- ایجاد انس و محبّت 24 فصل دوّم: رفق و مدارا 25 آثار مدارا 25 1- سلامت خانواده 25 2- صمیمیّت و دوستی 26 فصل سوّم: هدایت و حمایت 26 1- هدایت 26 2- حمایت 27 الف) تهاجم فرهنگی 27 ب) تهاجم فیزیکی 27 ج) تهاجم ناموسی 28 د) تهاجم مالی 28 جمع بندی و نتیجه گیری 29 منابع و مآخذ 30