بررسی کاربردها و مدل های فرهنگ سازمانی و مسئولیت پذیری با تاکید بر رابطه این دو متغیر

در این علاوه بر مفهومی فرهنگ سازمانی و مسئولیت پذیری اجتماعی به تشریح نظریه های و کارکردهای آنها می پردازیم و پس از آن به بررسی مدل های فرهنگ سازمانی و مسئولیت پذیری اجتماعی خواهیم پرداخت و در آخر تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی مورد نظر قرار می گیرد.

چکیده:
ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در سازمان ها به رشد و توسعه خدمات بهتر به مشتریان، تشویق کارکنان به همکاری بیش تر و بهتر در سازمان و گسترش سطح رضایت مندی جامعه از سازمان منتهی می شود و در نتیجه به بقا و رشد سازمان کمک می کند. احساس مسئولیت اجتماعی زمانی شکل می گیرد که افراد و سازمان ها از باورها و نگرش هایی که آنها را به سمت و سوی فداکردن بخشی از درآمد کوتاه مدت برای جامعه بدون دریافت اولیه بازده ظاهری وادار کند، برخوردار باشند. علاوه بر این فرهنگ سازمانی، الگویی مشترک و نسبتا پایدار از ارزش ها، باورها و اعتقادات اساسی در سازمان ها و شرکت ها میباشد. بنابراین می توان گفت انجام هر گونه تغییر و تحول بنیادی در سازمان ها تنها از طریق شناخت فرهنگ آن سازمان امکان پذیر می باشد. هدف از تبیین فرهنگ سازمانی شناساندن آن به افراد سازمان و ایجاد راهکارهای مناسب برای حل مشکلات درون و برون سازمان می باشد.(شاین، 1383).

در این نوشتار مروری بر مطالعات پیشین در مورد فرهنگ سازمانی و مسئولیت پذیری اجتماعی انجام خواهد شد. همچنین ویژگی ها، کاربرد ها ، نعاریف مختلف از نظر صاحب اندیشان، مفروضات و مدل های هر یک از این دو متغیر بررسی شده و در نهایت تحقیقات پیشین در مورد تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی مورد توجه قرار خواهدگرفت تا اینکه مشخص شود در این زمینه چه مطالعاتی صورت گرفته و بر همین مبنا مدل پیشنهادی تحقیق تعیین خواهد شد. لازم به ذکر است مطالب این نوشتار در قالب سه بخش فرهنگ سازمانی ، مسئولیت پذیری اجتماعی و تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی تنظیم شده است.

در این پایان نامه به بررسی کاربردها و مدل های فرهنگ سازمانی و مسئولیت پذیری با تاکید بر رابطه این دو متغیر می پردازیم.

مقدمه
امروزه سازمانها و کسب و کارها با چالش جدیدي روبرو شده اند؛ بطوریکه جهت بقا و موفقیتشان لازم است بین نظامهاي اقتصادي و اجتماعی شان رابطه ایجاد کنند؛ عملکرد اجتماعی سازمان هم برآوردکننده ارزشهاي اخلاقی و هم ارزشهاي مالی سازمان است.عملکرد اجتماعی سازمانی امروزه موضوع مهمی براي خط مشی گزاران عمومی و مدیران و ذینفعان سازمانی شده است(مارس ، 2000). باربارا در سال 1994 بیان میدارد که شاید عملکرد اجتماعی منجر به کسب منفعت در سازمان گردد، اما این یک دلیل محدود براي اعمال عملکرد اجتماعی سازمانی محسوب میگردد و دلیل وجود اعمال مذکور فراتر از اینهاست(باربارا و دیگران،1994). لازم است که یک مدیر بداند چه کاري از نظر اخلاقی واجتماعی درست است و بدون اینکه کار سازمانش را دچار مشکل کند آنرا انجام دهد(گایلا ، 1991).

مدیران امروزی باید ابعاد اجتماعی و عمومی حرفۀ خود را شناخته و از آثار سازمان خود بر محیط اجتماعی آگاه باشند. مدیران باید از جزءنگري و شیفتگی صرف به اهداف سازمانی خود دست بردارند(الوانی، 1378).اندیشمندان زیادي تلاش کردند تا چارچوبهاي نظري را جهت طراحی و ارزیابی نقش و اثرات سازمان در جامعه توسعه دهند اما یک عدم اجماع در معناشناختی، چارچوب ساختاري، گفتمان و همچنین ارزیابی در این خصوص دیده میشود که لازمست یک کانون و محوریتی جهت سامان به این تعدد معنایی، تعریف و شناسایی گردد. سازمان وجامعه هرکدام به سطح بالائی از مفاهیم ونظریات بنیادي دست یافته اند و زمان آن رسیده که با ایجاد تعامل میان این مقولات به اصول مسئولیت و پاسخگویی اجتماعی رسید. (جان ، 2006).

يك سازمان همانند يك فرد داراي شخصيت است، شخصيتي كه داراي ويژگي هاي انعطاف پذيري، محافظه كاري و نوآوري و... است. در سازمان كاركنان نسبت به يك الگوي خاص رفتاري با هم توافق مي كنند و اين همان فرهنگ سازماني است. لذا، از آنجا كه در هر سازماني، فرهنگ منحصر به فرد آن سازمان وجود دارد كه به افراد شيوه ی فهم و معني بخشيدن به رويدادها را نشان مي دهد، از فرهنگ سازماني مي توان به عنوان يك اهرم قدرتمند براي هدايت و تقويت رفتار سازماني استفاده نمود. به هر حال بالندگي سازمان به عنوان يك فرايند برنامه ريزي شده، با دگرگوني فرهنگ سازماني برابر مي باشد و هر گونه تغييرات و دگرگوني در سازمان بدون توجه به فرهنگ سازماني، موثر واقع نمي شود . در نهايت بايد گفت كه تحقق اهداف سازماني بستگي به عواملي از جمله فرهنگ سازماني حاكم بر نيروي انساني دارد . لذا در جهت تحقق اهداف سازمان و امكان خشنودي اعضاء آن، بر مديران است تا فرهنگ سازماني را شناخته و بر نحوه ی تاثير آن بر سازمان آگاهي داشته باشند(فرهنگی،1380).

علاوه بر این فرهنگ سازمانی، الگویی مشترک و نسبتا پایدار از ارزش ها، باورها و اعتقادات اساسی در سازمان ها و شرکت ها میباشد. بنابراین می توان گفت انجام هر گونه تغییر و تحول بنیادی در سازمان ها تنها از طریق شناخت فرهنگ آن سازمان امکان پذیر می باشد. هدف از تبیین فرهنگ سازمانی شناساندن آن به افراد سازمان و ایجاد راهکارهای مناسب برای حل مشکلات درون و برون سازمان می باشد.(شاین، 1383). با مطالعه فرهنگ سازمانی می توان به علل کامیابی و یا شکست سازمان پی برد و از سوی دیگر چون فرهنگ سازمانی اثر مهمی بر روی رفتار افراد سازمان دارد و نیز به علت این که بخش پیچیده ای از ارزش ها را شامل می شود و این ارزش ها بر نحوه نگرش و نهایتا رفتار افراد در محیط کاری موثر خواهد بود، می تواند عامل مهم در کنترل سازمانی به شمار آید(طوسی 1372).

فهرست مطالب
2-1- مقدمه: 5
بخش اول:مسئولیت پذیری اجتماعی 7
2-2-1 مقدمه 7
2-2-2- تعاریف مختلف پیرامون مسئولیت پذیری اجتماعی 8
2-2-3- نظریات مسئولیت اجتماعی 11
2-2-4- تاریخچه مسئولیت پذیری اجتماعی 13
2-2-4-1- مسئولیت اجتماعی در سال های 1950 تا 1960 16
2-2-4-2- سال های 1970 تا 1980 20
2-2-4-3- 1990 به بعد 27
سیر تکامل CSR 33
2-2-5- آثار مثبت رعایت مسئولیت اجتماعی بر عملکرد و موفقیت سازمان 33
افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن 33
التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذی نفعان 34
افزایش درآمد، سود آوری و بهبود مزیت رقابتی 34
استفاده از مزایای چندگانگی 35
کاهش هزینه های ناشی از کنترل 36
بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات 36
افزایش تعهد و مسئولیت پذیری بیشتر کارکنان 37
2-2-6- عوامل مهم مرتبط و وابسته به مسئولیت اجتماعی 38
2-2-7- حوزه های مختلف مسئولیت پذیری اجتماعی 38
2-2-8- شرکت های برتر در رعایت مسئولیت پذیری اجتماعی در سطح جهان 39
جدول 2-1) شرکت های برتر در رعایت مسئولیت پذیری اجتماعی در سطح دنیا بر گرفته از سایت اخلاقیات و کسب و کار 40
2-2-9- مدل های مسئولیت پذیری اجتماعی 40
2-2-9-1- فلمینگ در سال 2002 مسئولیت اجتماعی را دارای 4 بعد دانسته است که شامل: 41
2-2-9-2- مدل ریچارد هیکس: 42
2-2-9-3- مدل 4 بخشی کارول 43
2-2-9-4- مدل دنیسون 44
2-2-9-5- مدل ارزیابی مسئولیت پذیری با توجه به ارزش های اسلامی 44
2-2-9-6- مدل بارکر 45
2-2-9-7- مدل پورتر و کرامر 45
2-2-9-8- مدل وود 45
2-2-9-9- مدل مارک اورلیخی 46
2-2-9-10- مدل هاپکینز 46
2-2-9-11- مدل چامیلا پریرا 47
2-2-9-12- مدل 3C-SR 47
بخش دوم:فرهنگ سازمانی 48
2-3-1- مقدمه 49
2-3-2- تعاریف مختلف پیرامون فرهنگ سازمانی 50
جدول 2-2- تعاریف مختلف پیرامون فرهنگ سازمانی 60
2-3-3- تاریخچه فرهنگ سازمانی: 61
جرارد هنریک هافستد 63
2-3-4- ویژگی ها و کارکرد های فرهنگ سازمانی 64
2-3-4-1- ویژگی های فرهنگ سازمانی 64
2-3-4-2- کارکرد های فرهنگ سازمانی 67
2-3-5- آثار فرهنگ سازمانی 69
2-3-6- مفروضات فرهنگ سازمانی: 70
2-3-7- مدل های فرهنگ سازمانی 72
2-3-7-1- مدل هریسون- هندی 72
2-3-7-2- مدل شاین 72
2-3-7-3- مدل شولز 73
2-3-7-4- مدل کویین و مک گرات 74
2-3-7-5- مدل دنیسون 74
2-3-7-6- مدل رابینز 74
2-3-7-7- مدل هافستد 75
2-3-7-8- مدل کوئین و روربا 76
2-3-7-9- مدل تطبیقی کوفای و همکاران 77
2-3-7-10- مدل اوریلی و کالدول 77
بخش سوم:تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی 79
2-4-1- مقالات بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر مسئولیت پذیری اجتماعی 80
2-4-2- مدل تحقیق 82
منابع