عزت نفس در قرآن و احادیث و بررسی عوامل موثر در ایجاد و افزایش آن

به طور كلي مي‌توان گفت در ايجاد عزت نفس چند عامل مهم نقش دارد (زارع زاده و درخشان فر، 1384):
الف) واكنش ديگران: شايد مهمترين عامل، واكنش ديگران است كه در ايجاد عزت نفس افراد، اثر دارد و تحت عنوان نظريه «آينه خودنما» نامیده میشود. والدين از جمله ديگران هستند كه يكي از مهم ترين عوامل شكل‌گيري احساس ارزش نسبت به خود در نوجوانان بشمار می روند. نوجواناني كه طرد مي‌شوند با رنج به طرد خود مي‌پردازند و احساس بي‌ارزشي مي‌كنند.

ب) مقايسه با ديگران: مقايسه فرد با ديگران، عامل ديگري است كه مي‌تواند در عزت نفس افراد تأثير داشته باشد. اگر اطرافيان مهم فرد، با هوش و زرنگ باشند، خوش سيما باشند و فرد هميشه از آنها عقب باشد، يك احساس بي‌ارزشي پيدا مي‌كند و باعث كاهش عزت نفس در او مي‌شود. همچنين وضعيت مالي و رفاهي اطرافيان هم مي‌تواند اين اثر را داشته باشد.

ج) همانند‌سازي با الگوها:‌ فرد از ابتداي زندگي، افرادي را كه براي او مهم هستند به عنوان الگو انتخاب مي كند. همانندسازي مي‌تواند بر عزت نفس افراد اثر بگذارد و فرد احساس مي‌كند كه شبيه به الگوي خود مي‌شود.

د) نياز به احساس ارزش و عزت نفس: انسان براي حفظ سلامت و تعادل خود نيازمند است كه احساس كند فرد با ارزشي است و ديگران او را مهم مي‌دانند. طرد شدن و بي‌ارزشي فرد، نه تنها باعث كاهش عزت نفس مي‌شود بلكه ريشه بسياري از بيماريهاي روحي و رواني او خواهد بود.

معمولاً عزت نفس در پنج زمينه مي‌تواند تأثيرات جدي داشته باشد (زارع زاده و درخشان فر، 1384):
الف) احساسات فرد
ب) نگرش ها، خلاقيت ها و يادگيري افراد
ج) ارزيابي فرد از خود
د) روابط فرد با ديگران
ه) طرز رفتار فرد

رفتار افراد، متاثر از عزت نفس آنها است. فردي كه عزت نفس پاييني دارد يك خود انگاره منفي دارد. تحقيقات نشان داده است كه بين عزت نفس و عملكرد تحصيلي، رابطه محكمي وجود دارد. عزت نفس بالا، عملكرد تحصيلي بالايي را موجب مي‌شود. همچنين عزت نفس بالا موجب مي‌شود كه فرد احساس كند و باور داشته باشد كه با كفايت است و اگر اين احساس با كفايتي نباشد فرد نمي‌تواند چيزي را ياد بگيرد و در آموختن هر تكليف جديد احساس درماندگي و ترس مي‌كند. علاوه بر اين، عزت نفس بر روابط بين افراد، اثر مثبتي دارد (همان منبع).

فهرست مطالب
چکیده 1
تعريف مفهومی و عملیاتی واژه‏ها 1
عزت نفس 1
تعریف عملیاتی 1
عزت نفس 1
فصل دوم 2
مقدمه 3
نظریه اسناد 3
نظریه انتساب 6
انتساب ها براي توجيه پيامدها 8
ابعاد عليتي انتساب ها 9
عزت نفس 14
نشانه‌هاي جسمي و رفتاري ضعف عزت نفس 15
ابعاد مختلف عزت نفس 17
انواع عزت نفس 18
شیوه های افزايش عزت نفس احساسي – عاطفي 19
شیوه های افزايش عزت نفس روحي – معنوي 19
عوامل مؤثر در ايجاد عزت نفس 20
عزت نفس از ديدگاه قرآن، احاديث و دانشمندان اسلامي 22
نقش والدين در شكل گيري عزت نفس 22
نقش عوامل ديگر در تقويت عزت نفس 25
نقش عزت نفس در پيشرفت تحصيلي 26
عزت نفس = پدر، مادر، معلم 30
نقش عملكرد تحصيلي در عزت نفس 31
یافته های پژوهشی داخل و خارج از کشور 32
الف- پژوهش های انجام شده در خارج از كشور 32
ب- پژوهش های انجام شده در داخل كشور 34
منابع 38