بررسی موارد اختلافی نکاح در فقه امامیه و حنفی و قانون مدنی ایران

در این نوشتار به بررسی اختلافات فقه و حقوق امامیه در مبحث نکاح با فقه مذهب حنفی پرداخته می‌شود. در این قسمت سعی بر این است تا این نکات افتراق به شکل استدلالی بررسی فقهی و حقوقی شود. ریشه یابی اختلافات و ارائه گزارشی از متفرعات مبحث نکاح مانند ایجاب و قبول، شروط ضمن عقد، شهود، شروط متعاقدین، محرمات نکاح، مبحث ولایت، عیوب، مهر و ... موضوع اصلی این نوشتار است.

فقه امامی شرط طلاق در نکاح را ، برای زوجه به نحو وکالت در توکیل، پذیرفته است.

ماده1119 به تبعیت از فقه می‌گوید:

«طرفين عقد ازدواج ميتوانند هر شرطي كه مخالف با مقتضاي عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج يا عقد لازم ديگر بنمايد مثل اينكه شرط شود هر گاه شوهر زن ديگر بگيرد يا در مدت معيني غائب شود يا ترك انفاق نمايد يا بر عليه حيات زن سوءقصد كند يا سوء رفتاري نمايد كه زندگاني آنها با يكديگر غير قابل تحمل شود زن وكيل و وكيل در توكيل باشد كه پس از اثبات تحقق شرط در محكمه و صدور حكم نهايي خود را مطلقه سازد».در فقه حنفی براساس اینکه جعل شرط از سوی چه کسی باشد، تفصیل قائل شده است. اگر شرط حق طلاق برای زوجه از سوی مرد باشد، عقد صحیح و شرط باطل است. ولی اگر این شرط از سوی زوجه باشد، عقد و شرط هر دو صحیح است.

ادعای زوجیت
در خصوص موضوع اداعی زوجیت که این ادعا از هر دو طرف صحیح است و در صورت قبول از طرف مقابل ادعا، حکم به صحت نکاح می‌شود. ولی اگر بین طرفین اختلاف ظاهر شود (یکی مدعی و دیگری منکر) شود، مدعی برای اثبات ادعای خود باید شاهد بیاورد. در نوع شهود بین دو مذهب اختلاف است.مذهب حنفی شهادت زن و مرد را در این موضوع صحیح می‌داند. ولی فقه امامی فقط شهادت مردان را برای اثبات نکاح می‌پذیرد.

فهرستت مطالب
اختلافات مبحث نکاح 4
مبحث اول: ایجاب و قبول 5
گفتار اول: لغت شناسی ایجاب و قبول 5
ا: الفاظ ایجاب و قبول 5
ب: ماضی بودن 6
ج: به لفظ عربی بودن 7
گفتار دوم: فوریت در قبول 7
گفتار سوم: کتابت ایجاب و قبول 9
مبحث دوم: شهود عقد 9
گفتار اول: ضرورت حضور شاهد 9
ب) تعدد 11
ج) شرط سماع 11
د) شرط عدالت 11
مبحث سوم: شروط عاقدین 12
گفتار اول: اکراه در عقد 12
گفتار دوم: وقوع عقد به نحو هزل 14
گفتار سوم ازدواج سفیه 15
گفتار چهارم: بلوغ 15
ا: علائم بلوغ 16
ب: سن بلوغ 16
مبحث چهارم: شروط طلاق در عقد نکاح 16
مبحث پنجم: ادعای زوجیت 17
مبحث ششم: محرمات نکاح 18
گفتار اول: نکاح دختر زوجه 18
گفتار دوم: جمع بین محارم 19
گفتار سوم: نشر حرمت به وسیله زنا 23
گفتار چهارم: عدد زوجات 24
گفتار پنجم: حرمت لعان 24
گفتار ششم: تعداد طلاق 26
گفتار هفتم: حرمت رضاعی 29
ا: لبن حاصل ناشی از وطی شرعی یا غیر شرعی؟ 29
ج: میزان لبن 30
گفتار هشتم: نکاح در عده 31
گفتار نهم: نکاح در زمان احرام 32
مبحث هفتم: ولایت در نکاح 32
گفتار اول: ولایت بر بالغه رشیده 32
گفتار دوم: ولایت بر صغیر و مجنون و سفیه 33
گفتار سوم: تزویج بدون مهر صغیر 33
مبحث هشتم: کفائت 34
مبحث نهم: عیوب 35
اـ۱: مصداق وقوع عنن 35
اـ ۲: نیاز به صیغه طلاق 36
ا ـ۳: مهریه در زمان طلاق به دلیل عنن 36
مبحث دهم: خیار شرط در نکاح 36
مبحث یازدهم: مهر 38
گفتار اول: میزان مهر 38
گفتار دوم: ازدواج بدون مهر 39
گفتار سوم: تعجیل یا تاجیل 40
گفتار چهارم: شرط مقداری از مهر برای پدر زوجه 41
گفتار پنجم: پدر و مهریه فرزند صغیر 41
خلاصه 43

فهرست منابع و ماخذ 43