ارائه مدلی جامع برای عوامل حیاتی موفقیت پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان

رشته فناوری اطلاعات (IT)
دانلود مدلی برای پایان نامه كارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات گرایش مدیریت سیستم های اطلاعاتی ارائه مدلی جامع برای عوامل حیاتی موفقیت پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان چکیده در سال های اخیر با توجه به پیاده سازی نمونه های موفق و ناموفق از پروژه های سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت های پتروشیمی ایرانی، مسأله شناخت عوامل موفقیت این پروژه ها مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر با ارائه مدلی جامع از کلیه معیارها و شاخص های موفقیت پیاده سازی سیستم های برنامه ریزی سازمان از بعد استراتژیک-عملیاتی و فنی- انسانی و لحاظ روابط ارجحیت و علی و معلولی بین آن ها، اقدام به رتبه بندی نهایی شاخص های موفقیت پیاده سازی سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول نموده ایم. بدین منظور در گام نخست به شناسایی و غربال شاخص ها از دیدگاه خبرگان حوزه برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول با استفاده از تکنیک دلفی فازی پرداخته ایم. در گام بعدی الگوی روابط ارجحیت متغیرها و روابط علّی و معلولی میان متغیرهای اصلی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی بررسی شده است. در نهایت اولویت‌بندی نهایی شاخص‌های موفقیت پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان با لحاظ نتایج گام های اولیه و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه فازی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که وجود چشم انداز، اهداف روشن، طرح و مدل کسب وکار در سازمان، آموزش فرآیندهای جدید، عملکرد و نحوه بکارگیری سیستم ERP به اعضای سازمان، حداقل سفارشی سازی سیستم ERP، تیم پروژه مرکب از کارشناسان فرآیندهای کسب وکار، کارشناسان فناوری اطلاعات، فروشنده ERP و مشاوران، حمایت و تعهد مدیریت سازمان در تخصیص منابع به پروژه، تعریف چشم انداز، ماموریت، اهداف و محدوده پروژه ERP، وضعیت سیستم های موجود کسب و کار و فناوری اطلاعات سازمان و انتخاب دقیق و سیستماتیک بسته نرم افزاری ERP از بالاترین اولویت برخوردارند. کلمات کلیدی دیمتل فرآیند تحلیل شبکه ﻋﻮاﻣﻞ بحرانی ﻣﻮﻓﻘﯿت ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن تکنیک تصمیم گیری چند معیاره فازی مقدمه

آرنولدیا، عوامل حمایت مدیریت ارشد، مدیریت پروژه مناسب، تعریف نیازمندی های سازمان و ذی­نفعان، آموزش مرتب و اثر بخش کارکنان، بهبود فرآیند ها، مدیریت تغییرات سازمانی،تعریف دقیق اهداف پروژه به عنوان عوامل کلیدی موفقیت ERP از ادبیات استخراج نموده و در اختیار خبرگان صنعت در کشور لیتوانی قرار داد. این عوامل براساس نظر خبرگان رتبه بندی و عوامل موثر و مهم تر مشخص شدند [31].

دیلویت و همکاران، نشان داده­اند كه دلیل اصلی و اولیه ناكامی پروژه­های ERP مباحث غیرتكنولوژیكی بوده است. آن­ها موانع دستیابی به موفقیت در اجرای پروژه­های ERP شناسایی و رتبه­بندی کرده­اند. از این عوامل ده عامل اصلی و اولیه كه مهم­تر از سایر عوامل شناخته شده است در جدول 2-2 ارائه گردیده است و نكته قابل توجه این است كه فقط عامل دهم مربوط به بحث فناوری­اطلاعات می­باشد و سایر عوامل مربوط به عوامل انسانی و مدیریت تغییر در سازمان است [36].

جدول 2- 2عوامل شکست پروژه های ERP [36]

ردیف

عوامل شکست پروژه های ERP

درصد پاسخ دهندگان

1

داخل متن

82%

2

حمایت و پشتیبانی ناكافی

72%

3

انتظارات غیر واقعی

65%

4

داخل متن

54%

5

جالب توجه نبودن عامل تغییر

46%

6

مهارتهای ناكافی تیم پروژه

44%

7

داخل متن

44%

8

عدم وجود برنامه مشخص مدیریت تغییر

43%

9

عدم وجود یك نگرش فرآیندی به مساله

41%

10

داخل متن

36%

لئوپولس، با شناسایی و طبقه بندی ریسک های پیاده سازی ERP در دسته بندی های خاص، یک ساختار­شکست­ریسک بر مبنای 5 گروه ریسک: فنی(سخت افزار/ فناوری، نرم افزار، امنیت)، مالی، مدیریت(پروژه، مشاور/تامین کننده، منابع انسانی)، حقوقی(قراردادی، قانون)و استراتژی ارائه می کند که می­تواند ابزاری برای پیاده سازی سیستم های ERP آینده باشد. شکل 2-7، این گروه­بندی منبع­گرا از ریسک­های پروژه را نشان می دهد و سطوح پایین تر، تعریف تفصیلی از منابع ریسک پروژه را ارائه می کنند. این روش بر نخستین گام از فرآیند مدیریت ریسک که شناسایی ریسک نام دارد تمرکز می کند. تحقیقات بیشتر می تواند شامل استانداردسازی گروههای ریسک و توسعه سایر گامهای مدیریت ریسک مانند تحلیل و کنترل ریسک باشد [53].

جیانگ، عوامل موفقیت ERP در سازمانها و شرکتهای فنلاندی را ارزیابی کرد و عوامل مهندسی­مجدد، مدیریت پروژه مؤثر، حمایت مدیریت ارشد، انگیزش کاربران، فرآیندهای تجاری، تناسب سخت افزار و نرم افزار و آموزش را به عنوان عوامل کلیدی موفقیت مورد اشاره قرار داد. محقق در مقالۀ منتشر شده بیان نموده است که تحقق این شش عامل می­تواند اتمام پروژه­های پیاده سازی ERP را در زمان و با هزینۀ پیش بینی شده محقق کند [45].

هالیکاینن از تکنیک ANP و طراحی مدلی به کمک آن برای یافتن توالی پیاده ­سازی ماژول­های ERP استفاده کرده است [40].

کومار و همکاران، معیارهای انتخاب بسته نرم­افزار ERP و موانع پیاده ­سازی این سیستم­ها را، طی نظرخواهی از شركت­های استفاده كننده از سیستم­هایERP شناسایی و معرفی کرده­اند که در جدول 2-3 و 2-4 نشان داده شده است [50].

جدول 2- 3معیارهای انتخاب بسته نرم افزار ERP [50]

ردیف

معیارهای انتخاب بسته نرم افزار ERP

درصد پاسخ دهندگان

1

داخل متن

79%

2

داخل متن

64%

3

برخورداری از به­روش­ های موجود

50%

4

داخل متن

50%

5

استفاده از آخرین فناوری موجود

43%

6

شهرت فروشنده

43%

7

در دسترس بودن نسخه های جدید

29%

8

داخل متن

29%

9

پشتیبانی فروشنده از نرم افزارها

29%

10

امكان تطبیق نرم افزار با فرآیندهای موجود

29%

11

داخل متن

14%

12

سازگاری بهتر با فرآیندهای موجود

14%

جدول 2- 4موانع پیاده سازی سیستم­هایERP [50]

ردیف

موانع پیاده سازی سیستمهایERP

درصد پاسخ دهندگان

1

داخل متن

50%

2

فقدان افراد ماهر در پروژه

42%

3

هزینه های بالای پیاده سازی

42%

4

داخل متن

42%

5

مقاومت اصلی از سوی كاركنان

25%

6

محدودیت منابع موجود در سازمان

25%

7

داخل متن

25%

8

شكاف دانشی و عملی موجود بین كاركنان و تیم راه اندازی

25%

9

همكاری و هماهنگی بین گروههای وظیفه ای

25%

10

داخل متن

25%

11

مشكلات فنی در ساختار سازمانی

8%

12

اشكالات موجود در نرم افزار

8%

13

داخل متن

8%

هایفن یک مدل بلوغ قابلیت–سرویس جهت مدیریت ریسک در ERPII ارائه نموده است. این مدل، مجموعه­ای از فعالیت­های برنامه­ریزی سیستماتیک، پیش بینی و کاهش ریسک را به فروشندگان، مشاوران و سازمان­های به کاربرنده ERPII ارائه می کند. در این مدل 6 سطح بلوغ تعریف می شود و هر سازمان بر حسب فرآیندها و فعالیت­های انجام گرفته در آن در زمینه مدیریت ریسک ERPII، در یکی از سطوح تعریف شده قرار می گیرد. سپس متناسب با سطح بلوغ سازمان، مجموعه ای از راهکارها و فعالیت­ها به منظور مدیریت ریسک ارائه و پیشنهاد می­گردد [44].

تیسای و همکاران نشان می­دهند که موفقیت پروژهERP که در عبارات کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات، استفاده از سیستم، رضایت کاربر و تاثیر فردی و سازمانی تعریف می شود همگی تحت تاثیر برنامه­ریزی و کنترل ریسک ERP قرار دارند که شامل ملاحظات هزینه، زمان، اهداف و ارتباطات است. بنابراین مدیریت بایستی به کاهش یا حذف عوامل اصلی ریسک از قبیل سرریزی هزینه و زمان از میزان پیش بینی شده، اهداف نامشخص و ارتباطات ناموثر بپردازد و نرخ موفقیت پروژه ی ERP را افزایش دهد [68].

حنیفه ­زاده در تحقیق خود شرایط درون سازمانی و برون سازمانی شرکت­های ایرانی را جهت پیاده ­سازی موفق سیستم­های ERP سنجیده است و نتیجه گیری کرده است که شرکتهای فعال در ایران هنوز آمادگی لازم برای پیاده سازی سیستم ERP را ندارند و این عدم آمادگی در مورد عوامل درون سازمانی و برون سازمانی است. وی بیان می دارد که در شرکت­های فعال در ایران عواملی همچون تعهد و التزام مدیریت، بلوغ و رشد IT فرهنگ کامپیوتر، اندازه سازمان، توانایی مالی و تجربی مهندسی مجدد فرآیندها در شرایط مطلوبی نمی باشد و از طرفی عوامل برون سازمانی شامل فرهنگ و محیط منطقه ای، قوانین و مقررات دولتی، اقتصاد و رشد اقتصادی، زیرساختار و ویژگیهای نرم­افزار و فروشنده ERP بومی برای پیاده سازی ERP در سطح مناسب و مطلوبی قرار ندارد ‏[10].

یحیی پور به اهمیت دانش به عنوان ابزار شکل گیری مزیت رقابتی سازمان ها، اشاره کرده است و در این ارتباط وجود شناخت و آمادگی کافی سازمان را جهت استقرار ERP لازم دانسته است. در این پایان نامه، محقق عوامل دانش موثر بر چرخه عمر نظام ERP را شناسایی و اولویت بندی و نقش هر یک از این عوامل را در چرخه عمر تعیین کرده است ‏[26].

Arnoldina

Deloitte

Leopoulos

Risk Breakdown Structure

Jiang

Hallikainen

Kumar

Huifen

CMMI-SVC

Tsai

فهرست مطالب بررسی عوامل کلیدی موفقیت (CSF) در پیاده سازی و اجرای سیستم برنامه ریزی منابع سازمان (ERP) با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره فازی فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق 1 1-1-مقدمه 2 1-2- بیان مسأله 3 1-3- اهمیت تحقیق 5 1-4- سؤالات تحقیق 6 1-5- اهداف تحقیق 7 1-6- روش تحقیق 7 1-7- قلمرو تحقیق 8 1-8- ساختار تحقیق 8 فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق 10 2-1- مقدمه 11 2-2- تعریف سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 11 2-3- تاریخچه سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 17 2-3-1- دوره اول: قبل از سال 1960 میلادی 17 2-3-2-دوره دوم: بین سالهای 1960 و 1970 میلادی 18 2-3-3-دوره سوم: بین سالهای 1970 و 1980 میلادی 19 2-3-4-دوره چهارم: بین سالهای 1980 و 1990 میلادی 20 2-3-5-دوره پنجم: بین سالهای 1990 و 2000 میلادی و پس از آن 20 2-4- ارتباط ERP و سیستم های اطلاعاتی 21 2-4-1- سطح عملیاتی 22 2-4-1-1- سیستم های پردازش تراکنش 23 2-4-2- سطح دانش 23 2-4-2-1- سیستم های مدیریت دانش 23 2-4-3- سطح مدیریت 23 2-4-3-1- سیستم های اطلاعات مدیریت 24 2-4-3-2- سیستم های پشتیبان تصمیم 24 2-4-4- سطح استراتژیک 24 2-4-4-1-سیستم های اطلاعات اجرایی 24 2-5- معماریERP 25 2-5-1- کاربر 26 2-5-2- مرورگر وب 26 2-5-3- سرویس دهنده 26 2-5-4- لایه پرس و جو / گزارشگیری 27 2-5-5- لایه برنامه های کاربردی 28 2-5-6- لایه دسترسی به پایگاه داده 28 2-6- چارچوب چرخه حیات سیستم ERP 28 2-6-1- مراحل چرخه حیات سیستم ERP 2-6-1-1- مرحله اول- تصمیم گیری 29 2-6-1-2- مرحله دوم- انتخاب (فراگیری) 29 2-6-1-3- مرحله سوم -پیاده سازی 30 2-6-1-4- مرحله چهارم - كاربرد و نگهداری 30 2-6-1-5- مرحله پنجم- تكامل 30 2-6-1-6- مرحله ششم – بازنشستگی 31 2-6-2- ابعاد چرخه حیات سیستم ERP 31 2-6-2-1- بعد محصول 31 2-6-2-2- بعد فرآیند 31 2-6-2-3- بعد افراد 32 2-6-2-4- بعد مدیریت تغییر 32 2-7- مرحله پیاده سازی ERP 33 2-8- رویکردهای پیاده سازی ERP 33 2-8-1- رویکردهای پیاده سازی ERP از منظر وسعت عملیات 34 2-8-1-1- رویکرد انفجاری 34 2-8-1-2- رویکرد پایلوت 34 2-8-1-3- رویکرد فازی(مرحله ای) 35 2-8-2- رویکردهای پیاده سازی ERP از منظر حجم منابع و ماژول ها 36 2-8-2-1- رویکرد جامع 36 2-8-2-2- رویکرد میانه 36 2-8-2-3- رویکرد وانیلا 36 2-9- مزایای پیاده‌سازی ERP 37 2-10- معایب سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان 38 2-11- چالش های پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 38 2-12- مطالعات خارجی و داخلی 45 منابع و مآخذ فهرست جداول جدول 2- 1 چارچوب عوامل حیاتی موفقیت 35 جدول 2- 2 عوامل شکست پروژه های ERP 38 جدول 2- 3 معیارهای انتخاب بسته نرم افزار ERP 40 جدول 2- 4 موانع پیاده سازی سیستمهایERP 40 جدول 2- 5 عوامل موفقیت پیاده سازی ERP 45   فهرست تصاویر و نمودارها شکل 2- 1 مفهوم شماتیک ERP 11 شکل 2- 2 انواع سیستم ها و سطوح مختلف اطلاعاتی 17 شکل 2- 3 معماری ERP 20 شکل 2- 4 چارچوب چرخه حیات ERP 23 شکل 2- 5 ساختار سلسله مراتبی ریسک های فرآیند نگهداری ERP 36 شکل 2- 6 مدل عوامل حیاتی موفقیت پیاده سازی ERP 37 شکل 2- 7 ساختار شکست ریسک پروژه ERP 39 شکل 2- 8 چارچوب ANP ارزیابی آمادگی سازمان در ERP 42