نقش سوگند در اثبات دعوی

حقوق
دانلود مقاله رشته حقوق نقش سوگند در اثبات دعوی مقدمه «و لا تجعلوا الله عرضة لأیمانکم اَن تبروّا و تتّقوا و تصلحوا بین الناس و الله سمیع علیم» (آیه 224 سوره بقره) «و خدا را هدف سوگندهای خود مکنید تا آن که با این بهانه از حقوقی که مردم را بر شماست برائت جوئید و خود را پرهیزکار قلمداد کنید و مصلح بیان مردم شوید و خداوند شنوا و داناست.» انسان علاوه بر اعضاء و جوارح ظاهری دارای ویژگیهای باطنی است که او را از سایر موجودات متمایز ساخته و بر همین اساس به یک سری اصول و عقاید پایبند است و بسیاری از تمایلات منفی در انسان با آنها کنترل می‌شود. انسانی که مقید به آموزه‌های دینی و اخلاقی باشد عملاً به حقوق دیگران تعرض نمی‌نماید و همواره یک نیروی بازدارنده او را کنترل می‌کند و اگر از روی غفلت و غم حقی را تضییع نماید به محض اطلاع، آموزه‌های دینی و اخلاقی به وی حکم می‌کند در جهت ترمیم و جبران آن به نحو شایسته قیام کند و به همین جهت قسم به عنوان دلیل اثبات ادعا از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. بنابراین، از ماده (1325) قانون مدنی به بعد و از مواد (270 تا 289) قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و از مواد (239 تا 256) قانون مجازات اسلامی مبحث قسامه و ماده (178) قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری، قانون‌گذار به موضوع قسم توجه داشته و فقهاء عظام نیز (در کتب فقهی در بخش کتاب القضاء به طور مفصل و مبسوط به موارد استفاده از قسم و مباحث مرتبط) به آن پرداخته‌اند. همان‌طور که می‌دانیم، داشتن حق به تنهایی برای تمتع آسان از موضوع حق کافی نیست؛ زیرا همواره کسانی هستند که به حقوق دیگران تعرض می‌نمایند و مانع از برخورداری صاحب حق از منافع موضوع حق می‌گردند. برای رفع مزاحمت این قبیل افراد، صاحب حق به ناچار از محکمه استمداد می‌طلبد و قاضی حین دادرسی اولین سؤالش از مدعی ارائه دلیل بر اثبات ادعا می‌باشد. بنابراین هر مقدار حق از دلایل اثباتی قوی‌تر بهره‌مند باشد به همان میزان از ارزش واقعی آن حکایت دارد. حق بدون دلیل اثبات به مثابه بی‌حقی است. از قدیم‌الایام شاهد و قسم دو دلیلی بوده‌اند که پس از آغاز تمدن بشری با او به وجود آمده و همچنان با انسانها همراه است. قسم برگرفته از عقاید دینی و وجدان انسانی می‌باشد. قسم جایگاه مقدسی در بین انسانها دارد، لیکن متأسفانه به دلیل دور ماندن گروهی از معنویات جایگاه مقدس آن در نزد بعضی از قسم خورندگان کم‌رنگ شده و به راحتی سوگند ادا می‌شود، و حتی از قسم کذب نیز ابائی ندارند؛ از همین روست که پیامبر مکرم اسلام حضرت محمد (ص) فرمودند: «أجرأکم علی قسم الجد أجرأکم علی النّار»[1] و در روایتی امام صادق (ع) حقیقت قسم کذب را این گونه بیان فرمودند: «من حلف علی یمینٍ و هو یعلم انه کاذبً فقد بارزالله»[2] در این مقاله جایگاه قسم، ارزش آن در میان ادله مورد توجه قرار گرفته و به این سؤال پاسخ داده می‌شود که آیا در همه منازعات و اختلافات می‌شود از قسم استفاده کرد، یا این که مورد تمسک به سوگند محدود است و استفاده بلاجهت از سوگند موجب وهن قسم خواهد شد. کلمات کلیدی: اثبات دعوی ادله اثبات دعوی سوگند در اثبات دعوی کاربرد قسم در اثبات دعاوی سوگند در اثبات دعوی در قوانین ایران فهرست مطالب کاربرد قسم در اثبات دعاوی 1 مقدمه 1 مبحث اول: تعریف قسم و دلیل جواز استفاده از قسم و شرایط آن 3 گفتار نخست: تعریف قسم 3 گفتار دوم: دلیل جواز استفاده از قسم 4 گفتار سوم – شرایط استفاده از قسم 4 1- شرایط حالف 4 2 – مکان تحلیف 5 3- لفظ قسم 6 4- درخواست قسم از سوی مدعی 7 مبحث دوم- اقسام قسم 8 گفتار نخست- یمین العقد 8 1- قسم بتّی: 8 2- قسم استظهاری 9 منابع 11