پرسشنامه تعیین عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت دانش در شرکتهای تولیدی

مدیریت
دانلود پرسشنامه پایان نامه کارشناسی ارشد رشته‌ مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی تعیین عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت دانش در شرکتهای تولیدی چکیده امروزه دانش مهم ترین و با ارزش ترین سرمایه هر سازمان می-باشد. تغییرات سریع و رشد روزافزون، هر سازمانی را بر آن می دارد تا برای بقاء تمام تلاش خود را در مدیریت دانش به-کار گیرد. از آنجائی که نرخ شکست پروژه های مدیریت دانش قابل توجه است، شناخت عوامل موثر در اجرای موفقیت‌آمیز مدیریت دانش می تواند سازمان ها را در نیازسنجی، برنامه ریزی، اجرا و استقرار مدیریت دانش یاری دهد تا احتمال شکست پروژه های مدیریت آن کاهش یابد. چنانچه دانش به صورت اصولی مدیریت نشود و دانش فردی به دانش جمعی تبدیل نگردد، نمی‌توان آن را به عنوان رکن توسعه قلمداد کرد. یکی از ملزومات مدیریت دانش، شناسایی و فراهم آوردن زیرساخت‌های آن است. سازمان‌ها برای انجام مأموریت‌ها و دستیابی به اهداف خود دارای منابع و دارایی‌های متعدد می‌باشند که برخی از آن‌ها برای کسب مزیت رقابتی سازمان، نقش محوری دارند. دانش برای تمام سازمان‌ها، از جمله‌ی این منابع و دارایی‌ها؛ به طوریکه صاحبنظران علم مدیریت، دانش را جایگزین نهایی تولید، ثروت و سرمایه‌ی پولی می‌دانند. این دانش، در رویه‌ها، دستورالعمل‌ها، دیدگاه‌ها، اقدامات و تصمیمات سازمانی مستتر است و زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که به محصولات و خدمات ارزشمندی تبدیل شود. در این پژوهش که هدف اصلی آن بررسی عوامل مؤثر بر استقرار مدیریت دانش در شرکت های تولیدی استان گیلان است، برای جمع آوری داده ها و بررسی فرضیه ها از روش میدانی استفاده شده که به این منظور 240 پرسشنامه در اختیار کارکنان شرکت های تولیدی استان گیلان قرار گرفت و سپس از آنان خواسته شد بر طبق طیف پنج گزینه ای لیکرت (کاملا مخالفم تا کاملا موافقم ) به هر یک از سوالات پاسخ دهند. برای تأیید روایی و پایایی پرسشنامه، از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه پژوهش را کارکنان لیسانس به بالای این شرکت های تولیدی تشکیل داده اند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی (با استفاده از جداول توزیع فراوانی) و آمار استنباطی (با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن، تحلیل واریانس و آزمون رگرسیون) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده در این تحقیق در سطح اطمینان 95 درصد نشان می دهد که بین مولفه های فرهنگ سازمانی، فناوری اطلاعات، منابع انسانی و ساختار سازمانی با استقرار مدیریت دانش رابطه معناداری وجود دارد. واژگان کلیدی : ساختار سازمانی فرهنگ سازمانی فناوری اطلاعات منابع انسانی مدیریت دانش مقدمه -6- روش و ابزار گردآوری اطلاعات

مهمترین روشهای گردآوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است:

3-6-1- تحقیقات میدانی

روش­های میدانی به روش­هایی اطلاق می­شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزی راست به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد، اعمازانسان، موسسات، سکونتگاهها موردها و غیره، اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند. روش­های متداو ل ومعروف گردآوری اطلاعات میدانی عبارتند از:

1) پرسشنامه­ای 2) مصاحبه­ای 3) مشاهده­ای 4) آزمون 5) تصویربرداری 6) ترکیبی

روش پرسشنامه­ای : یکی ازروش­های بسیا رمتداول در گردآوری اطلاعات میدانی روش پرسشنامه­ای است که امر گردآوری اطلاعات را در سطح وسیع، امکان­پذیر می­سازد. در تحقیقات توصیفی و نیز تحقیقات یکه ازگستره جغرافیایی زیادی برخوردار باشد یا افرا دجامعه آماری و نمونه آن زیاد باشند، معمولاً ازروش پرسشنامه­ای استفاده می­شود (حافظ­نیا،1382).

در این قسمت به­منظور جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از 2 نوع پرسشنامه استفاده گردیده است:

الف) پرسشنامه مربوط به اطلاعات شخصی: این پرسشنامه دارای 5 سوال مربوط به جنسیت، تحصیلات، سن، سابقه کار و نوع استخدام می باشد.

ب) پرسشنامه مربوط به مدیریت دانش: این پرسشنامه از پژوهشنامه مقیمی و رمضان(1392)که توسط بو کوتیز و ویلیامر (1999) ایجاد شده است تهیه گردیده است. این پرسشنامه دارای 31 سوال از هفت مرحله به دست آوردن دانش، به کار بردن دانش، یادگیری، تسهیم و مبادله دانش، ارزیابی دانش، ایجاد و تثبیت دانش واستفاده بهینه از دانش می باشد.

ردیف

مولفه

تعداد سوالات

شماره سوالات

1

به دست آوردن دانش

5

5-1

2

به کار بردن دانش

5

10-6

3

یادگیری

4

14-11

4

تسهیم و مبادله دانش

5

19-15

5

ارزیابی دانش

4

23-20

6

ایجاد و تثبیت دانش

4

27-24

7

استفاده بهینه از دانش

4

31-28

ج) پرسشنامه مربوط به عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش: این پرسشنامه دارای 25 سوال می باشد. در این پرسشنامه نیز ترکیبی از پژوهشنامه مقیمی و رمضان(1392) و مقاله ولمحمدی(2010) استفاده شده است.

ردیف

مولفه

تعداد سوالات

شماره سوالات

1

منابع انسانی

7

38-32

2

فناوری اطلاعات

6

44-39

3

فرهنگ سازمانی

7

51-45

4

ساختار سازمانی

5

56-52

پرسشنامة مذکور شامل سه بخش می‌باشد. بخش اول پرسشنامه شامل اطلاعات شخصی، بخش دوم شامل مدیریت دانش و بخش سوم شامل به عوامل موثر بر میزان آمادگی اجرای مدیریت دانش می‌باشد. طراحی پرسشنامه در بخش دوم و سوم به صورت بسته انجام گردید. سؤال‌های بسته، مجموعه‌ای از گزینه را ارائه می‌دهد تا پاسخ دهنده از میان آنها یکی را انتخاب کند. پاسخ دهنده این نوع سؤالها را به سرعت درک کرده و به سهولت به آن پاسخ می‌دهد. علاوه بر آن در استخراج داده‌ها، می‌توان به سهولت آنها را مقوله­بندی و تجزیه و تحلیل کرد (سرمد و همکاران، 1383). برای پاسخ به سؤالات بخش دوم و سوم از مقیاس پنج گزینه ای لیکرت به شرح زیر استفاده شده است:

کاملا موافقم

موافقم

نه مخالفم نه موافقم

مخالفم

کاملا مخالفم

5

4

3

2

1

3-7- روایی و پایایی پرسشنامه

3-7-1- روایی پژوهش

تعیین (روایی) پرسشنامه: مقصود از روایی آن است که آیا ابزار اندازه­گیری می‌تواند خصیصه و ویژگی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه­گیری کند یا خیر(خاکی، 1387،244). در واقع این واژه معرف درجه‌ای است که یک وسیله اندازه­گیری می‌تواند یک متغیر را بر اساس تعریفی خاص، سنجش کند. به عبارت دیگر، روایی، درجه مثبت بودن پاسخ به این سؤال را که «آیا وسیله سنجش، فقط همان چیزی را که می‌خواهیم اندازه­گیری کنیم، می‌سنجد یا نه»، مشخص می‌کند. برای اندازه­گیری انواع روایی از روشهای زیر استفاده می‌شود:

اعتبار پیش­بینی: مساوی است با ضریب همبستگی بین نمرات آزمودنی‌ها، در آن آزمودنی که سنجش اعتبار آن مورد نظر است و در حال حاضر انجام شده است، با نمراتی که آزمودنی‌ها در آینده، پس از اجرای متغیر مورد نظر به دست می‌آورند.

اعتبار سازگاری: مساوی است با ضریب همبستگی بین نمرات آزمودنی‌ها در آزمون و نمرات آنان در معیار، در حال حاضر (ظهوری، 1378،130-129).

اعتبار محتوا: برای اندازه­گیری این نوع اعتبار، روش‌های کمی و آماری دقیقی وجود ندارد و بیشتر با نظر دانشمندان و مجریان و دست اندرکاران مربوطه، به طور نظری معین می‌شود. در این موارد برای به دست آوردن جمع بندی نظرات، از میانگین و انحراف معیار نظرات افراد مذکور می‌توان کمک گرفت.

محقق در انجام این پژوهش از پرسشنامه‌های استاندارد استفاده نموده است. این پرسشنامه از یک مقاله ISI(نام خانوادگی و تاریخ) و پرسشنامه(مقیمی و رمضان، 1392) می باشد که به تأیید اساتید راهنما و مشاور و صاحبنظرانی که با مفهوم تحقیق فعلی آشنایی داشتند رسیده، بیانگر روائی این پرسشنامه می باشد.

3-7-2- تعیین پایایی پرسشنامه

قابلیت اعتماد یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه­گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه­گیری در شرایط یکسان تا چه‌اندازه نتایج یکسانی را به همراه دارد. برای محاسبة ضریب قابلیت اعتماد از روشهای مختلفی استفاده می‌شود که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

الف- اجرای دوباره (روش بازآزمایی)

ب- روش موازی(همتا)

ج- روش تصنیف (دو نیمه کردن)

د- روش آلفای کرونباخ

اجرای دوبارة آزمون یا روش بازآزمایی: این روش عبارت است از ارائه یک آزمون بیش از یک بار در یک گروه آزمودنی تحت شرایط یکسان. در این روش برای محاسبة ضریب اعتماد، ابتدا ابزار اندازه­گیری بر روی یک گروه آزمودنی اجرا شده و سپس در فاصلة زمانی کوتاهی دوباره در همان شرایط، آزمون بر روی همان گروه اجرا می‌شود. نمرات به دست آمده از دو آزمون مورد نظر قرار گرفته و ضریب همبستگی آنها محاسبه می‌شود..

روش موازی یا استفاده از آزمونهای همتا : در این روش ضریب اعتماد بر اساس همبستگی نمرات دو آزمون همتا به دست می‌آید. خطاهای اندازه گیری و کمبود یا عدم وجود همسانی میان دو فرم همتای آزمون (تفاوت در سؤالات یا محتوی آنها) قابلیت اعتماد را کاهش می‌دهد.

روش تصنیف (دو نیمه کردن): این روش برای تعیین هماهنگی درونی یک آزمون به کار می‌رود..برای محاسبة ضریب قابلیت اعتماد با این روش، سؤال‌های یک آزمون را به دو نیمه تقسیم نموده و سپس نمرة سؤال‌های نیمة اول و نمرة سؤال‌های نیمة دوم را محاسبه می‌کنیم. پس از آن همبستگی بین نمرات این دو نیمه را بدست می‌آوریم. ضریب همبستگی به­دست آمده برای ارزیابی قابلیت اعتماد کل آزمون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش آلفای کرونباخ: این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه­گیری از جمله پرسشنامه‌ها یا آزمونهایی که خصیصه‌های مختلف را اندازه­گیری می‌کنند به کار می‌رود (سرمد و همکاران،1383،169-166). در واقع ضریب آلفای کرونباخ، مشهورترین آزمونی است که برای سازگاری اجزاء پرسشها یا اجزای چند مقیاسی به کار می‌رود (سکاران،1390،228).

ضریب پایایی ( آلفای کرونباخ) پرسشنامه مدیریت دانش محاسبه گردیده و ضریب پایایی ( آلفای کرونباخ) پرسشنامه عوامل موثر و به دست آمده است. با استفاده از داده های به دست آمده از این پرسشنامه و به کمک نرم افزار spss میزان ضریب پایایی محاسبه شده است.

پرسشنامه

آلفای کرونباخ

کل پرسشنامه

0.963

مدیریت دانش

0.939

منابع انسانی

0.858

فناوری اطلاعات

0.877

فرهنگ

0.834

ساختار سازمانی

0.651

پایایی یا قابلیت اعتماد یكی دیگر از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری می باشد. منظور از پایایی این است كه ابزار اندازه گیری در شرایط یكسان تا چه اندازه نتایج یكسانی ارایه می دهد. لازم به ذكر است كه قابلیت اعتماد در یك آزمون می تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر

که در آن :

تعداد زیر مجموعه سوال پرسشنامه یا آزمون =J

واریانس زیر آزمون J ام = 2SJ

واریانس کل پرسشنامه یا آزمون = 2S

در صورتی یك پرسشنامه پایاست كه مقدار آلفای كرونباخ بزرگتر از 6 درصد باشد. و هر چه این مقدار به عدد 1 نزدیكتر باشد پرسشنامه از پایایی بالاتری برخوردار می­باشد.