پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر با نمره گذاری، روایی و پایایی

این پرسشنامه ابتدا درسال 1990 به منظور بررسی باور های معرفت شناختی دانشجویان تعلیم شد وسپس در سال 1992 پس از تجدید نظرهایی که در آن به عمل آمد برای بررسی باور های معرفت شناختی دانش آموزان دبیرستانی نیز مورد استفاده قرار گرفت.

شومر (1990) پرسشنامه 63 سؤالی خود را برای سنجش پنج مؤلفه معرفت شناختی پیشنهادی اش معرفی کرد. از این پنج مؤلفه معرفت شناختی، سه مؤلفه به خود دانش (ساختار، قطعیت و منبع) و دو مؤلفه دیگر (کنترل و سرعت) به اکتساب دانش مربوط می شود. شومر برای هر یک از این مؤلفه ها یک مجموعه سؤال تهیه کرد که در 12 بعد گروه بندی می شوند. برخی از مؤلفه ها معرفت شناختی به یک بعد و برخی دیگر به دو یا سه بعد اشاره دارند. تمام گويه ها در يك مقیاس پنج درجه اي طيف ليكرت كه از کاملاً مخالفم (يك) تا كاملا موافقم (5) رتبه بندي می شود.

این پرسشنامه شامل 5 مؤلفه و ابعادی به شرح زیر است:
- ساده بودن دانش شامل: به دنبال یک پاسخ بودن «11 گویه» و اجتناب از وحدت بخشیدن به اطلاعات «8 گویه».
- قطعیت دانش شامل: اجتناب از ابهام «5 گویه» و علم قطعی است «6 گویه».
- منبع دانش شامل: اتکا به مراجع علمی «4 گویه» و عدم انتقاد از مراجع علمی «6 گویه».
- توانایی ذاتی در یادگیری شامل: توانایی یادگیری ذاتی است «4 گویه»، روش یادگیری آموختنی نیست «5گویه» و موفقیت ربطی به کار زیاد ندارد «4 گویه».
- یادگیری سریع شامل: یادگیری در اولین تلاش اتفاق می افتد «3 گویه»، یادگیری سریع و آنی است «5 گویه» و تلاش مداوم اتلاف وقت است «2 گویه». 

پنگ و فیتز جرالد (2006) بیان کرده اند که روایی محتوایی پرسشنامه معرفت شناختی توسط صاحب نظران حوزه روانشناسی تربیتی و روایی پیش بین آن نیز در بافت های متعدد یادگیری به تأیید رسیده است. در پژوهش رضائی (1389)، پرسشنامه معرفت شناختی (شومر، 1990)، نخست به فارسی برگردانده شد. سپس از دو دانشجوی دکترای مترجمی زبان انگلیسی خواسته شد تا سؤال های برگردانده شده فارسی را به انگلیسی ترجمه نمایند. آن گاه شکاف های موجود در تطابق دو ترجمه اصلاح گردید. سپس پرسشنامه بر روی چند آزمودنی به صورت آزمایشی اجرا شد و اشکالات پیش آمده برای کاربرد نهایی اصلاح گردید و نسخه نهایی جهت اجرا آماده شد. در نهایت، بعد از نمونه گیری، پرسشنامه معرفت شناختی براساس دستورالعمل های مربوطه بر دانشجویان گروه نمونه در شرایط یکسان اجرا شد و ضریب آلفای کرونباخ را 63/0 اعلام نموده است.

در پژوهش خالقی نژاد و همکاران (1390) تحلیل عاملی تأييدي مرتبه اول وجود 9 مؤلفه و تحلیل عاملی تأييدي مرتبه دوم قرار گرفتن مؤلفه هاي مذکور را در زيرسازه باورهای معرفت شناختی، تأييد كرد. تحلیل عاملی اکتشافی بر روي 9 ؤلفه به كشف سه خرده مقياس قضاوت شخصی درباره دانستن، باور فرد به سرعت و توانائی يادگيري و قطعیت دانش می باشد. نتایج تحلیل عاملی تأييدي نشان دهنده مطلوبیت روایی مقیاس تجدید نظر شده باورهای معرفت شناختی در نمونه ایرانی است و نتایج حاصل از ضریب آلفای کرونباخ 75/0 می باشد. کریمی (1387) در پژوهشی با عنوان باورهای معرفت شناختی مدیران مدارس ابتدایی و متوسطه و رابطه آن با سبك رهبری آنان در شهرستان ضریب آلفای کرونباخ این پرسشنامه را 95/0 بدست آورد.در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ باورهای معرفت شناختی 84/0می باشد.