روانشناسی و علوم تربیتی
شناخت شيوه هاي مقابله مي تواند در پيشگيري و همچنين در درمان اختلال ها كاربرد داشته باشد. اقدامات پيشگيرانه در دوران نوجواني و حتي كودكي از طريق آموزش روش هاي مختلف مقابله ميتواند افراد را در مواجهه با مسائل و مشكلات ياري دهد.يكي از روش هاي مؤثر در ارتقاي توانايي كودكان و نوجوانان در مقابله با منابع استرس، آموزش مهارت هاي حل مسئله است.
منبع مداخلات درماني نيز مي توانند عوامل تنش زا و تقويت مقاومت شخص (از قبيل منابع و فرآیندهاي مقابله) را هدف قرار دهند. براي تعيين شيوه مطلوب مقابله با استرس، نمي توان راهبرد يگآناني را ارائه داد، بلكه، بايد انعطاف كافي وجود داشته باشد و به تناسب ارزيابي از موقعيت و ويژگي هاي فردي به انتخاب مؤثرترين شيوه مقابله مبادرت ورزيد. در موقعيت هاي مهارشدني و چالش پذير فرآیندهاي مقابله رویکردی بيش از همه مؤثر واقع مي شوند. اما در شرايطي كه نمي توان موقعيت را تغيير داد، فرآیندهاي مقابله ی اجتنابي كارآمدترند.
انجام فعاليت هاي جايگزين، در موقعيت هايي كه عامل تنش زا تغييرناپذير است، مي تواند منابع جديد ارضاءرا در اختيار شخص قرار داده و سازش يافتگي وي را افزايش دهد. ليكن همين فعاليت ها در موقعيت هاي مهارشدني كه شخص مي تواند طي آن عمل سازنده اختيار كند، ممكن است نيروي شخص را در مسير انحرافي كه به حل مسئله منتهي نمي شود، به جريان اندازد و موجب ايجاد احساس گناه و شكست گردد. در زمينه ارجحيت شيوه رفتاري يا شناختي مقابله نيز، شيفمن (1989)؛ به نقل از موس و اسكافر، (1993) به اين نتيجه رسيد كه هر دو شكل پاسخ مقابله اي (رفتاري و شناختي) مؤثرند، ضمن آنكه تركيب هر دو نوع نيز بر انتخاب جداگانه هر كدام برتري دارد.
اهميت مقابله رفتاري شناختي در اين است كه مستقل از عوامل تنش زا به كار گرفته مي شود. راهبردهاي مقابله شناختي دربسياري از موقعيت ها مي توانند با انعطاف پذيري مورد استفاده قرار گيرند و كمتر تحت تأثير موقعيت واقع شوند. همان گونه كه اشاره شد، متغيرهاي متفاوتي در انتخاب راهبردهاي مقابله اي نقش دارند. افراد با ويژگي هاي متفاوت با روش هاي گوناگوني به مقابله با منابع استرس مي پردازند. بروز بيماري هاي گوناگون نيز با شيوه هاي مقابله رابطه نشان داده اند؛ پژوهش هاي بسياري درمورد اين رابطه ها صورت گرفته اند كه در پي خواهند آمد.
فهرست مطالب
تعريف مفهومي سبکهای مقابله 1
تعريف عملیاتی سبکهای مقابله
1 7 1 سبک مقابله 3
1 7 2 سبک برخوردی 3
1 7 3 سبک غیر برخوردی 3
مفهوم مقابله 5
2 2 13 عوامل مؤثر بر انتخاب سبكهاي مقابله 6
2 2 13 1 تحول من 6
2 2 13 2 كارآمدي 7
2 2 13 3 خوشبيني 7
2 2 13 4 احساس يكپارچگي 7
2 2 13 5 شناخت 8
2 2 13 6 مكانيسمهاي دفاعي 9
2 2 13 7 توانايي حل مسئله 11
2 2 14 راهبردهاي مقابله 11
2 2 15 راهبردهاي سازشيافته و سازشنايافته 18
2 2 15 1 مقابلهی سازشيافته 19
2 2 15 2 مقابلهی سازش نايافته 19
2 2 16 مقابلهی غيرمؤثر 21
2 2 17 سبكهاي مقابله و نقش آن در بروز بيماريها 21
2 2 18 ويژگيهاي شخصيت و راهبردهاي مقابله 23
2 2 19 تيپهاي شخصيت و راهبردهاي مقابله 25
2 2 20 نظريهی فروپاشي هويت 27
2 2 21 نظریه تکامل و سازگاري رفتاري 28
2 3 پژوهشهای پيشين 31
2 4 نتیجه گیری کلی 35
فهرست منابع و ماخذ 36
منابع فارسی 36
منابع انگلیسی 38