بررسی اشتغال زنان در فعالیتهای مهم اقتصادی

علوم اجتماعی
دانلود پایان نامه رشته علوم اجتماعی بررسی اشتغال زنان در فعالیتهای مهم اقتصادی چکیده كنونی ایران با انبوهی از جمعیت متقاضی كار روبه‌رو است كه فرآیند ایجاد شغل با تقاضای نیروی كار، تعداد دانش آموختگان دانشگاهی و جمعیت كشور تناسبی ندارد.براساس چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی، ایران كشوری توسعه‌یافته با جایگاه اوّل اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی،‌ الهام‌بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین‌الملل ترسیم شده است. در افق این چشم‌انداز در زمینه بازار كار مشخص گردیده كه كشور ایران در وضعیت اشتغال كامل باشد. با توجه به اینكه بیكاری یكی از دغدغه‌های اصلی مسئولین كشور است، در تهیه، تدوین و تصویب اسناد برنامه‌های توسعه، اهداف كمی تعیین شده برای اشتغال مورد توجه قرار گرفته و شاخص‌های كمی كلان از قبیل نرخ اشتغال و سرمایه‌گذاری متناسب با سیاستهای توسعه، اهداف و الزامات چشم‌انداز، تنظیم و تعیین شده است. از این منظر توجه به چگونگی بكارگیری نیروی انسانی و نحوة توزیع مشاغل بین دو جنس از جمله مسائلی است كه بی‌شك باید مورد توجه سیاستگذاران و برنامه‌ریزان كلان اقتصادی در جامعه قرار گیرد. برنامه‌ریزی براساس قواعد اصلی فرهنگ و اقتصاد حاكم برجامعه، تعیین خط‌مشی و هدف‌گذاری و در نهایت سیاستگذاری جهت حركت از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب از ویژگیهای برنامه‌ریزی در مورد بازار كار می‌باشد، كه در خصوص زنان نیاز به تلاش و كوششی مضاعف دارد.در سیاستهای كلی برنامه چهارم توسعه به موضوع ایجاد اشتغال مولد و كاهش نرخ بیكاری بطوركلی و بویژه برای زنان توجه شده است. با افزایش درصد زنان دارای تحصیلات عالی از كل جمعیت، زنان نقش بیشتر و مهمتری در تأمین نیروی انسانی متخصص خواهند داشت. بنابراین عرضه نیروی كار كشور در برنامه چهارم توسعه دستخوش تغییرات اساسی خواهد شد و سهم نیروی كار دارای تحصیلات عالی (به‌ویژه در مورد زنان) افزایش قابل توجهی خواهد داشت كه این مسئله بیانگر ضرورت ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و متناسب با تخصص آنها در آینده است. کلمات کلیدی: بیکاری بازار كار نیروی كار اشتغال بانوان مقدمه مطالعه حاضر سعی دارد ضمن معرفی نظریات متفاوت در زمینه تفاوتها و ویژگیهای تقاضای كار دو جنس، به بررسی روند و چگونگی اشتغال زنان در سه بخش عمده فعالیت‌های اقتصادی (كشاورزی، صنعت و خدمات) براساس متغیرهای پیشنهادی بپردازد. توان و ساختار فعالیتهای عمده اقتصادی با توجه به میزان كاربر یا سرمایه‌بر بودن تولیدات، میزان همراهی ارزش افزوده با پیشرفت تكنولوژی، نیاز هر فعالیت به نیروی متخصص، عدم نیاز فعالیت مربوطه به داشتن نیروی فیزیكی عامل كار و تعیین میزان جانشینی نیروی كار دو جنس، از جمله عوامل تعیین كننده تقاضای هر بخش در جذب نیروی كار زنان است. از این‌رو در تحقیق حاضر سعی شده كه با استفاده از نظریات مطرح شده در زمینه تقاضای نیروی كار، عوامل مؤثر براشتغال بانوان در سطح بخشهای عمدة اقتصادی (كشاورزی، صنعت و خدمات) بررسی شده، ظرفیت ایجاد فرصت‌های شغلی برای زنان در فعالیتهای مذكور برآورد ‌گردد. در این راستا به چند سئوال اساسی پاسخ داده می‌شود: 1. در كدامیك از سه بخش عمده فعالیت‌های اقتصادی (كشاورزی، صنعت و خدمات) زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر برای زنان میسر خواهد بود؟ 2. كدامیك از بخشهای اقتصادی (كشاورزی، صنعت و خدمات) امكان ایجاد فرصت‌های شغلی برای زنان فارغ‌التحصیل دانشگاهی را دارند؟ 3. آیا رشد ارزش افزوده هر بخش با تقاضای نیروی كار زنان در بخش مربوطه همراه می‌باشد؟ 4. آیا پیش‌بینی برنامه‌ چهارم توسعه در خصوص ایجاد فرصتهای شغلی مورد نیاز برای نیروی كار زنان با توجه به روند گذشته و ساختار فعلی اقتصاد قابل دستیابی خواهد بود؟ 5. نیروی كار زنان در كدامیك از فعالیت‌های عمده اقتصادی (كشاورزی، صنعت و خدمات) جانشین (یا مكمل) نیروی كار مردان است؟ لازم به توضیح است كه روش اقتصاد سنجی مورد استفاده در برآورد ضرایب و تعیین روابط اقتصادی، الگوی تصحیح خطای‌برداری (VEC) است كه یكی از روشهای نوین در تخمین ضرایب الگوهای اقتصادی می‌باشد. علّت انتخاب این روش بر این پایه است كه استفاده از روشهای كلاسیك (سنتی) در تعیین روابط اقتصادی، با توجه به پایا نبودن اكثر متغیرهای اقتصادی منجر به ایجاد رگرسیون‌های كاذب خواهد شد. علاوه براین استفاده از روش تفاضل‌گیری به منظور پایا نمودن متغیرهای اقتصادی و برآورد ضرایب با این متغیرها، باعث از میان رفتن اطلاعات با ارزشی در بلندمدت خواهد گردید، در حالی كه با استفاده از روش VEC به چنین عوارضی دچار نخواهیم شد. فهرست مطالب عوامل مؤثر براشتغال بانوان در سطح بخشهای عمدة اقتصادی 0 چکیده 1 1ـ مروری بر تئوریهای حاكم بر تقاضای نیروی كار زنان در بازار كار 4 2ـ رهیافت پویای تقاضای عامل كار 12 3ـ معرفی مدل جهت شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر برتقاضای عامل كار زنان در بخش‌های كشاورزی، صنعت و خدمات. 17 4ـ روش تخمین معادلات اقتصاد سنجی 24 1-4- تعیین وقفه بهینه 24 2ـ4- الگوی تصحیح خطا (ECM) 28 3-4- نتیجه‌گیری از مدل به روش VEC و تفسیر ضرایب در بخش كشاورزی 29 4-4- نتیجه‌گیری از مدل به روش VEC و تفسیر ضرایب در بخش صنعت 31 5ـ4- نتیجه‌گیری از مدل به روش VEC و تفسیر ضرایب در بخش خدمات 34 5 ـ پیش‌بینی ایجاد فرصت‌های شغلی زنان در سه فعالیت عمدة اقتصادی براساس مدل حاضر با رویكردی به برنامه چهارم توسعه 36 نتیجه‌گیری و پیشنهادها 42 منابع 55