چالش های اقتصادی موجود در بخش نفت

پایان نامه و مقالات رشته اقتصاد
مقاله رشته نفت و اقتصاد با عنوان چالش های اقتصادی موجود در بخش نفت مقدمه در سالهای اخیر با ظهور و گسترش معاملات جدید نفتی (به ویژه در نیمه دوم دهه 1980)، معاملات صوری نفت به چندین برابر صادرات جهانی آن افزایش یافته است، ضمناً‌ یا افزایش مالیات بر مصرف نفت در کشورهای صنعتی، تقاضا برای نفت محدود شده است. در نتیجه،‌ علی رغم افزایشهای فرآورده های نفتی در کشورهای صنعتی، بهای نفت خام در بازار جهانی تنزل یافته و این امر، کاهش در آمد تولید کنندگان نفت را در پی داشته است. افزایش سریع کارایی مصرف نفت در کشورهای صنعتی، به محدودیت بیشتر تقاضا برای نفت- در این گروه از کشورها که بیش از 60 درصد از تولید جهانی نفت را به مصرف می رسانند.- منجربه شده است علاوه بر این حجم ذخیره سازی نفت در کشورهای فوق، افزایش قابل توجهی داشته و هم اکنون نیز، حجم این ذخایر برای زمانی نزدیک به سه ماه مصرف این گروه از کشورها کفایت می کند. همراه با تحولات فوق الذکر، قدرت خرید در آمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت کشور نیز کاهش شدیدی یافته است. از سوی دیگر با توجه به رشد جمعیت کشور و تورم موجود در کشورهای صنعتی، قدرت خرید در آمد سرانه نفتی کشور از 593 دلار در سال 1354 به 68 دلار در سال 1376 تفلیل یافته است. به عبارت دیگر، قدرت خرید در آمد سرانه نفتی کشور ملی دوره مزبور، به کمتر از 8/1 محدود شده استو علاوه این، تغییر توزیع جغرافیایی واردات کشور طی دوره فوق نیز، کاهش قدرت خرید درآمدهای ارزی کشور را در پی داشته است.جهت مقابله با نوسانات قیمت نفت، طی دهه اخیر، انواع معاملات تامینی Hedging ظهور و گسترش یافته اند. در حقیقت این کلمه به معنی بیمه قیمت در مقابل خطرات احتمالی ناشی از نوسانات قیمت در بازار است. در حال حاضر انواع معاملات تامینی نظیر معانلات آتی اختیاری و معاملات تعویضی جهت دفع خطرات ناشی از نوسانات قیمت نفت مورد استفاده قرار می گیرد و حجم معاملات تامینی نفت به چندین برابر میزان تولید نفت خام جهان بالغ می گردد. کلمات کلیدی: صنعت نفت اقتصاد ایران در آمدهای نفتی فهرست مطالب چالش های اقتصادی موجود در بخش نفت 1 مقدمه 2 تحولات اخیر در بازار نفت 3 1. ایجاد و تکامل انواع معاملات جدید در بازارهای جهانی نفت 3 افزایش مالیات بر نفت در کشورهای صنعتی جهان 5 2. افزایش کارآیی مصرف نفت در کشورهای صنعتی جهان 6 3. جانشینی سایر منابع انرژی با نفت 7 4. کاهش شدید ارزش واقعی در آمدهای نفتی 7 راههای کاهش زیانهای ناشی از تحولات اخیر بازار نفت و سایر عوامل داخلی و خارجی بر اقتصاد ایران 8 1. اعمال تعرفه های جدید بر واردات از کشورهایی که بالاترین نرخ مالیات بر نفت را دارند. 8 2. ورود به بازار معاملات جدید نفتی 9 3. ورود به بازار آتی ارز 10 چالشهای اساسی بخش انرژی 13 1. فقدان ستاد حاکمیتی 13 2. راهبردهای بخش انرژی 13 3. طراحی سیستم اطلاعات انرژی 14 4. استفاده از انرژی به مثابه تأمین امنیت ملی 14 چالش های اساسی بخش نفت در اقتصاد ایران 15 1. عدم ارتباطی همگن میان بخش نفت با سایر زیر بخشهای اقتصاد 15 2. عدم وجود نظارت گمرکی مؤثر بر عملکرد صادرات و واردات نفت و گاز 15 3. عدم وجود نظارت بر قیمت گذاری و بازارهای نفت خام صادراتی کشور 15 4. وجود اشکالات ساختاری و حقوقی در بخش نفت 15 5. فقدان وجود طرح جامع ذخایر ئیدروکربوری کشور 16 6. لزوم ابزارهای مناسب برای پیش بینی تقاضای جهانی و داخلی نفت 17 7. عدم شفافیت در فرآیند توسعه یک مخزن 17 8. بهره وری سرمایه و نیروی انسانی بطئی موجود در بخش نفت 18 9. نامطلوب بودن ترکیب محصولات پالایشی 18 10. رعایت ملاحظات منطقه ای در طرحهای توسعه ای صنعت نفت 18 نتیجه گیری 19