جایگاه نظام سیاسى جمهورى اسلامى ایران در میان دو نظام ریاستى آمریکا و مجلس مدار انگلستان

مدیریت
دانلود مقاله کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی جایگاه نظام سیاسى جمهورى اسلامى ایران در میان دو نظام ریاستى آمریکا و مجلس مدار انگلستان مقدمه اصل ایجاد نهادى با نام «مجلس» (پارلمان) در هر کشور، مظهر حاکمیّت مردم و تجلّى مردم سالارى (دموکراسى) غیرمستقیم است. لفظ دموکراسى در ابتدا در شهرهاى یونان باستان پدید آمد و منظور از آن حکومت «دموس» یا «عامّه مردم» است؛ یعنى حق همگان براى شرکت در تصمیم گیرى در امور همگانى جامعه. این نوع حکومت «دموکراسى مستقیم» نام دارد. این شکل از حکومت، به ویژه در آتن (قرن پنجم پیش از میلاد)، پدید آمد و در آن شهروندان (بجز زنان و بردگان) هنگام اعمال دموکراسى در «اگورا»1 یا «پنیکس»2 گرد مى آمدند و درباره مسائل عمومى به رایزنى مى پرداختند. اجتماع مردم به عنوان ارگان مقنّن، حاکمیت سیاسى را به صورت مستقیم اعمال مى نمود. 3 در مقابل، امروز شاهد آنیم که بالا رفتن جمعیت و اشتغالات گوناگون مردم عادى و همچنین هزینه بالا و مشکلات اجرایى فراوان، مانع از تحقق دموکراسى مستقیم بوده و در نتیجه، «دموکراسى غیرمستقیم» پدید آمده که در آن عده اى بر مسند قانون گذارى تکیه زده اند. البته در بسیارى از کشورها، در موارد مهم، رأى همگان از طریق همه پرسى (رفراندم) ملاک تصویب قانون قرار مى گیرد، 4 همچنان که در اصل 59 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران نیز در این باره آمده است: «در مسائل بسیار مهم اقتصادى، سیاسى، اجتماعى و فرهنگى ممکن است اعمال قوّه مقننّه از راه همه پرسى و مراجعه مستقیم به آراء مردم صورت گیرد. درخواست مراجعه به آراء عمومى باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.» نتیجه آن که مجلس واسطه اعمال حاکمیّت ملى است و در نظام سیاسى مردم سالار مرکز ثقل قانون گذارى به شمار مى آید؛ حتى در نظام توحیدى اسلام نیز با وجود قوانین جامع و کامل الهى، که از وحى سرچشمه مى گیرد، نوعى نهاد قانون گذارى ضرورى است، با این تفاوت که اصول و قواعد کلى قانونى از طریق وحى الهى مشخص و تعیین شده و به دلیل حاکمیت تشریعى خداوند، اطاعت از این اصول کلى اجتناب ناپذیر است. ولى در قلمرو وسیع مباحات و احکام ترخیصیه و نیز موضوعات و کیفیت اجراى احکام کلى و در تشخیص و تطبیق عناوین ثانوى و تبیین احکام ثانوى، اختیارات وسیعى همراه با مسؤولیت بر انسان آگاه و مؤمن تفویض گردیده است. 5 کلمات کلیدی: نظام سیاسى ایران نظام ریاستى آمریکا مجلس مدار انگلستان فهرست مطالب جایگاه نظام سیاسى جمهورى اسلامى ایران در میان دو نظام ریاستى آمریکا و مجلس مدار انگلستان 1 مقدمه 1 انواع رژیم هاى سیاسى 3 بررسى تطبیقى تفکیک همکارى قوا در امریکا، انگلستان و جمهورى اسلامى ایران 5 اختیارات مجلس عوام در برابر اعضاى دولت عبارتند از: 9 فرجام سخن 13 پى نوشت ها 13