بررسی زمین شناسی و اقلیم شناسی و تاثیر آن بر اشکال فرسایشی

جغرافیا
دانلود پایان نامه رشته جغرافیا بررسی زمین شناسی و اقلیم شناسی و تاثیر آن بر اشکال فرسایشی چکیده: از نگاه ساختاری منطقه مورد مطالعه در حاشیه شمال غربی زون دگرگونی سنندج – سیرجان و در محل برخورد آن با زون ساختاری البرز – آذربایجان (سلطانیه – میشو) جای دارد. بخش های غربی و جنوب غربی آن به طور عمده پی سنگ دگرگونی پرکامبرین است که با پوششی نازک از مجموعه کربناته آواری پرکامبرین – کامبرین و واحدهای کربناته پرمین با مرز ناهمساز تا گسلی پوشیده شده است.پی سنگ دگرگونی پرکامبرین در رخساره شیست سبز – آمفیبولیت دگرگون شده و همه آنها دارای روند شمال شرق - جنوب غرب می باشند که سمت غرب حوضه روند شمالی – جنوبی می یابد و تا جنوب مهاباد رخنمون دارد. واحدهای مختلف سنگی موجود در این منطقه بعضاً خصوصیات زون دگرگونی سنندج-سیرجان (سنگ های دگرگونی پرکامبرین) را داشته و بعضا نیز تشابهات لیتولوژیکی با زون البرز- آذربایجان (واحدهای کربناته آواری پرکامبرین-کامبرین زیرین، پالوزوئیک و مزوزوئیک) را نشان می دهند. دگرگونی شدید مجموعه پرکامبرین و مرز ناهمساز آنها با مجموعه کربناته – آواری پرکامبرین زیرین و نیز تکاپوهای ماگمایی همزمان با تکتونیک مانند گرانیت – گنایس نشان دهنده رخداد تکتونیکی وابسته به اواخر پرکامبرین در محدوده مورد مطالعه است که شاید به توان آن را به فازکوهزایی کاتانگایی نسبت داد. اگرچه مرز میان واحدهای کربناته پرمین (روته) و تریاس (الیکا) هم شیب و تدریجی است ولی وجود افق های بوکسیت - لاتریتی در بخش های بالایی پرمین نشان از پسروی دریای پرمین و وجود یک فاز فرسایشی قوی با آب و هوای مناطق حاره در این زمان است. قرار گیری رسوبات آواری سازند شمشک با یک قاعده لاتریتی برروی دولومیت های تریاس و واحدهای قدیمی تر نشان از حرکات خشکی زائی مربوط به سیمیرین پیشین است. که شاید وجود توده های نفوذی دیوریتی در بخش جنوب غربی حوضه نیز نمودی از این فاز کوهزائی باشد. به طور کلی دو سیستم شکستگی در منطقه حاکم می باشد. یکی سیستم شمال غربی – جنوب شرقی که از نوع برشی و راست گرد و دیگری سیستم شمال شرق – جنوب غرب که دارای جابجائی عمدتاً چپ گرد می باشد. اغلب دره های رودخانه های اصلی در امتداد شکستگی های بزرگ با روند مذکور (عمدتاً شمال شرقی – جنوب غربی) بوده که مهم ترین آنها رودخانه چم سقز می باشد. برگشتگی شیب لایه های پرکامبرین – کامبرین، تریاس و ژوراسیک در بخش شرقی حوضه و وجود یک سری گسله های رورانده با روند شمال غربی – جنوب شرقی نشان دهنده عملکرد یک نیروی فشاری بسیار قوی از شمال شرقی به طرف جنوب غربی بعد از زمان ژوراسیک زیرین در منطقه سقز است. کلمات کلیدی: زمین شناسی اقلیم شناسی اشکال فرسایشی حوضه آبخیز رودخانه سقز مقدمه: حالت متوسط کمیتهای مشخص کننده وضع هوای یک منطقه را بدون توجه به لحظه وقوع آنها اقلیم یا آب و هوای آن منطقه می نامند. به عبارت دیگر مقادیر پارامترهای هوا شناسی حول کمیتهای اقلیمی متناظرشان نوسان می کند. اقلیم نتیجه تاثیر توام پدیده های هواشناسی است و حالت متوسط اتمسفر را در یک نقطه دلخواه به دست می دهد. البته اقلیم معنای گسترده تری داشته و تنها به پارامترهای هواشناسی محدود نمی شود بلکه مجموعه عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است که جو یک منطقه را مشخص می کند. دخالت اقلیم در پیدایش ناهمواری از برخورد بین کره سنگی و کره هوا نتیجه می شود. چون عوامل فعال غالباً وابسته به هم، در محیطهای مختلف متعدد می باشند، لذا نقش اقلیم بسیار پیچیده به نظر می رسد. مهمترین علت این پیچیدگی، اختلاف چگونگی دخالت اقلیم است. اما علل دیگری نیز وجود دارند که بیشتر با نقش اختلاف سنگ شناسی در فرسایش ارتباط دارند. نحوه دخالت اقلیم، چه در زمینه هوازدگی و چه در ارتباط با تاثیر مکانیکی فرایند های شکل زایی، در سطح خشکی ها بسیار متغیر می باشند. در مناطقی که فعالیتهای کنترل نشده انسان باعث رخنمون شدن فراوان سنگها می شوند، دخالت مستقیم اقلیم ظاهر می شود. این دخالت ها حتی در مناطقی که بر اثر شرایط سخت اقلیمی یا فراوانی و وجود نمک های سمی، فاقد حیات می باشند (شوت های بزرگ الجزیره و تونس)به حد کمال می رسند. روی هم رفته،چنین مجاورتی مخصوص بیابان هایی است که بر اثر کم آبی یا سرمای بسیار زیاد غالباً عاری از پوشش گیاهی می باشند. سازند های سطحی کم ضخامت و غالباً پراکنده، از لحاظ خاک شناسی تحول کافی نیافته اند، بنا براین در این نواحی خاکها غالباً از رسوبات درشت دانه یا قلوه سنگی تشکیل شده اند. اگر دخالت هوا به صورت فرایندهای ساده ای مانند تکه تکه شدن یا متلاشی شدن دانه ای سنگها عمل کند، ارتباط مستقیم آن با اقلیم آشکار تر است. آهنگ و شدت این پدیده و حتی طبیعت آن به طور محدودی به داده های حرارتی و آبی اقلیم بستگی دارد. هنگامی که پوششی از گیاه یا خاک بین کره سنگی و کره هوا قرار گیرد، چگونگی دخالت اقلیم در شکل زایی، بسیار پیچیده تر و به صورت غیر مستقیم خواهد بود. علاوه بر تغییراتی که بر پدیده های جوی تحمیل می کند، حضور این پوشش نتایج تعییین کننده ای در هجوم به سنگها و بنابراین در چگونگی فعالیت شکل زایی دارد. فهرست مطالب بخش اول:زمین شناسی ساختمانی (تکتونیک) و چینه شناسی حوضه آبخیز رودخانه سقز 1 مقدمه: 3 4-1- زمین شناسی ساختمانی (تکتونیک) منطقه: 4 4-1-1- مورفولوژی: 5 4-2- چینه شناسی: 7 سنگ های آتشفشانی 8 4-3- سنگ های دگرگونی پرکامبرین: 8 4-- واحد گنیسی PCgn 9 4-3-2- واحد شیست PCsch 11 4-3-3- واحد متا ولکانیک PCv 12 4-3-4- متاریولیت PCmr 13 4-4- نهشته های آواری-آتشفشانی ائوسن: 15 4-4-1- واحد متامورفیسمMTKSL 16 4-5-1- گرانیت – دیوریت g1 : 17 4-5-2- گرانیتg : 18 4-5-3- واحد گرانیت –گنیس g - gn 19 پراکندگی واحدهای زمین شناسی 21 بخش دوم:بررسی اقلیم شناسی و تأثیر آن بر اشکال فرسایشی در حوضه آبخیز رودخانه سقز 23 مقدمه: 24 پارامتر دما در بررسی پدیده های فرسایش از دید گاههای مختلف زیر قابل ارزیابی است: 26 1- عوامل کنترل کننده آب و هوای حوضه: 27 1-1- عوامل محلی: 27 -عرض جغرافیایی: 27 - ارتفاع از سطح دریا: 27 1-2- عوامل بیرونی: 27 - پرفشار جنب حاره: 28 - بادهای غربی : 28 - فرود بلند مدیترانه: 29 1-3- سیستم های سینوپتیک برون حاره ای: 29 1- بادهای محلی: 29 2- ایستگاه های هوا شناسی منطقه مورد مطالعه: 30 3- بررسی ریزشهای جوی ایستگاههای حوضه مورد مطالعه: 31 بارش: 34 1- رژیم بارندگی: 35 جدول (3) میانگین ماهیانه بارش 36 نمودار(1)میانگین بارندگی ماهیانه 37 جدول(4) تعداد روزهای دارای بارندگی 37 نمودار(3)میانگین سالیانه بارندگی 41 6-1- میانگین درجه حرارت: 45 جدول(7)میانگین ماهانه درجه حرارت در ایستگاه سقز 46 6-3- حداکثر و حداقل مطلق درجه حرارت سالیانه: 48 جدول(9) میانگین سالیانه حداقل و حداکثر دما 49 7- تعداد روزهای یخبندان: 51 جدول(10)تعداد روزهای یخبندان 53 جدول(11) میانگین تعداد روزهای یخبندان 54 8- باد: 55 9- تعیین تیپ اقلیمی: 56 جدول(13) طبقه بندی تیپ اقلیمی در روش دومارتن 57 جدول 14 شاخص خشکی ماهانه در ایستگاه سقز به روش دومارتن 57 منابع: 58