پرسشنامه خودتوصیفی بدنی و جسمانی فرم کوتاه با نمره گذاری، روایی و پایایی

در این مطالعه از پرسشنامه خودتوصیفی جسمانی فرم کوتاه (PSDQ S) مارش و همکاران (2010) جهت اندازه گیری متغیر وابسته این پژوهش، استفاده شده است. این پرسشنامه افکار، احساسات و گرایش های فرد را نسبت به جسم خود نشان می دهد. فرم کوتاه پرسشنامه خودتوصيفي بدني شامل 36 سئوال است که براي اندازه گيري نه خرده مقياس خاص از خودپنداره بدني (سلامتي، هماهنگي، فعاليت بدني، چربي بدني، لياقت ورزشي، ظاهر، قدرت، انعطاف پذيري و استقامت) و يك خرده مقياس کلي (عزت نفس) طراحي شده است. هر يک از سئوالات، جمله اخباري ساده است که در قالب درجه بندي ليکرت و به صورت شش درجه اي(طيف کاملاً درست تا کاملاً غلط) به سئوال ها پاسخ داده مي شود. امتیاز هر سوال با بار مثبت معنایی، نمره یک تا 6 این مقیاس را می گیرد و عبارات با بار معنایی منفی نمره ای با کسر از عدد هفت را به خود اختصاص می دهد. همچنین جهت محاسبه خودپنداره توانایی بدنی مجموع نمره های کسب شده از جمله های هر یک از خرده مقیاس های لیاقت ورزشی، انعطاف پذیری، فعالیت جسمانی، هماهنگی، قدرت، سلامتی و استقامت با یکدیگر جمع شدند و برای محاسبه خودپنداره ظاهر بدنی مجموع نمره های کسب شده از جمله های هر یک از خرده مقیاس های چربی بدن، ظاهر بدن و عزت نفس با یکدیگر جمع شدند.

این پرسشنامه در ایران دارای اعتبار ترجمه قابل قبوال (r=%95) در سطح اطمینان %95 می باشد. نتایج تحلیل عبارات از سه روش محاسبه درجه دشواری، ضریب تمییز و روش لوپ نشان داده اند که درکل 4 سوال جزء عبارات نامناسب هستند و از پرسشنامه حذف گردیده اند. نتایج بررسی اعتبار سازه عاملی حاکی از شناسایی و تایید ده عامل خودپنداره جسمانی (واریانس 06/64 درصد) می باشد. همسانی درونی هریک از خرده مقیاس ها بین 75/0 – 80/0 متغیر بوده است و در کل همسانی درونی این پرسشنامه بالای 90/0 می باشد. ضریب همبستگی آزمون آزمون مجدد کل پرسشنامه 83/0 و همچنین دامنه پایایی زمانی هر یک از خرده مقیاس ها بین 56/0 84/0 بوده است که به طور کلی حاکی از برخورداری پایایی این پرسشنامه می باشد (9).

10 عامل شناسایی و تایید شده در پرسشنامه خودتوصیفی جسمانی برای نوجوانان ایرانی به قرار زیر می باشد که شماره هر سوال در انتهای توضیحات هر عامل درج شده است:
1) لياقت ورزشي : خوب بودن در ورزش، ورزشکار بودن، داشتن مهارت هاي ورزشي خوب(مارش و همکاران،1994) (سوال های: 8، 20، 30).
2) چربي بدني : اضافه وزن نداشتن، چربي بدني نداشتن، احساس مثبت درباره خود بدني(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 7، 9، 15، 19، 21، 33).
3) ظاهر : داشتن صورت زيبا، زيبا بودن و جذاب بودن (مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 10، 16، 26).
4) انعطاف پذيري : قادر به خم و راست کردن و چرخاندن بدن به آساني در جهت هاي متفاوت(مارش و همکارانش،1994) (سوال های: 3، 12، 34).
5) سلامتي : اغلب مريض نشدن، سريع خوب شدن در هنگام مريض شدن(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 13، 23، 30).
6) فعاليت بدني : از لحاظ بدني فعال بودن، به طور مرتب و خيلي زياد فعاليت بدني انجام دادن(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 18، 25، 31).
7) هماهنگي : در حرکات هماهنگ خوب بودن، قادر به انجام حرکات بدني به آساني(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 1، 6، 14، 17، 24).
8) عزت نفس : داشتن احساسات مثبت کلي درباره ي خودتان(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 5، 22، 29، 36).
9) استقامت :قادر به دويدن طولاني مدت بدون توقف، خسته نشدن هنگام فعاليت هاي شديد(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 4، 28، 35).
10) قدرت :قوي بودن، بدن قوي داشتن، عضلاني بودن(مارش و همکاران، 1994) (سوال های: 2، 11، 27).