ارزیابی ارتباط الگوهای فرزند پروری با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

مدیریت
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی ارزیابی ارتباط الگوهای فرزند پروری با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

(داﻧﺶ آﻣﻮزان ﭘﺴﺮ ﭘﺎﻳﻪ اول دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن منطقه ﺑﻮﺳﺘﺎن و ﮔﻠﺴﺘﺎن اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان)

*** پرسشنامه های پایان نامه بصورت رایگان ضمیمه شدند. چكیده: پایان نامه حاضر به بررسی رابطه سبك های فرزند پروری و سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی را در دانش آموزان پسر پایه اول دبیرستان در منطقه بوستان و گلستان استان تهران صورت گرفته است .نمونه مورد مطالع372 نفر دانش آموز همراه با پدرانشان می باشدكه بطور تصادفی انتخاب شده انددر این تحقیق برای جمع اوری دادها ازپرسشنامه سبک های فرزند پروری بامریند وپرسشنامه سلامت عمومی استفاده شده است .نتایج پژوهش به طور كلی نشان داد كه دانش آموزانی كه والدین آنها سبك فرزند پروری قاطع و اطمینان بخشی دارا بودند از سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی بهتری بر خوردار بودند و دانش آموزانی كه والدین آنها دارای سبك فرزند پروری مستبدانه و سهل انگارانه بودند از سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی كمتری نسبت به فرزندان والدینی كه سبك قاطع و اطمینان بخشی داشتند. کلید واژه ها: سلامت روانی پیشرفت تحصیلی سبک های فرزندروری 11-1- بیان مساله

سبك های فرزند پروری به عنوان مجموعه ای از نگرش ها نسبت به كودك در نظر گرفته می شود كه منجربه ایجاد جو هیجانی می گردد كه رفتارهای والدین در آن جو بروز می كند این رفتار ها در برگیرند ه ی هم رفتار های مشخص (رفتارهایی كه در جهت هدف والدین است) كه از طریق آن رفتارها،والدین به وظایف والدین شان عمل می كنندوهم رفتارهای غیر مرتبط با هدف والدینی مانند ‍‍ژست ها ، تغییر درتن صدا یا بیان هیجان های غیرارادی می باشند.(دارلنیگ ،1993به نقل از اسلمی،1385(

محققان برای توصیف سبك های فرزند پروری از ابعادی استفاده كرده اند. سیموند (1939( این ابعاد را پذیرش- طرد و مسلط-مطیع دانسته است. بالدوین(1995)گرمی هیجانی-خصومت هیجانی و بریدگی-درگیر شدن می داند. شفر (1959(1)عشق- خصومت و اختیار- كنترل دانسته است(اسلمی،1385)

بسیاری از محققان ویژگی عمومی رفتار والدین-كودك را درسه بند تعریف نموده اند:بوش، ریتر(1987): اشتنبرگ، المن، مونتز( 1991؛ به نقل از برنت،1992) این ابعاد عباتند از الف:گرمی: والدین با محبت به نیازها و علاقه های كودكان خود بیش از نادیده انگاشتن و محروم كردن به او پاسخ می دهند.(مك كوبی،1984به نقل از دوایری،2008)ب: نظارت و كنترل : والدین دارای این بعد مایلند از نزدیك بركودكان خود نظارت داتشه باشند و معیارهای قاطعی داشته و از فرزندان انتظار دارند كه به آنها عمل كنند(بامریند، مارتین 1983، به نقل از دوایری،2008)ج: بعد در گیربودن: والدین دارای این بعد قادرند نگرش ها و رفتاركودكان خود را توصیف كرده واز لحاظ نگرشی كودك محورند(مك كوبی ومارتین،1983)باتوجه به ابعاد رفتاری ((گرمی وكنترل))بامریند سه نوع الگوی رفتاری والدین را ارائه نموده: الف: الگوی رفتاری قاطع و اطمینان بخش، ب: الگوی رفتاری مستبد،ج: الگوی رفتاری سهل گیر :والدین دارای الگوی رفتاری قاطع واطمینان بخش در امر تربیت كودكان خود كنترل وگرمی زیاد؛ والدین مستبد،كنترل زیاد و گرمی كم و ‍والدین سهل گیر، كنترل كم وگرمی زیاد اعمال می نمایند.(برنت، 1992به نقل از دوایری،2008)

كودكان والدین قاطع و اطمینان بخش در مقایسه با والدین كودكان دارای والدین مستبد، متكی به خود بوده واعتماد به نفس زیادی دارند، همچنین دارای روحیه ای مستقل و احساس مسئولیت پذیری بوده و در برخورد با مشكلات عملی، تحصیلی و ذهنی انعطاف پذیر هستند.فرزندان والدین مستبد نمی توانند به تنهایی كاری انجام دهند و دارای عزت نفس پایین هستند.ذهن كنجكاو ندارند و در مشكلات تحصیلی انعطاف پذیری كمتری دارند.(كانجرو پیترسون، 1984به نقل ازاسفندیاری،1374)

پژوهش های انجام شده،نشان می دهد كه هر كدام از شیوه ها،آثار و نتایج و پیامدهای خاصی را به دنبال دارد. چن و همكاران(2000 ) در تحقیقی به بررسی تأثیر گرمی و كنترل و سهل گیری بر سازگاری رشد اجتماعی و پیشرفت تحصیلی در میان دانش آموزان چینی پرداخته اند و به این نتیجه رسیده اند كه سبك های فرزند پروری تأثیرات متفاوتی به دنبال دارد. گرمی والدین بطور معنا داری پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می كند.پارك و باور(2000) در پژوهش هایی كه در طی دو سال انجام داداند به این نتیجه رسیدند كه درگیری و پذیرش والدین با پیشرفت تحصیلی بالای دانش آموزان رابطه مثبتی دارند.(دوایری،2008)

سازمان بهداشت جهانی(2004)سلامت را به عنوان ((حالتی از بهزیستی كامل جسمی،ذهنی،اجتمای و نه صرفأ غیاب بیماری)) تعریف می كند این سازمان سلامت روانی را به عنوان ((حالتی از بهزیستی كه در آن فرد توانایی های خود را می شناسد و می تواند با فشارهای روانی بهنجار زندگی كنار آید، می تواند به نحو مؤثری كار كند و قادر است برای اجتماع مفید باشد)) تعریف می كند(كیز،2003)

درهمین راستا كیز با این اعتقاد كه پ‍‍‍‍‍ژوهشگران تا به حال برداشتی جامع دربارة سلامت روانی ارائه ندادند.بر اساس این مدل سلامت روانی كامل زمانی به وجود می‌آید كه علاوه برعدم ابتلای بیماری روانی اخیر ، فرد از سطوح بالای بهزیستی ششصی یعنی بهزیستی هیجانی و روانشناختی و اجتماعی برخوردار باشد.موضوع سلامت روانی دانش آموزان یك مسأله حیاتی است كه امروزه چالش های اساسی را برانگیخته است(كادسیون و اسنایدر،2004).در سالهای اخیر گزارشات بسیاری در بارة افسردگی،سوء مصرف مواد و افت تحصیلی در میان دانش آموزان و دانشجویان جهان دیده میشود(ادلین،2000) . شیوع بیماریهای روانی در بین دانشجویان یكی از 5 موضوع مهمی است كه دانش آموزان در كشورهای مختلف با آن روبرو هست .(اسلمی،1385).

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یكی از شاخص های مهم در ارزیابی آموزش و پرورش است به تمام كوششها و كنش های این نظام در واقع جامه عمل می پوشاند.سیف(1365)پیشرفت تحصیلی را مقدار یادگیری آموزشگاهی فردمی داند به صورتی كه توسط آزمونهای مختلف درسی سنجیده می شود .منصور و همكاران(1374) این اصطلاح را به معنای موفقیت می داند و برای تعیین پیشرفت تحصیلی به کار می رود. از تست های حساب و دیكته و غیره نتیجه می شود.پیشرفت تحصیلی و عوامل مؤثر بر آن سالهاست كه مورد توجه متخصصان آموزش و پرورش قرار گرفته است.میزان پیشرفت تحصیلی شاخص موفقیت در فعالیتهای علمی و آموزشگاهی است.در این راستا نظریه پردازان روانشناسی تربیتی بدنبال انجام پژوهشهای متعددی برای بررسی همه جانبه پیشرفت تحصیلی می باشند.تحقیقات تجربی بر عوامل درون فردی و محیطی كه پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می كنند،تمركز یافته اند شد،پژوهش حاضر در صدد است رابطه بین سبك های فرزند پروری والدین و سلامت روانی دانش آموزان را با پیشرفت تحصیلی آنان بررسی نماید.

.Style Parenting

.Darling,N

.Symond

.Baldwin

.Schefer

.Bush

.Retter

.Elmen

.Mounts

.Berent

.Warmith

.Control

Bamrind

.Martin

.Dwairy

.Involve ment

.Authoritative

.Authoritarian

.Permissive

.Knjer

.Petterson

.Chen

.Park

.World Health Org anization

.Keyes

.Kadison

.Snaider

.Edlin

فهرست مطالب چكیده 6 11-1- مقدمه 7 2-1- بیان مسأله: 7 3-1-ضرورت و اهمیت پژوهش 12 4-1-اهداف پژوهش: 12 6-1-تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها: 13 متغیرهای پژوهشی: 15 فصل دوم 16 1-1-2-تاریخچه سبك های فرزندپروری: 17 2-1-2 سبك های فرزندپروری: 17 2-1-3- ابعاد سبكهای فرزندپروری: 18 2-1-4-دیدگاه های نظری در باره سبك های فرزند پروری 19 2-1-4-1--شیوه مستبدانه: 20 2-1-4-2-شیوه آسان گیر(سهل انگارانه) 22 -3-1-4-2- سبك های رفتاری قاطع و اطمینان بخش 23 2-1-6- الگوی شفر: 31 2-1-7-الگوی وینترباتوم 32 2-1-7-1-بعد استقلال‌آموزی: 32 2-1-7-2-بعد تسلط‌آموزی: 33 2-1-7-3-بعدمراقبت‌آموزی: 33 2-1-8- نظریه اریكسون: 33 2-9- عوامل تاثیرگذار بر شیوه‌های فرزندپروری: 34 2-1-9-1--شخصیت، انتظارات و اعتقادات والدین: 35 2-1-9-2-خصوصیات فرزندان (خصوصیات شخصیتی و توانایی‌های شناختی): 35 2-1-9-3-زمینه اجتماعی(رابطه زناشویی وتجارب شغلی والدین) 35 2-1-10-وضعیت اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و تاثیر آن بر سبك‌های فرزندپروری در والدین: 38 2-1-11- بافت فرهنگی خانواده و شیوه‌های فرزند‌پروری: 40 2-1-12 انتظارات والدین نوجوان 42 2-1-13 والدین و خانواده و تاثیر آن در رفتار كودك 43 2-1-14-شكل‌های موثر كنترل والدین : 44 2-1-15-شكل‌های غیرموثر والدین: 46 2-2تعریف سلامت: 46 2-2-1سلامت روان: 47 2-2-2-ابعاد سلامت: 48 2-2-2-1-سلامت جسمی: 48 1-2-2-2-سلامت روانی 49 2-2-3-سلامت معنوی: 49 2-2-2-4-سلامت اجتماعی: 49 2-2-2-5-سلامت هوشی: 50 2-2-2-6-سلامت محیطی: 50 2-2-2-7-سلامت روانی 51 2-2-3-سلامت روانی چیست؟ 51 2-2-4 مفهوم سلامت روانی و نظریه‌های مربوط به آن 54 4-4-ت) مفهوم سلامت روانی در نظریه‌های هستی‌گرایی 63 5-4 ث) مفهوم سلامت روانی در نظریات گشتالت 63 4-5-ج) مفهوم سلامت روانی در نظریات ارگانیسمی 64 6-4-چ)مفهوم سلامت روان در نظریه‌های شناختی 65 2-2-5-افراد سالم از نظر روانی 67 2-2-6-اهمیت سلامت روانی: 68 6-1-الف: عوامل زیستی: 70 6-2-ب: عوامل عاطفی و روانی: 70 6-3-ج: عوامل اجتماعی: 70 2-3-پیشرفت تحصیلی 72 2-3-1-عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان 74 2-3-1-1-عوامل فردی موثر بر پیشرفت تحصیلی 75 الف1-1-)هوش 76 ب 1-2- جنس 76 -ج 1-3-سلامت جسمی دانش آموزان 77 د-1-4- آمادگی و آموخته های قبلی 77 2-3-1-2-ویژگیهای ورودی عاطفی و انگیزش یادگیری 78 2-3-1-3-خصوصیات روانی وعاطفی دانش آموزان 80 2-3-1-4-عوامل آموزشی موثر بر پیشرفت تحصیلی 80 ب-آزمایشگاه 82 ج-كتب و مواد آموزشی 83 د-شرایط فیزیكی كلاس درس 84 2-3-1-5--عوامل انسانی- آموزشگاهی موثر بر پیشرفت تحصیلی 84 الف- 1-5--) معلم 85 ب- 5-2-روش تدریس معلم 86 ج- 5-3-روش تدریس فعال 87 هـ - 5-5-مدت زمان یادگیری در مدرسه و منزل 88 و-5-6) تكلیف درسی 89 ز- 5-7)مدیر مدرسه 90 تحقیقات انجام شده در ایران 90 تحقیقات خارجی: 93 جمع‌بندی: 99 فصل سوم 101 3-1 طرح تحقیق 102 3-2 جامعه مورد مطالعه، 102 3-3 حجم نمونه و روش نمونه‌گیری 102 3-4 معرفی ابزار پژوهش: 103 3-5- روش گردآوری اطلاعات (روش اجرا) 108 3-6- روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها 109 فصل چهارم 110 4-1 111 4-2 اطلاعات توصیفی 111 4-3 یافته های مربوط به سولات پژوهش 118 4-3-1 سوال اول پژوهش: آیا بین سبک فرزند پروری سهل گیر و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ 118 4-3-2 سوال دوم پژوهش: آیا بین سبک فرزند پروری استبدادی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ 119 4-3-3 سوال سوم پژوهش: آیا بین سبک فرزند پروری قاطع و اطمینان بخش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ 120 4-3-4 پیش بینی نمرات میانگین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از سبک های فرزند پروری: 121 4-3-5 سوال چهارم پژوهش: آیا بین سبک فرزند پروری سهل گیر و عدم سلامت عمومی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ 123 4-3-6 سوال پنجم پژوهش: آیا بین سبک فرزند پروری استبدادی و عدم سلامت عمومی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ 124 4-3-7 سوال ششم پژوهش: آیا بین سبک فرزند پروری قاطع و اطمینان بخش و عدم سلامت عمومی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ 125 4-3-8 پیش بینی نمرات عدم سلامت روان بر اساس سبک های فرزند پروری 126 4-3-8 پیش بینی نمرات میانگین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از طریق سلامت عمومی: 129 فصل 5 130 نتیجه‌گیری 131 الف – بحث در مورد سوال اول تحقیق 131 ب- بحث در مورد سوال دوم تحقیق 133 ج- بحث در مورد سوال سوم تحقیق 134 محدودیت‌ها: 136 پیشنهاد‌ها 136 منابع ماخذ 152