بررسی قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف در اسناد بین المللی و حقوق ایران

در این پژوهش جایگاه قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف در حقوق بین الملل و حقوق داخلی ایران بررسی شده است. بر همین اساس گروهی از دادگاه های بین المللی موقت یا خاص ، و وضعیت دادگاه کیفری بین المللی در چگونگی پذیرش قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد ذکر شده است. در حقوق داخلی به سبب فراز و نشیب فراوان در قوانین ایران مبنی بر پذیرش قاعده ، جایگاه آن در دوران قانون گذاری قبل و بعد از انقلاب اسلامی ، همچنین نظرات مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه پرداخته مي شود.

باید اذعان کرد که این امر در حیطه ی بین الملل بیشتر در قالب قراردادها و معاهدات بین المللی و منطقه ای قابل ملاحظه است. خاستگاه این قاعده را سیستم حقوقی رومی – ژرمنی می دانند، اما این قاعده در نظام های حقوقی مختلف از دیرباز مطرح بوده و در اسناد بین المللی و منطقه ای حقوق بشر نیز مورد استناد قرار گرفته است.

قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف بین المللی از اصول کلی و عام مربوط به صلاحیت مثبت قضایی به شمار می رود. هر گاه متهم برای رفتاری که قبلاً موضوع شکایت علیه او در دادگاه بین المللی بوده، مورد محاکمه قرار گیرد، این قاعده جهت اجتناب از تعقیب مضاعف همان رفتار نسبت به همان متهم اعمال می گردد، زیرا بر اساس اصول حقوق بشر، تعقیب و رسیدگی مضاعف نسبت به متهم غیر عادلانه است. انواع دادگاه های بین المللی که به صورت خاص و موقت یا دائمی تشکیل شده اند، به اختصار بیان خواهد شد تا قوانین ایران تحولات و تقابل آن با احکام شرعی بررسی شود.

فهرست مطالب
جایگاه و تحولات قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف در حقوق بین الملل و ایران 6
2-1- قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف درحقوق بین الملل 7
2-1-1- دادگاه های بین المللی موقت یا خاص 8
2-1-1-1- دادگاه نظامی نورنبرگ 10
2-1-1-2- دادگاه یوگسلاوی سابق 11
2-1-1-3- دادگاه رواندا 14
2-1-1-4- دادگاه سیرالئون 17
2-1-1-5- دادگاه تیمور شرقی 20
2-1-2- دادگاه های دائمی 20
2-1-2-1-دادگاه کیفری بین المللی 21
2-2- قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف درحقوق داخلی (ایران) 25
2-2-1- پیش از پیروزی انقلاب اسلامی 30
2-2-2- پس از پیروزی انقلاب اسلامی 35
2-2-2-1- قوانین مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری 35
2-2-2-2- موافقت نامه های قضایی منعقد شده با برخی کشورهای منطقه 36
2-2-2-3- نظرات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه 40
2-2-2-4- صلاحیت محاکم ایران در رسیدگی به جرائم ارتکابی ایرانیان در خارج از کشور 42
2-2-2-5- جایگاه قاعده منع مجازات مضاعف در دکترین حقوق کیفری ایران 45
2-2-2-6- جایگاه قاعده منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 55
2-2-2-7- نحوه اجرای قاعده منع مجازات مجدد 64
منابع و مآخذ 71
منابع فارسی 71
مقالات 73
پایان نامه ها 74
منابع انگلیسی 76
منابع اینترنتی 77

منابع و مآخذ