بررسی عوامل موثر بر انحراف تسهیلات بانکی و تاثیر این انحراف بر ایجاد مطالبات معوق

اقتصاد
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی بررسی عوامل موثر بر انحراف تسهیلات بانکی و تاثیر این انحراف بر ایجاد مطالبات معوق (مطالعه موردی شعب بانک صادرات شهرستان زاهدان) چکیده اعتبارات یکی از ارکان ضروری برای توسعه است و سرمایه مورد نیاز کارآفذینان برای سرمایه گذاری های جدید رافراهم می سازند. هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر برانحراف درتسهیلات و میزان مطالبات معوق مشتریان در شعب بانک صادرات شهر زاهدان می باشدجامعه آماری در این پژوهش 700نفر از پرونده های تسهیلات اعتباری در شبكه بانكی شهرستان زاهدان می باشند كه از شعب بانك های ذکر شده شهرستان زاهدان در بازه زمانی اول مهر 1391 تا اول فروردین 1393 تسهیلات اعتباری دریافت كرده و اصل و سود آن را به بانك عودت داده یا نداده‌اند. با توجه به پیشینه تحقیق 11 متغیر ورودی درنظر گرفته شدو احتمال انحراف درمصرف تسهیلات و عدم بازپرداخت وام توسط مشتریان با استفاده ازمدل لاجیت وپروبیت برآورد شد.نتایج پژوهش حاضر بیانگر اینست که بین متغیرهای توضیحی مورد استفاده در الگو همخطی وجود ندارد.تنها ضرایب مربوط به متغیر های جنسیت، مبلغ وام، مبلغ قسط،مدت بازپرداخت تسهیلات، سابقه نزد بانک، شغل، تحصیلات، تکلیفی و سن زیر 05/0 و معنی داراست افزایش متغیرهایی که دارای ضریب منفی هستند باعث کاهش E و افزایش متغیرهایی که دارای ضریب مثبت هستند باعث افزایش E گردید. کلمات کلیدی: مطالبات معوق انحراف درتسهیلات مدل لوجیت و پروبیت مشتریان بانک صادارت مقدمه با وجود اینكه اعتبارات رسمی نقش عمده ای در تأمین سرمایه مورد نیاز برای توسعه مشاغل می توانند ایفا كنند، ولی شواهد حاكی از آن هستند كه بخش زیادی از وام ها، دچار مخاطرات اخلاقی گردیده اند. با توجه به اینكه تسهیلات بانكی تخصیص یافته به بهره برداران، نقش مهمی در شكوفایی اقتصاد دارد، بررسی دیدگاه ها و نگرش بهره بردارانی كه اقدام به دریافت وام كرده‌اند در خصوص مؤلفه‌های مؤثر بر استفاده بهینه تولیدی از تسهیلات مذكور، بسیار ضروری خواهد بود . اهمیت این نوع پژوهش در ایران دو چندان است، چرا كه مطالعات داخلی مرتبط با مقوله اعتبارات، بیشتر به بررسی میزان استفاده افراد از اعتبارات پرداخته و عوامل مؤثر بر هدایت صحیح اعتبارات را مورد بررسی و آزمون قرار نداده اند. پژوهش حاضر در واقع، نگاهی از درون به مقوله اعتبارات دارد .(ورمزیاری و همکاران، 1389) میزان مطالبات سررسید گذشته و معوق بانکها درطول سالیان اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا و تخصیص منابع از طریق عقود اسلامی روز به روز افزایش یافته است از این رو یکی از مشکلات مهم در عدم کارآیی و اثربخشش عقود اسلامی و از اهم دلایل آن مطالبات معوق می باشد. با یک بررسی و تحقیق جامع می توان به این مسئله پی برد که طی سالیان گذشته که عقود اسلامی در حال اجرا بوده است به دلایل مختلف نتوانسته است آن اهداف و کارایی که در قوانین تئوری از آن انتظار می رفت داشته باشد. لذا محقق برآن شد تا با بررسی هر چند کوچک سعی نماید دلایل این عدم کارآیی که یکی از نتایج آن افزایش میزان مطالبات معوق می باشد را بیابد و راه حلهایی را نیز جهت جلوگیری از ایجاد و با کاهش آن ارائه کند. (مستانی شیرازی، 1387)از آنجا که انحراف در مصرف تسهیلات مسئولان را از اجرای اهداف در نظر داشته باز می دارد. از طرفی چون تزریق نقدینگی دراقتصاد کشور تورم ایجاد می کند و با توجه به تورم اخیر اقتصاد ایران نه تنها صرف هزینه زیاد برای پرداخت تسهیلات سنگین به مردم در ایجاد اشتغال تاثیر ندارد بلکه حتی ممکن است عده ای از صاحبان صنایع را هم با رشد تورم و بدتر کردن شرایط اقتصادی از کار بیکار کند. یکی دیگر از دغدغه‌های مسئولین بانک مطالبات معوق از مشتریان می باشد.بحث مطالبات معوق مربوط به عقود اسلامی در بانکها سالهاست که مدیران و مجریان آن را آزار می دهد چرا که بالا بودن میزان مطالبات معوق در یک بانک و حتی یک شعبه نشانگر عدم بررسی و نظارت دقیق بر عقود و به عبارت دیگر عدم اجرای صحیح آن می باشد. بنابراین شناسایی عوامل موثر بر انحراف تسهیلات و ایجاد مطالبات معوق امری بس ضروری نه تنها برای مسئولین بانکی بلکه برای مستولین مملکتی نیز می باشد. (مستانی شیرازی، 1387) فهرست مطالب فصل اول : کلیات تحقیق 1 1-1-مقدمه 2 2-1- اهمیت و ضرورت تحقیق 3 3-1-اهداف تحقیق 4 4-1- فرضیه های تحقیق 5 5-1-تعریف واژگان کلیدی 5 6-1- استفاده کنندگان این پژوهش 6 7-1- روش تحقیق 7 1-7-1- اطلاعات مربوط به روش شناسی پژوهش 7 2-7-1- جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری 7 3-7-1- روش گرد آوری داده ها 7 8-1- روش تجزیه و تحلیل داده ها 7 فصل دوم: ادبیات تحقیق 10 2-1- مقدمه 11 2-2- ادبیات موضوعی 12 2-2-1- خصوصیات نظام بانکی جدید 12 2-2-2- اصول و مبانی نظام اعتباری 13 2-2-2-1- نظام اعتباری در ایران 13 2-2-3- اهداف نظام بانکی در جمهوری اسلامی ایران 13 2-2-4- پایه های اساسی در بانکداری اسلامی ایران 14 2-2-4-1- حذف ربا ( بهره ) از عملیات بانکی 14 2-2-4-2- برقراری سود در عملیات بانکی 15 2-2-4-3- تجهیزمنابع در شکل جدید 15 2-2-5- ضوابط و معیارهای اساسی اعطای تسهیلات 16 2-2-6- مخاطرات اخلاقی و مسائل پیش رو 17 2-2-7- عوامل مؤثر بر مخاطرات اخلاقی (نحوه مصرف وام) 18 2-2-8-نظارت در نظام بانکی 21 2-2-9- مطالبات 22 2-2-10-اصول،ارکان وروشهای وصول مطالبات معوق وغیرمعوق 22 2-2-11- اصول پنجگانه جلوگیری ازتوسعه مطالبات معوقه 24 2-2-12-عوامل مؤثربرشکل گیری وافزایش مطالبات معوقه 25 2-2-13- تحلیل مکانیزم اثرگذاری مطالبات معوقه سیستم بانکی برکل اقتصاد،شبکه بازارپولی کشوروعملکردنظام بانکی 26 2-3-پیشینه تحقیق 29 2-3-1- پژوهش های داخلی 29 2-3-2- پژوهش های خارجی 33 فصل سوم: مبانی نظری تحقیق 42 3-1- مقدمه: 43 3-2- روش پژوهش 43 3-3- متغیرهای پژوهش 44 3-4- جامعه آماری مورد بررسی 44 3-4-1- جامعه آماری 44 3-4-2- روش نمونه گیری 44 3-5- روش گردآوری داده ها 45 3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها 45 3-6-1-مدل لاجیت 46 3-6-2- مدل مورد استفاده درتحقیق 46 فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها 50 4-1- مقدمه 51 4-2- آمار توصیفی 51 4-2-1- آمار توصیفی مربوط به نمونه آماری 51 3-4- آمار استنباطی فرضیه های تحقیق 57 4-4- یافته ها ونتایج 60 1-4-4- نتایج فرضیه اصلی 1 60 2-4-4- نتایج فرضیه اصلی 2 63 فصل پنجم: نتیجه گیری وارایه پیشنهادات 67 1-5- مقدمه 68 2-5- خلاصه یافته های پژوهش 68 3-5- بحث و نتایج 69 5-5- محدودیت های تحقیق 73 منابع 74 فهرست جداول : جدول 2 - 1 پیشینه های داخلی و خارجی تحقیق 38 جدول 4- 1 توزیع فراوانی جنسیت در مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 52 جدول 4- 2 توزیع فراوانی سن مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدا ن 54 جدول 4- 3 توزیع فراوانی مدرک آموزشی مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 55 جدول 4- 4 توزیع فراوانی شغل دربین مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 56 جدول 4- 5 میانگین مقادیر متغیرها 59 جدول 4- 6 نتایج تخمین پروبیت 61 جدول 4- 7 نتایج تخمین لاجیت 62 جدول 4- 8 نتایج تخمین پروبیت 64 جدول 4- 9 نتایج تخمین لاجیت 65 فهرست شکل‌ها شکل 1- 1 روند تحقیق 9 شکل 2- 1 نحوه اثر گذاری مطالبات معوق بر سیستم بانکی 28 فهرست نمودار نمودار 4- 1 توزیع فراوانی جنسیت در مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 53 نمودار 4- 2 توزیع فراوانی سن مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 54 نمودار 4- 3 توزیع فراوانی مدرک تحصیلی مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 55 نمودار 4- 4 توزیع فراوانی شغل درمشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان 56