دیه متفاوت و كفاره متساوى

حقوق
دیه متفاوت و كفاره متساوى مقدمه دیه در اسلام بر معیار ارزش معنوى انسان مقتول نیست، بلكه یك دستور خاصى است كه ناظر به مرتبه بدن انسان كشته شده مى‏باشد، نشانه آن این است كه اسلام بسیارى از افراد اعم از زن و مرد را كه داراى اختلاف علمى یا عملى‏اند متفاوت مى‏بیند و تساوى آنها را نفى مى‏كند، و در عین حال دیه آنها را مساوى مى‏داند، مثلا درباره تفاوت عالم و جاهل مى‏گوید: ... هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون (1) آیا كسانى كه مى‏دانند با كسانى كه نمى‏دانند مساویند؟ و درباره تفاوت مجاهد قائم و غیر مجاهد قاعد چنین مى‏فرماید: لایستوی القاعدون من المؤمنین غیر اولی الضرر و المجاهدون فی سبیل الله (2) مؤمنان خانه‏نشین كه زیان دیده نیستند با آن مجاهدانى كه با مال خود در راه خدا جهاد مى‏كنند یكسان نمى‏باشند.ودرباره اختلاف كسى كه قبل از فتح مكه و پیروزى چشمگیر اسلام، جهاد و كمك مالى مى‏كرد و در راه خدا مبارزه و انفاق مى‏نمود با كسى كه بعد از فتح مكه در جهاد شركت مى‏كرد و در راه اسلام كمك مالى مى‏نمود چنین مى‏فرماید: ... لا یستوی منكم من انفق من قبل الفتح و قاتل اولئك اعظم درجة من الذین انفقوا من بعد وقاتلوا وكلا وعد الله الحسنى والله بما تعلمون خبیر (3) كسانى از شما كه پیش از فتح مكه انفاق و جهاد كرده‏اند با دیگران یسكان نیستند، آنان از حیث درجه بزرگتر از كسانى‏اند كه بعدا به انفاق و جهاد پرداخته‏اند. غرض آن كه قرآن كریم با تصریح به عدم تساوى ارزش‏هاى الهى افراد یاد شده وبا اصرار بر تفاوت معنوى آنان تصریح به تساوى آنان در قصاص و دیه دارد و در این باره راجع به تساوى همگان چنین مى‏فرماید:وكتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس والعین بالعین والانف بالانف والاذن بالاذن والسن بالسن والجروح قصاص فمن تصدق به فهو كفارة له (4) و مقرر كردیم برایشان كه جان در مقابل جان و چشم در برابر چشم و بینى در برابر بینى و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان مى‏باشد وزخم‏ها به همان ترتیب قصاص دارند و هركه آن را ببخشد پس كفاره (گناهان) او خواهد بود.یعنى هر انسانى اعم از زن و مرد در قبال انسان دیگر خواه زن و مرد قصاص مى‏شود چه این كه قصاص اجزا و اطراف و قصاص جراحت‏ها نیز مساوى است، لیكن همین عموم یا اطلاق در آیه دیگر تقیید و تخصیص مى‏پذیرد زیرا خداوند در آیه دیگر چنین فرمود: یا ایها الذین الذین امنوا كتب علیكم القصاص فی ا لقتلى الحر بالحر والعبد بالعبد والانثى بالانثى (5) اى كسانى كه ایمان آروده‏اید درباره كشتگان، بر شما قصاص مقرر شده: آزاد عوض آزاد و بنده عوض بنده و زن عوض زن. کلمات کلیدی: دیه متفاوت دیه در اسلام كفاره متساوى نقش زمان و مكان در قصاص و دیه فهرست مطالب دیه متفاوت و كفاره متساوى 1 متن: 17 قصاص زن و مرد 17 الف) قصاص نفس 17 ب) قصاص عضو 18 دیه مرد و زن 18 الف) دیه نفس 18 ب) دیه عضو 18 دلایل برابرى زن و مرد در دیه و قصاص 18 الف) عدالت خداوند متعال 18 نقد و بررسى 19 ب) برابرى همه انسان‏ها با یكدیگر 20 نقد و بررسى 20 ج) صراحت آیات قصاص 21 نقد و بررسى 21 د) حیات بودن قصاص 22 نقد و بررسى 22 ه) خوددارى اطلاق آیات قصاص از تقیید 22 نقد و بررسى 22 و) روایات مخالف با روایات مشهور 23 نقد و بررسى 23 ز) ضعف اجماع 23 نقد و بررسى 24 نقش زمان و مكان در قصاص و دیه 24 قانون و زنان سرپرست خانوار 25 پیشنهاد حقوقى 26 اشاره 26 پاورقی 27