تحلیل فقهی و حقوقی فسخ نکاح با موضوعیت بیماریهای جدید و لاعلاج

این پایان نامه در مورد فسخ نکاح و با عنوان تحلیل فقهی و حقوقی فسخ نکاح با موضوعیت بیماریهای جدید و لاعلاج می باشد.فسخ از جمله علت‌های انحلال نکاح می‌باشد که یکی از اسباب قانونی آن عیوب جسمانی موجود در هر یک از زوجین است . در این پایان نامه فسخ نکاح به دلیل بیماری صعب العلاج بصورت تطبیقی در فقه و حقوق موضوعه ایران بررسی می شود. قانونگذار در تصویب مقررات قانون مدنی در باب عیوب مجوز فسخ نکاح ضمن مراجعه به فقه شیعه در تعیین مصادیق عیوب مختص هر یک از زن و مرد، نظامی‌را پی افکنده که امکان فسخ نکاح از ناحیه زوج به واسطه‌ی وسعت دامنه عیوب مجوز فسخ، در مقایسه با زوجه به نحو مطلوب تری تأمین شده است.

چنانچه عیوب موجود در قانون قبل از اعمال حق فسخ از سوی طرف مقابل درمان شود حق فسخ، موضوعش را از دست خواهد داد. ملاک این حکم از عیب عنن فهمیده می‌شود که طبق روایات، به مرد یک سال فرصت داده می‌شود تا خود را معالجه کند. علت عدم موضوعیت عنن و نیز آنچه باعث اظهارنظر ائمه (ع) فقط در این باره شده این است که امکان درمان عنن در آن مقطع بوده است. افزون بر این از حکم مذکور در فقه درباره بیماری «قرن» که امکان مقاربت هرچند با دشواری وجود دارد، می‌توان برای بحث ما کمک گرفت، زیرا وقتی اصل بیماری قرن وجود داشته باشد بر وی«قرنا» اطلاق شود، حق فسخ ساقط نمی‌شود در حالی که اگر زن به درمان خویش بپردازد، به گونه‌ای که اثری از بیماری قرن در وی نباشد و درواقع بر وی «قرنا» اطلاق نشود، به طور یقین می‌توان گفت حق فسخ ساقط می‌شود. بیشتر فقیهان درباره پیدایش بیماری‌های جدید همچون ایدز، سرطان و ... به عدم امکان تسرّی از عیوب منصوصه فتوا داده اند.

طبق نظر نویسنده، در مقام عمل، شایسته است قانونگذار طبق ماده 1040 قانون مدنی زن و شوهر را به ارائه گواهی سلامت از امراض خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت مکلف کند. در حال حاضر تا نهادینه شدن این روش می‌توان گفت در صورتی که یکی از طرفین ازدواج به ایدز یا هپاتیت مبتلا باشد و این مسئله را مخفی سازد، بعد از کشف حقیقت، طرف وی به استناد خیار تدلیس، حق فسخ نکاح را خواهد داشت؛ ولی در صورتی که یکی از زن و مرد بعد از ازدواج به این امراض مبتلا شود وضعیت فرق می‌کند؛ یعنی در صورتی که زن مبتلا شود، مرد طبق ماده 1133 قانون مدنی می‌تواند وی را طلاق دهد و چنانچه مرد به یکی از امراض جدید مبتلا شود امراضی که زندگی در کنار مبتلای به آن باعث عسر و حرج زوجه خواهد بود. زن می‌تواند در چهارچوب ماده 1130 قانون مدنی اقدام کند.

فهرست مطالب
چکیده: 1
الف) مقدمه: 3
ب) بیان مسئله: 7
ج) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 9
د) سوالات تحقیق: 9
ه‍) مرور ادبیات وسوابق مربوطه: 9
و) جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق: 13
ز) فرضیه‌های تحقیق: 13
ح) اهداف مشخص تحقیق: 14
ط) تعریف واژه‌‌ها و اصطلاحات فنی و تخصصی: 14
ی) روش شناسی تحقیق: 14
ک) سامان دهی: 15

فصل اول ـ کلیات (تعاريف، مبانی و مفاهيم) 16
1 ـ 1 ـ فسخ نکاح: 17
1 ـ 1 ـ 1 ـ فسخ از لحاظ لغوی: 17
1 ـ 1 ـ 2 ـ فسخ در معنای اصطلاحی (حقوقی): 17
1 ـ 2 ـ طلاق: 18
1 ـ 3 ـ فرق‌های طلاق با فسخ: 18
1 ـ 4 ـ انواع عیوب موجب حق فسخ نکاح: 21
1 ـ 4 ـ 1 ـ عیوب ویژه مرد: 21
1 ـ 4 ـ 1 ـ 1 ـ خصاء: 21
1 ـ 4 ـ 1 ـ 2 ـ عنن: 21
1 ـ 4 ـ 1 ـ 3 ـ جب: 21
1 ـ 4 ـ 2 ـ عیوب ویژه زن: 22
1 ـ 4 ـ 2 ـ 1 ـ قرن (عفل): 22
1 ـ 4 ـ 2 ـ 2 ـ افضاء: 22
1 ـ 5 ـ اختلال واژینیسموس: 23
1 ـ 6 ـ تأثیر اختلال واژینیسمون در فسخ نکاح: 23
1 ـ 7 ـ بیماری ایدز (HIV): 23
1 ـ 8 ـ بیماری لوپوس: 24
1 ـ 9 ـ بیماری سیفلیس: 24
1 ـ 10 ـ بیماری MS: 24
1 ـ 11 ـ نشوز: 24
1 ـ 12 ـ ناشز: 25
1 ـ 13 ـ ناشزه: 25
1 ـ 14 ـ مفهوم اختلال جنسی و تفکیک آن از انحراف جنسی: 25

فصل دوم ـ فسخ نکاح، بررسی مبانی فقهی و حقوقی آن در بیماریهای جدید 26
2 ـ 1 ـ بررسی جایگاه فقهی موضوع: 27
2 ـ 1 ـ 1 ـ دیدگاه فقه شیعه: 27
2 ـ 1 ـ 2 ـ دیدگاه اهل سنت: 30
2 ـ 2 ـ بررسی جایگاه حقوق موضوع: 30
2 ـ 2 ـ 1 ـ طلاق: 33
2 ـ 2 ـ 2 ـ طلاق به درخواست زوج: 33
2 ـ 2 ـ 3 ـ طلاق به درخواست زوجه: 34
2 ـ 2 ـ 4 ـ تخلف از شرط صفت: 35
2 ـ 2 ـ 5 ـ تدلیس: 37
2 ـ 2 ـ 6 ـ امتناع از نزدیکی با شوهر: 39
2 ـ 2 ـ 7 ـ نشوز: 39
2 ـ 3 ـ عیوب در زنان و مردان: 41
2 ـ 3 ـ 1 ـ اقوال فقها پیرامون فسخ نکاح به سبب عیوب: 43
2 ـ 3 ـ 2 ـ حق فسخ نکاح برای زوجین یا یکی از آن دو: 45
2 ـ 3 ـ 3 ـ نقد اقوال مذاهب پیرامون عیوب مذکور: 47
2 ـ 3 ـ 3 ـ 1 ـ اختلاف فقها بر جذام و برص: 47
2 ـ‌3 ـ 3 ـ 2 ـ اختلاف فقها بر عرج، عمی‌و افضاء: 52
2 ـ‌3 ـ 3 ـ 3 ـ نقد دو قول: 52
2 ـ 4 ـ زمان اعتبار این عیوب: 53
2 ـ‌4 ـ‌ 1 ـ قول اول- دیدگاه قانون مدنی و مذهب امامیه: 54
2 ـ‌4 ـ 1 ـ 1 ـ زمان اعتبار عیوب موجود در مرد: 54
2 ـ 4 ـ 1 ـ‌2 ـ‌ زمان اعتبار عیوب موجود در زن: 55
2 ـ 4 ـ 1 ـ 3 ـ قول دوم- دیدگاه حنفیه: 56
2 ـ 4 ـ 1 ـ 4 ـ قوم سوم- دیدگاه شافعیه و حنابله: 56
2 ـ 4 ـ 1 ـ 5 ـ قول چهارم- دیدگاه مالکیه: 56

فصل سوم ـ ادله‌ی جواز فسخ نکاح در بیماریهای 58
جدید از دیدگاه فقیهان 58
3 ـ 1 ـ حق جنسی، اختلال و انحراف در آن در قوانین موضوعه: 59
3 ـ 2 ـ اختلال و انحرافات جنسی: 60
3 ـ 3 ـ آثار حقوقی اختلالات و انحرافات جنسی در انحلال عقد نکاح: 62
3 ـ 4 ـ بررسی میدانی تأثیر اختلال و انحراف جنسی در فروپاشی خانواده: 62
3 ـ 5 ـ راه‌های سرایت بیماری ایدز: 63
3 ـ 6 ـ تأثیر اختلال واژینیسموس در فسخ نکاح: 77
3 ـ 6 ـ 1 ـ آیا زنان مبتلا به اختلال واژینیسموس را می‌توان ناشزه خواند؟ 79
3 ـ 6 ـ 2 ـ اختلال واژینیسموس و حکم فقهی آن: 80
3 ـ 7 ـ آیا عیوب مجوز فسخ نکاح، محدود و محصور هستند؟ 81
3 ـ 8 ـ بررسی مبانی فقهی حق فسخ، به استناد وجوب عیب: 83
3 ـ 8 ـ 1 ـ تعبد محض: 83
3 ـ 8 ـ 3 ـ قواعد «لاضرر» و «لاحرج»: 87
3 ـ 8 ـ 4 ـ شرط تبانی صحت: 93
3 ـ 8 ـ 5 ـ مهمترین دلایل نفوذ شرط بنایی: 94
3 ـ 8 ـ 6 ـ نقش آفرینی عرف در تشخیص موضوع: 96
3 ـ 9 ـ چالش‌های نوبه دلیل تحولات پزشکی و پیدایش بیماری‌های جدید: 97
3 ـ 9 ـ 1 ـ قابل درمان شدن برخی عیوب: 97
3 ـ ‌9 ـ 2 ـ پیدایش بیماری‌های جدید و امکان تسرّی از عیوب منصوصه: 99
3 – 10 - موافقان دلایل انحصار عیوب 105
3 – 10 - 1 – اصل لزوم نکاح 106
3 – 10 - 3 – شهرت 108
3 – 10 - 4 – حرمت قیاس 108
3 – 10 - 5 – ممنوعیت اجتهاد در برابر نصّ 108
3 – 10 - 6 – نظم عمومی و استحکام خانواده 108
3 – 11 - دلایل مخالفان انحصار عیوب 109
3 ـ 12 ـ خلاصه اقوال: 114

نتیجه‌گیری: 118
پیشنهادات: 124
استفتائات: 128

فهرست منابع و مآخذ: 137