مدلهای مفهومی و تعاملی دولت و شهر الکترونیک

مقدمه
تحقق شهر الكترونيكي بدون ايجاد زيرساخت‌هاي الكترونيك و بسترسازي مناسب امكان‌پذير نخواهد بود. ابعاد مختلف شهر الكترونيكي كه در بخش‌هاي گذشته در ارتباط با آنها صحبت شد، همگي مبتني بر زيرساخت الكترونيكي هستند.

امروزه دولت الکترونيک به عنوان يکي از عناصر جامعه اطلاعاتي شناخته مي‏شود. با توجه به همين موضوع در حال حاضر بسياري از دولت‏ها در حال استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات، به خصوص اينترنت يا شبکه‏ هاي مبتني بر وب براي بهبود ارائه خدمات به شهروندان و آژانس‏هاي حکومتي، بنگاه‏هاي کاري، کارمندان و ساير سازمان‏هاي غيردولتي هستند. در واقع، دولت‏ها دچار تغيير و تحول بنيادين شده‏اند. براي آشنايي بيشتر با تحولات جاري دولت‏ها، مقوله دولت الکترونيک را مورد بررسي قرار مي‏دهيم.

اکنون پس از بررسي و کنکاش در مفهوم دولت الکترونيک مي‏توان يک قدم به جلو نهاده و کاربردهاي عملي دولت الکترونيک را در يک شهر مورد بررسي قرار داد. در واقع مي‏توان گفت که مفهوم شهر الکترونيک چيزي جدا و منفک از مفهوم دولت الکترونيک نمي‏باشد و در واقع شهر الکترونيک در طول دولت الکترونيک قرار مي‏گيرد. يعني شهر الکترونيک زاييده و حاصل پياده ‏سازي دولت الکترونيک و در راستاي آن است. شايان ذکر است که در منابع و مراجع علمي موجود و در تجارب جهاني اصطلاح "شهر الکترونيک" اصطلاح آشنايي نمي‏باشد, و اين بدين مفهوم است که مفهوم شهر الکترونيک در واقع در درون دولت الکترونيک نهفته مي‏باشد.

سازمان‌هاي الكترونيكي، سازمان‌هاي سنتي هستند كه در ساية استفاده از تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي دگرگون شده‌اند. در سازمان الكترونيكي شيوة گردش كار، انجام فرآيندهاي مختلف حرفه، ارتباطات بين افراد در درون سازمان، نحوة ايجاد ارتباط با افراد بيرون سازمان، ارتباطات بين‌سازماني، داد و ستد، تداركات، مديريت و ... تحت تأثير فناوري اطلاعات و ارتباطات تغيير پيدا كرده و به صورت يكپارچه‌تر، بهينه‌تر، مطمئن‌تر و در زمان كمتر و با خطاي كمتر انجام مي‌گردد.

سازمان‌هاي الكترونيكي به دو نوع زير تقسيم‌بندي مي‌شود [Edmiston, 2003, p6]:

• سازمان‌هاي الكترونيكي دولتي: اين سازمان‌ها در هستة دولت الكترونيكي قرار دارند و در شكل‌گيري دولت الكترونيكي نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كنند.

• سازمان‌هاي الكترونيكي تجاري: اين سازمان‌ها در هستة كسب و كار الكترونيكي قرار دارند و در شكل‌گيري كسب و كار الكترونيكي نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كنند.

امروزه حوزة كسب و كار (كلية حوزه‌ها و عرصه‌هاي مختلف غيردولتي كه در آنها بر مبناي داد و ستد، درآمد حاصل مي‌شود) نيز از تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي تأثيرات فراواني پذيرفته و دگرگون شده است. كسب و كار الكترونيكي در واقع حاصل اين دگرگوني‌ها و تغييرات است. تأثيرات فناوري اطلاعات و ارتباطات بر حوزة كسب و كار از ديدگاه‌هاي مختلفي مانند موارد زير قابل بررسي است:

• فرآيند بازاريابي
• فرآيند ساخت و توليد
• فرآيندهاي ارائة خدمات
• سازماندهي و مديريت نيروي انساني
• زيرساخت‌ها، ابزارها و تجهيزات

فهرست مطالب
‏ 3
2-5- دولت الکترونيک 4
2-5-1- تعريف دولت الکترونيک 4
2-5-2- سازمان الکترونيکي و دولت الکترونيکي 6
2-5-3- اهداف دولت الکترونيک 7
2-5-4- ارکان دولت الکترونيک 9
2-5-6- کسب و کار الکترونيک 14
2-6- شهر الکترونيک 16
2-6-1- مفهوم شهر الکترونيک 16
2-6-2- زندگي الکترونيک 17
2-6-3- شهروند الکترونيک 18
2-6-4- شهرداري الكترونيكي 20
2-6-5- مدل تعاملي شهر، شهروند، دولت و شهرداري الکترونيک 20
2-7- شاخصهاي ارزيابي شهر الکترونيک (آمادگي الکترونيکي) 21
2-8- زيرساخت الكترونيك 30
منابع 34

فهرست اشکال
شکل 3: مدل مفهومي دولت الکترونيک 7
شکل 4: مدل مفهومي كسب و كار الكترونيكي 16
شکل 5: زندگي الكترونيكي و بسترهاي مورد نياز براي ايجاد آن 19
شکل 6: شهروند الكترونيكي 20
شکل 7: نمودار ارتباطات بين دولت، شهر، شهرداري الكترونيكي با شهروند الكترونيك 22
شکل 8: مدل مفهومي ارتباطي زيرساخت الكترونيك با ساير اجزاي شهر 32
شکل 9: مدل مفهومي ارتباط زيرساخت، خدمات و شهر الكترونيكي 33
شکل 10: بسترهاي مهم زيرساخت الكترونيك 33