فقه،الهیات،معارف
دانلود مبانی نظری پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی مبانی نظری و پیشینه تحقیق امر به معروف و نهی از منکر در عرصه عفاف و حجاب چکیده: امر به معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب امروزه ذهن بسیاری از اندیشمندان جامعه را درگیر خود نموده است، گروهی این مسئولیت خطیر را بر عهده گرفته اند و تلاش های پی در پی در این حوزه صورت گرفته است، در این پژوهش که در راستای بهبود این روش های امر و نهی در این حوزه است به بررسی عوامل مؤثر در اثر پذیری امر به حجاب و نهی از کم حجابی پرداخته شده است، عواملی همچون احساس امنیت مخاطب، تربیت و اعتقادات او ، مقبولیت شخص آمر به معروف و ناهی از منکر، نحوه بیان ونوع الفاظ او و همچنین ویژگی های شخصیتی او، شرایط پیرامونی امر و نهی ، نحوه عملکرد نیروهای مرتبط با امر به حجاب و نهی از کم حجابی و روش های عملی امر و نهی، که همگی عواملی هستنند که این امر را تحت تأثیر قرار می دهند. همچنین برای قدم نهادن در هر راهی باید آسیب ها و آفت های آن راه را شناخت تا بتوان محکم در این راه قدم برداشت، بنابراین علاوه بر بررسی عوامل مؤثر بر اثربخشی به بررسی آسیب ها و شبهات مطرح شده در این حوزه پرداخته شده است ، و فراوانی هر کدام نشان داده شده است، آسیب های مطرح شده در این حوزه در دو دسته آسیب های مهم معرفتی و آسیب های مهم مربوط به روش شناسایی شده اند، که آگاهی نسبت به آنها به داشتن دید وسیع در این زمینه کمک نموده است، در این پژوهش که به روش پیمایشی با انتخاب دانشگاه اصفهان به عنوان جامعه آماری، جهت مدیریت بهتر بررسی موضوع مورد پژوهش، صورت گرفته است، به وسیله فرمول کوکران با حجم جامعه مشخص، 261 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شده اند و با تهیه و اجرای پرسشنامه اطلاعات لازم گردآوری شده است، سپس با استفاده از آزمون پیرسون و اتا به بررسی عوامل اثر بخش در امر و نهی در حوزه حجاب بررسی شده اند و با تحلیل رگرسیونی آن معناداری هریک از عوامل مطر ح شده بررسی، و نشان داده شد که بین متغیر اثربخشی امر به معروف و نهی ازمنکر و مقبولیت آمر و ناهی،احساس امنیت مخاطب امر و نهی، خصوصیات آمر و ناهی، اعتقادات و تربیت مخاطب امر و نهی و روش های عملی در این حوزه رابطه معنادار و مستقیم برقرار می‌باشد و بیشترین اثرگذاری مربوط به روش های عملی امر و نهی و تربیت مخاطب آن است. کلید واژه ها: چالش حجاب راهکار امر به معروف نهی از منکر بیان مساله : مسئله پژوهش چگونگی امر به معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب در جامعه و شناسایی آسیب های احتمالی می باشد . دغدغه ذهن هر مسلمان متعهدى، راهنمایى بشر و نوع انسانها به سوى رستگارى و سعادت است، این وظیفه به ویژه در جوامع انسانی در قالب امر به معروف و نهی از منکر تحقق می یابد؛ که این خود از اهمّ فرایض اسلامی و واجبات دینی به شمار رفته، و مورد تأکید شارع مقدس هم قرار گرفته است؛ « وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر... »(توبه/71) (مردان و زنان با ایمان، دوستان یكدیگرند، كه به كارهاى پسندیده وا مىدارند، و از كارهاى ناپسند باز مىدارند.... )و نیز امیر مؤمنان در این باره می فرمایند: « همه كارهای نیك و جهاد در راه خدا در مقایسه با امر به معروف و نهی از منكر چون دمیدنی است به دریای پرموج پهناور و همانا امر به معروف و نهی از منكر نه اجلی را نزدیك كنند و نه از مقدار روزی بكاهند و از تمامی ارزشها برتر، شعار عدالتخواهی است رویاروی حاكمی ستمگر» (نهج‌البلاغه، حكمت374). این مهّم ضمن حفظ سلامت و سعادت فردی، امنیت عمومی جامعه اسلامی را نیز تأمین می کند؛ پیامبر (ص) می فرمایند: امر به معروف كنید تا محفوظ بمانید. نهى از منكر كنید تا یارى شوید(دیلمى: 18) . با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و حاکمیت نظام اسلامی این فریضه به عنوان اصل هشتم قانون اساسی به تصویب رسیده در این اصل آمده است: .... در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر وظیفهای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین می‌کند، این اصل مورد به رأی مردم گذاشته شد و به تأیید رهبری نظام رسید. امر به معروف و نهی از منکر نمونه ای از احکام عالی و ترقی بخش اسلام است و ضامن تحقق و اجرای احکام اسلامی است، فریضه ی بزرگی است که فرائض دیگر به وسیله آن اقامه می شوند؛ امام باقر (ع) می فرمایند: امربه معروف ونهی ازمنكر ، راه انبیاء روش صالحان است ، فریضه بزرگی است كه فرائض دیگر به وسیله آن اقامه می شود وراه و روش انسان را مصون ازخطا وكسب وكار اورا حلال می كند ، ستمها را جبران وزمین راآباد می سازد ، به وسیله این فریضه از دشمنان ، عدالت وانصاف خواسته می شود وهمه امور استوار ودرمسیر درست قرار گیرد؛ إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْكَرِ سَبِیلُ الْأَنْبِیَاءِ وَ مِنْهَاجُ الصُّلَحَاءِ فَرِیضَةٌ عَظِیمَةٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ وَ تَحِلُّ الْمَكَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْضُ وَ یُنْتَصَفُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ یَسْتَقِیمُ الْأَمْرُ الْحَدِیث (عاملی، 1409 ، ج16: 119 ). یکی از معروفات در اسلام، داشتن پوشش و حجاب است، که در اكثر قریب به اتفاق ملت ها و آیین های جهان معمول بوده است، امّا با وجود سابقه دیرینه حضور اسلام در ایران و پایبندی ایرانیان به این دین، این مسئله دچار تغییر گردید، علیرغم تمهیدات جدّی برای حل این معضل، و امر و نهی در این زمینه این مهّم همچنان در حال چالش و مورد بحث است، لذا یکی از مسائل مهم فرهنگی جامعه امروز در ایران و دغدغه نظام اسلامی، وضعیت حجاب و چگونه مواجهه شدن با چالش های مربوط به آن است. به نظر می رسد همچنان باید تلاش های جدّی برای نهادینگی این مسئله و قابلیت ارائه آن به نظام جهانی صورت گیرد. اهمیت این تحقیق از آن جهت است که؛ از یک سو حجاب اسلامی که در دین مبین اسلام مطرح شده است، و آیات و روایات متعدد در این خصوص آمده، چنانچه نماد تکریم شخصیت زن مسلمان ، نشانه سلامت اخلاقی و تعالی معنوی جامعه اسلامی است و اینکه داشتن حجاب زنان در اجازه ورود آنان به جامعه و پویائی آن ها منتهی می شود و نداشت آن به حریم و حرمت در زندگی خصوصی آنان صدمه وارد می کند، با چالش ها و معضلاتی روبرو شده که نیازمند است بررسی شود، و از دگر سو اجرا کردن احکام قرآنی در جامعه با توجه به جهانی شدن و رنگ باختن یا چند رنگ شدن مسائل دینی، در قالب امر به معروف و نهی از منکر ل در یک مسیر چندگانه با چالش ها و معضلاتی روبرو شده، و نیازمند است بررسی شود. این پژوهش بر این است که اجرای این فریضه و روش های امر به معروف و نهی از منکر در این حوزه را تحلیل نماید و با بحث پیرامون موانع و چالش های موجود، راهکارهای مناسب در این زمینه با شیوه هایی معقول و مناسب در اجرای مطلوب این دو فریضه ارائه نماید. بر این اساس در این پژوهش پس از تفسیر و تبیین امر به معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب، بررسی روشهای انجام شده در این حوزه، نقاط ضعف و قوّت عملکردها؛ کام یابی ها و ناکامی ها بررسی می گردد تا در نهایت زمینه های اثربخشی امر و نهی در حوزه حجاب به دست آید. از این رو جهت بررسی میدانی، با انتخاب جامعه آماری (کلیه افراد در حال تحصیل دانشگاه اصفهان) ، به کنکاش در این حوزه پرداخته شده است، از آنجا که مسئله حجاب به مسئله حساسی تبدیل شده، و شبهات بسیاری در مورد آن مطرح گردیده است، با بررسی چالش های کنونی و به حداقل رساندن آسیب های موجود در خصوص دعوت به این معروف (حجاب) می توان راهکارهایی مناسب در این زمینه ارائه داد، و در پایان پیشنهادات نظری و توسعه ای برای طراحی سیاست های جدید و ارائه الگوهای اجرایی جهت سازمانهای ذی ربط مورد بررسی قرار می گیرد. فهرست مطالب فصل دوم: مبانی نظری تحقیق 2-1 امربه معروف و نهی از منکر 2-1-1 مفهوم شناسی 2-1-1-1 مفهوم شناسی امر به معروف و نهی از منکر 2-1-1-2 دسته بندی مقدماتی امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن 2-1-2 شرایط امر به معروف و نهی از منکر 2-1-2-1 علم به معروف و منکر (شرط اول) 2-1-2-2 احتمال تأثیر ( شرط دوم) 2-1-2-3 بنای بر استمرار گناه (شرط سوم) 2-1-2-4 امر و نهی بدون مفسده و ضرر (شرط چهارم) 2-1-3 مراتب امر به معروف و نهی از منکر 2-1-3-1 مرحله قلبی (اظهار تنفر قلبی) 2-1-3-2 مرحله لسانی (گفتار) 2-1-3-3 مرحله یدی 2-1-2-3 سیره پیشوایان معصوم در امر به معروف و نهی از منکر 2-2 عفاف و حجاب 2-2-1 مفهوم حجاب 2-2-2 حجاب مرد مسلمان 2-2-2-1 کنترل نگاه 2-2-2-2 پوشاندن شرمگاه 2-2-3 حجاب زن مسلمان 2-2-3-1کنترل نگاه 2-2-3-2 پوشاندن شرمگاه 2-2-3-3 حدود پوشش 2-2-3-3-1 خُمُر 2-2-3-3-2 جیب 2-2-3-4 زینت 2-2-3-5 تبرج 2-2-3-6 جلباب 2-2-3-7 عفاف 2-2-4 فلسفه پوشش 2-2-4-1 حق الهی 2-2-4-2 حفظ حرمت زن 2-2-4-3 مبارزه با نفس 2-2-4-4 ایجاد امنیت 2-3 عوامل مؤثر بر امربه معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب 2-3-1 مقبولیت آمر و ناهی 2-3-2 نحوه بیان آمر و ناهی 2-3-3 نوع الفاظ 2-3-4 امر و نهی متناسب با شرایط پیرامونی 2-3-5 احساس امنیت مخاطب 2-3-6 تربیت مخاطب 2-3-7 عملکرد ارگان های مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر 2-3-8 روش های عملی 2-3-9 خصوصیات آمر و ناهی 2-3-10 اعتقادات مخاطب 2-4 آسیب ها و آفت های امر به معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب منابع
