نظریه ها و رویکردهای سلامت و فساد اداری

هدف از این پایان نامه تشریح نظریه ها و رویکردهای سلامت و فساد اداری می باشد.

همان گونه که مورون دوچ نیز گفته است نظریه مانند تور ماهی‌گیری است. اگر ماهی‌گیر با تور به صید ماهی می‌پردازد؛ نظریه‌پرداز، با نظریه دادن سعی در به دست آوردن حقیقت – البته بخشی از آن- را دارد. در بررسی پدیده‌ای همانند فساد و یا سلامت نیز، ناگزیر نیازمند نظریه‌پردازی است. با نگاهی به نظریه‌هایی که تا کنون در رابطه با فساد ارائه شده است، این موضوع به راحتی نمایان می‌گردد که در ارائه‌ی هر نظریه، نظریه‌پرداز دارای رویکرد خاصی به پدیده بوده است.

از جمله این رویکردها عبارتند از:
رویکرد اخلاقی که در این رویکرد بر عملکرد شخصی افراد تکیه می‌شود. در این نوع نظریه‌ها تربیت اخلاقی افراد در شکل‌گیری فساد یا عدم شکل‌گیری آن بیش‌ترین تأثیر را دارد.

در رویکرد روان‌شناختی بیش از هر چیز بر علل و عوامل روانی به عنوان علت فساد تأکید می‌شود. کسانی که از مشکلات و بیماری‌ها و اختلالات روانی مختلف رنج می‌برند عامل ایجاد فساد می‌شوند.

رویکرد جامعه‌شناختی، تبیین‌های جامعه‌شناختی فساد از علل و عوامل اجتماعی فساد سخن می‌گویند. هر یک از نظریه‌های جامعه‌شناختی شکل‌گیری فساد را ناشی از علل یا سلسله علل معینی می‌دانند و در سطوح مختلف واقعیت اجتماعی به دنبال ریشه‌یابی فساد هستند.

رویکرد انسان‌شناختی: در این دسته از رویکردها، فساد به عوامل انسانی و فرهنگی خاص برای تبیین فساد تکیه می‌کند و به دنبال کشف علت یا علل عام و جهانی فساد نیست.

و فرهنگ سازمانی: صاحب نظران فرهنگ سازماني بر فرهنگ سازماني يا بافت فرهنگي سازماني که فرد در آن کار مي‌كند، تأکيد مي‌كنند. بحث محوري اين نظريه‌ها آن است که فرهنگ سازماني مشخص افراد را به حالت ذهني يا تمايل خاصي هدايت مي‌كند که در نهايت اين حالت ذهني فرد را به سمت فساد سوق مي‌دهد.

در هر کدام از رویکردها، مهم‌ترین نظریات به اجمال توضیح داده خواهد شد. در ذیل رویکرد اخلاقی یکی از معروف‌ترین نظریات موجود نظریه‌ی موسوم به سیب بد است.

نظریه‌پرداز در این نظریه معتقد است که سلامت شرکت در 5 بعد قابل بررسی است:‌ "فرهنگی، بین فردی، سازمانی، مدنی، و طبیعی. هر یک از این ابعاد می‌توانند مانع ایجاد سلامت بشوند یا سلامت جمعی را پدید بیاورند (Brown, 2005, p. 9). براون معتقد است که از این پنج بعد "بعد فرهنگی شاید بنیادی‌ترین باشد زیرا فرهنگ عاملی است که سایر موارد را به هم پیوند می‌دهد. بعد دوم، بعد بین فردی، بر روابطی که خود را تعریف می‌کند متمرکز است. بعد سازمانی، به شرکت‌ها به مثابه عاملان اشاره دارد. عاملان وقتی از سلامت برخوردارند که کنش‌شان هم‌سو با اهداف‌شان باشد؛ با پذیرش این‌ شرط که این اهداف ارزشمندند. در این سطح، سلامت به منزله‌ی هم‌سازی مهم است اما هم‌چنین این معنی فراگیر سلامت هم هست؛ بدین معنا که شرکت‌ها محیط‌های اجتماعی و طبیعی‌شان را نیز شامل می‌شوند. روابط شرکت با جامعه و با طبیعت ابعاد چهارم و پنجم سلامت را پدید می‌‌آورند.

فهرست مطالب
2-4-1- نظریه‌های موجود در فساد: 1
2-4-1-1- نظریه‌ی سیب بد: 2
2-4-1-2- نظریه‌ی رهایی اخلاقی: 3
2-4-1-3- نظریه‌ی کنش بوردیو: تحلیل رغبت 4
2-4-1-4- نظریه‌ی موازنه‌ی هزینه‌ها و پاداش‌های مورد انتظار فساد(رویکرد انتخاب عمومی): 5
2-4-1-5- نظریه‌ی فرهنگی‌هافستند: 7
2-4-1-6- نظریه‌ی فرهنگ سازمانی: 8
2-4-1-7- نظریه‌ی سلامت سلزنیک: 9
2-4-1-8- نظریه سلامت ماروین بروان: 10
2-5- جمع‌بندی پژوهش‌های داخلی و خارجی: 12
2-5-1- تجزیه و تحلیل پژوهش‌های داخلی: 55
2-5-2- تجزیه و تحلیل پژوهش‌های خارجی: 57
2-6- مدل مفهومی برآمده از پژوهش‌های پیشین و نتیجه‌گیری: 61

فهرست منابع و مآخذ: