ارزیابی عملکرد شرکت شهرک های صنعتی با روش BSC

هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد شرکتها با روش کارت امتیازی متوازن (BSC) بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

چکیده:
در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش کارت های امتیازی متوازن عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم بر اساس برنامه راهبردی آن ارزیابی شود.

به این منظور پس از مطالعه برنامه راهبردی، 12 هدف استراتژیک شرکت که در حکم CSF ها (شاخص های کلیدی موفقیت) می باشند تعیین و 24 هدف که منجر به تحقق این شاخص های می شوند شناسایی شدند. سپس این اهداف در قالب چهار بعد کارت امتیازی متوازن مورد بررسي در اين پژوهش (رشد و یادگیری، فرآیند های داخلی، مشتریان و خلق ارزش پایدار) تقسیم بندی شدند و نقشه استراتژیک شرکت تدوین شد. به منظور ارزیابی این 24 هدف با استفاده از استراتژی های خرد و شاخص های کمی مندرج در برنامه استراتژیک و ادبیات نظری موجود، مجموعا 117 KPI (شاخص کلیدی عملکرد) شامل 74 سنجه (گویه پرسشنامه) و 43 شاخص کمی تدوین شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم به صورت کلی نسبتا مطلوب و متوازن است.

کلمات کلیدی: ارزیابی عملکرد، کارت امتیازی متوازن، برنامه راهبردی، شرکت شهرک های صنعتی استان قم

اهمیت و ضرورت پژوهش
این پژوهش بنا به چند دلیل حائز اهمیت است.

اولین دلیلی که لزوم انجام این پژوهش را مشخص می کند درک بهتر مدیریت ارشد از موازنه امور داخلی است. با استفاده از روش کارت های امتیازی متوازن مدیریت سازمان نه تنها بر یک بخش از سازمان متمرکز نمی شود بلکه ارتباط بین بخش های مختلف و همچنین متوازن یا نا متوازن بودن این رابطه را نیز درک خواهد کرد.

دلیل دوم انجام این پژوهش کمک به درک بهتر روابط دوسیه جنبه های خلق ارزش پایدار، مشتریان، فرآیند های داخلی و رشد و یادگیری است. به کمک این پژوهش شرکت شهرک های صنعتی استان قم می تواند رابطه بین جنبه های خلق ارزش پایدار، مشتریان، فرآیند-های داخلی و رشد و یادگیری در درون سازمان خود را به درستی درک کند و از تاثیر این جنبه ها بر یکدیگر آگاهی یابد.

سومین دلیلی که ضرورت انجام این پژوهش را به خوبی مشخص می کند انجام این پژوهش بهبود اثر بخشی مدیریت از طریق یک تصویر کلی و قابل اجرا از استراتژی است.ارزیابی عملکرد به روش کارت های امتیازی متوازن از آنجا که معیارهای ارزیابی را از اهداف استراتژیک سازمان استخراج می کند و آنها را به اهداف جزئی و عملیاتی تبدیل می کند، استراتژی را از حالت کلی، مبهم و غیر عملیاتی خارج می کند و تصویری قابل اجرا از آن به دست می دهد.

دلیل چهارم انجام این پژوهش کمک به تمرکز کل سازمان در انجام اموری است که به ترقی و پیشرفت در عملکرد منجر می شود. کارت امتیازی متوازن به جای تمر کز بر بخش خاصی از سازمان (عملیات، خلق ارزش پایدار و یا منابع انسانی) بر تمام ابعاد سازمان که به ترقی و پیشرفت در عملکرد منجر می شوند تمرکز می کند و تمام آنها را نیز در ارتباط با یکدیگر درک می کند.

دلیل پنجمی که در رابطه با لزوم انجام این پژوهش می توان به آن اشاره کرد، شکل دهی به آینده با بهره گیری از اطلاعات گذشته است. ارزیابی عملکرد به روش کارت های امتیازی همچون روش های ارزیابی سنتی گذشته نگر نیست. به عبارت دیگر تنها به بررسی گذشته و ارائه گزارشی از آن نمی پردازد بلکه با استفاده از اطلاعاتی که از وضعیت موجود شرکت جمع آوری می کند، مسیر آینده این سازمان را در جهت اهداف استراتژیک ترسیم می کند.

دلیل ششم که برای ضرورت انجام پژوهش می توان به آن اشاره کرد مشارکت و نظارت استفاده کنندگان در ارزیابی عملکرد است. یکی از مهمترین مزیت های کارت های امتیازی متوازن این است که در ارزیابی عملکرد، مراجعان و استفاده کنندگان خدمات یا تولیدات سازمان را دخیل می کند. به این ترتیب شرکت شهرک های صنعتی استان قم می تواند مراجعان خود را در فرآیند ارزیابی عملکرد وارد کند و تصویر دقیق تری از عملکرد خود به دست آورد.

دلیل هفتمی که انجام این پژوهش را الزامی می کند درک بهتر کارکنان از فعالیت هایی است که برای سازمان حائز اهمیت هستند. ضرب المثل معروفی می گوید: مراقب آرزوهایتان باشید چرا که ممکن است برآورده شوند. ارزیابی عملکرد نیز همینطور است. سازمان با معیارهایی که برای ارزیابی عملکرد انتخاب می کند به کارکنان می فهماند که چه عواملی برای آن مهم هستند و برای آنها ارزش قائل است. به این ترتیب رفتار کارکنان را در جهت مطلوب هدایت می کند.

بنا بر نکات بیان شده این پژوهش در صدد است نشان دهد تا چه میزان عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم مبنی بر اهداف استراتژیک سازمان در ابعاد چهار گانه (رشد و یادگیری، فرآیندهای داخلی،مشتریان و مالی)کارت امتیازی متوازن، مطلوب و متوازن است.

فهرست مطالب

فصل اول
مقدمه 2
1-1: مسئله پژوهش
1-2: اهمیت و ضرورت پژوهش 5
1-3: اهداف پژوهش 6
1-3-1: هدف كلي: 6
1-3-2: اهداف جزئي: 6
1-4:سوال های پژوهش 6
4-1-1: سئوال اصلی: 6
4-1-2:سئوال های فرعي: 7
1-5: تعریف نظری و عملی مفاهیم 7
1-5-1: تعریف نظری متغیرها: 7
1-5-2: تعریف عملیاتی متغیر ها: 8

فصل دوم 11
الف: مقدمه 13
ب: مبانی نظری پژوهش 13
2-1: مبنی مفهوم شناسی ارزیابی عملکرد 13
2-1-1: تعریف ارزیابی عملکرد: 13
2-1-2: فواید ارزیابی عملکرد: 14
2-1-3: معایب و مشکلات سیستم های ارزیابی عملکرد 15
2-1-4: بررسی مختصر ارزیابی عملکرد سنتی و نوین و احصاء تفاوت ها 16
2-1-5: تعدادی دیگر از الگوهای ارزیابی عملکرد سازمان ها 18
2-1-5-1: جایزه دمینگ 18
2-1-5-2: جایزه کیفیت ملی مالکوم بالدریج 18
2-1-5-3: جایزه کیفیت اروپایی 19
2-2: مبانی مفوم شناسی کارت امتیازی متوازن 19
2-2-1: تعریف کارت امتیازی متوازن 19
2-2-2: بستر شکل گیری کارت امتیازی متوازن 20
2-2-3: روند شکل گیری و تکامل کارت امتیازی متوازن 22
2-2-4: ابعاد کارت امتیازی متوازن 24
2-2-4-1: بعد مالی 24
2-2-4-2: بعد مشتریان 26
2-2-4-3: بعد فرآیند های داخلی: 30
2-2-4-4: بعد رشد و یادگیری 32
2-2-5: رابطه میان چهار منظر کارت امتیازی متوازن 33
2-2-6: توازن در ارزیابی متوازن 34
2-2-7: ویژگی های کارت امتیازی متوازن 35
2-2-8: کارکرد های کارت امتیازی متوازن 37
2-2-9:ارتباط کارت امتیازی متوزان با سایر سیستم ها و روش های ارزیابی عملکرد 39
2-2-10: وجه تمایز ارزیابی عملکرد متوازن در سازمان های انتفاعی و غیر انتفاعی 40
2-2-11: راهبرد و کارت امتیازی متوازن 43
2-2-12: موانع موجود در جهت استقرار کارت امتیازی متوازن 45
2-2-13: نقاط قوت ارزیابی عملکرد از طریق کارت امتیازی متوازن 46
2-2-14: مراحل ساخت کارت امتیازی متوازن 47
ج: پیشینه تجربی پژوهش 49
2-3-1: تحقیقات داخلی 49
2-3-2: تحقیقات خارجی 51
د: چارچوب نظری تحقیق 52
2-4-1: پیاده سازی کارت امتیازی متوازن 53
2-4-2: معرفی شرکت شهرک های صنعتی استان قم و نقشه استراتژی آن 54

فصل سوم 57
مقدمه 58
3-1: روش تحقیق: 58
3-2: جامعه آماری: 58
3-3:روش نمونه گیری 58
3-4: نمونه پژوهش: 59
3-5: ابزار و روش های جمع آوری داده ها 59
3-6: روایی پرسشنامه 60
3-7: پایایی پرسشنامه 61
3-8: روش تجزیه و تحلیل داده ها 61
3-9: قلمرو پژوهش: 64

فصل چهارم 65
مقدمه 66
4-1: تجزیه و تحلیل جمعیت شناختی پژوهش 66
4-1-1: جنسیت کارکنان 67
4-1-2: نوع همکاری کارکنان با شرکت شهرک های صنعتی 68
4-1-3 : سطح تحصیلات کارکنان 69
4-1-4: سطح تحصیلات کارکنان بر اساس جنسیت 70
4-2: تجزیه و تحلیل توصیفی نتایج پژوهش 71
4-2-1: سئوال شماره 1: آیا عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم در بعد رشد و یادگیری متوازن و قابل قبول است؟ 74
4-2-1-1: بررسی وضعیت هدف "توسعه مدیریت منابع انسانی شرکت" 74
4-2-1-2: بررسی وضعیت هدف "گسترش فرهنگ تعاملات درون سازمانی". 77
4-2-1-3: بررسی وضعیت هدف" آموزش نیروی انسانی شرکت شهرک های صنعتی" 79
4-2-1-4: بررسی وضعیت هدف " توسعه دانش و فناوری روز در شرکت ". 82
4-2-2: سئوال شماره 2: آیا عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم در بعد فرایند های داخلی متوازن و قابل قبول است؟ 84
4-2-2-1: بررسی وضعیت هدف " ایجاد و بهبود فضاهای فیزیکی و زیربنایی " 85
4-2-2-2: بررسی وضعیت هدف " نگهداشت منابع انسانی شرکت ". 87
4-2-2-3: بررسی وضعیت هدف" ایجاد امکانات زیست محیطی " 89
4-2-2-4: بررسی وضعیت هدف "تسریع در به بهره برداری رساندن واحد های صنعتی" 91
4-2-2-5: بررسی وضعیت هدف "افزایش زیر ساخت های دسترسی به منابع مالی". 94
4-2-2-6: بررسی وضعیت هدف " توانمند سازی واحد های کوچک صنعتی در بازاریابی" 95
4-2-2-7: بررسی وضعیت هدف "ارتقاء فن آوری در واحد های صنعتی" 98
4-2-2-8: بررسی وضعیت هدف "بهبود فرآیند جذب نیروی انسانی". 100
4-2-2-9: بررسی وضعیت هدف "هدایت سرمایه گذاری های خصوصی به سوی شهرک ها". 102
4-2-2-10:بررسی وضعیت هدف "شناسایی متقابل بازار و واحد های صنعتی" 103
4-2-2-11: بررسی وضعیت هدف "توسعه منابع در آمد و مدیریت مالی شرکت" 106
4-2-3 سئوال شماره 3: آیا عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم در بعد مشتریان متوازن و قابل قبول است؟ 110
4-2-3-1: بررسی وضعیت هدف"تسهیل حضور در بازار های خارجی" 110
4-2-3-2: بررسی وضعیت هدف "توسعه مدیریت و منابع انسانی واحد های صنعتی" 113
4-2-3-3: بررسی وضعیت هدف"فرهنگ سازی و بهبود زمینه های ارتقاء بهره وری" 117
4-2-3-4: بررسی وضعیت هدف "توانمند سازی نهادهای اجتماعی صنعتی" 120
4-2-4 سئوال شماره 4: آیا عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم در بعد خلق ارزش پایدار متوازن و قابل قبول است؟ 124
4-2-4-1: بررسی وضعیت هدف"بهبود خوشه های صنعتی" 124
4-2-4-2: بررسی وضعیت هدف "توسعه سرمایه گذاری های صنایع کوچک" 127
4-2-4-3: بررسی هدف "افزایش تعداد کارگاه ها" 128
4-2-4-4: بررسی وضعیت هدف "افزایش واحد های صنعتی" 129
4-2-4-5:بررسی وضعیت هدف"افزایش سطح اشتغال صنعت استان" 130
4-2-5 سئوال اصلی پژوهش: آیا عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم متوازن و قابل قبول است؟ 132
4-3 خلاصه نتایج 133

فصل پنجم 136
مقدمه: 137
1-5: خلاصه نتایج پژوهش و بحث در مورد آن: 138

5-1-2: بررسی مطلوب و متوازن بودن عملکرد شرکت شهرکت های صنعتی استان قم در بعد رشد یاد و یادگیری 139
5-1-3: بررسی مطلوب و متوازن بودن عملکرد شرکت شهرکت های صنعتی استان قم در بعد فرآیند های داخلی 139
5-1-4: بررسی مطلوب و متوازن بودن عملکرد شرکت شهرکت های صنعتی استان قم در بعد مشتریان 140
5-1-5: بررسی مطلوب و متوازن بودن عملکرد شرکت شهرکت های صنعتی استان قم در بعد خلق ارزش پایدار 141
5-2: پیشنهادات پژوهش 142
5-2-1: پیشنهادات مربوط به بعد رشد و یادگیری 142
5-2-2: پیشنهادات مربوط به بعد فرآیند های داخلی 143
5-2-3: پیشنهادات مربوط به بعد مشتریان 143
5-2-4: پیشنهادات مربوط به بعد خلق ارزش پایدار 144
5-3: محدودیت های پژوهش 144
5-4: پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی 145

فهرست منابع 146
پيسوت ها 151
پیوست شماره یک:سنجه های کیفی مورد استفاده در ارزیابی عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم 152
پیوست شماره دو:شاخص های کمی استفاده در ارزیابی عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم 157

فهرست نمودار ها
نمودار شماره4-1: توزیع فراوانی کارکنان برحسب جنسیت 67
نمودار شماره 4-2: توزیع فراوانی کارکنان بر اساس نوع همکاری 68
نمودار شماره4-3: توزیع فراوانی کارکنان بر حسب سطح تحصیلات 69
نمودار شماره4-4: توزیع فراوانی کارکنان بر حسب جنسیت و سطح تحصیلات 70
نمودار شماره 4-5: وضعیت سنجه های کیفی هدف "توسعه مدیریت منابع انسانی شرکت" 75
نمودار شماره 4-6: وضعیت تحقق شاخص های کمی هدف "توسعه مدیریت منابع انسانی شرکت" 76
نمودار 4-7: وضعیت تحقق هدف "توسعه مدیریت منابع انسانی شرکت" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 77
نمودار شماره4-8 : وضعیت سنجه های کیفی هدف " گسترش فرهنگ تعاملات درون سازمانی" 78
نمودار شماره 4-9: وضعیت سنجه های کیفی هدف " آموزش نیروی انسانی شرکت شهرک های صنعتی" 79
نمودار شماره 4-10: وضعیت شاخص های کمی هدف " آموزش نیروی انسانی شرکت شهرک های صنعتی " 80
نمودار 4-11: وضعیت تحقق هدف " آموزش نیروی انسانی شرکت شهرک های صنعتی " بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 81
نمودار شماره4-12: وضعیت سنجه های کیفی هدف "توسعه دانش و فناوری روز در شرکت" 82
نمودار شماره4-13: وضعیت عملکرد شرکت در بعد رشد و یادگیری 84
نمودار شماره4-14: وضعیت شاخص های کمی هدف " ایجاد و بهبود فضاهای فیزیکی و زیربنایی " 86
نمودار شماره 4-15: وضعیت سنجه های کیفی هدف " نگهداشت منابع انسانی شرکت " 88
نمودار شماره 4-16: وضعیت سنجه های کیفی هدف " ایجاد امکانات زیست محیطی " 89
نمودار شماره 4-17: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف" ایجاد امکانات زیست محیطی " 90
نمودار شماره4-18: وضعیت تحقق هدف " ایجاد امکانات زیست محیطی " بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 91
نمودار شماره 4-19: وضعیت سنجه های کیفی هدف "تسریع در به بهره برداری رساندن واحد های صنعتی" 92
نمودار شماره4-20: وضعیت تحقق هدف "تسریع در به بهره برداری رساندن واحد های صنعتی " بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 93
نمودار شماره 4-21: وضعیت سنجه های کیفی هدف " افزایش زیر ساخت های دسترسی به منابع مالی" 94
نمودار شماره 4-22: وضعیت سنجه های کیفی هدف " توانمند سازی واحد های کوچک صنعتی در بازاریابی" 96
نمودار شماره 4-23: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف" توانمند سازی واحد های کوچک صنعتی در بازاریابی " 96
نمودار شماره4-24: وضعیت تحقق هدف " توانمند سازی واحد های کوچک صنعتی در بازاریابی " بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 97
نمودار شماره 4-25: وضعیت سنجه های کیفی هدف "ارتقاء فن آوری در واحد های صنعتی" 98
نمودار شماره4-26: وضعیت تحقق هدف " توانمند سازی واحد های کوچک صنعتی در بازاریابی " بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 100
نمودار شماره 4-27: وضعیت سنجه های کیفی هدف "بهبود فرآیند جذب نیروی انسانی" 101
نمودارشماره 4-28: وضعیت سنجه های کیفی هدف "هدایت سرمایه گذاری های خصوصی به سوی شهرک ها" 102
نمودار شماره 4-29: وضعیت سنجه های کیفی هدف "شناسایی متقابل بازار و واحد های صنعتی" 104
نمودار شماره 4-30: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف"شناسایی متقابل بازار و واحد های صنعتی" 105
نمودار شماره4-31: وضعیت تحقق هدف "شناسایی متقابل بازار و واحد های صنعتی" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 106
نمودار شماره 4-32: وضعیت سنجه های کیفی هدف "توسعه منابع در آمد و مدیریت مالی شرکت" 107
نمودار شماره4-33: وضعیت تحقق هدف"توسعه منابع در آمد و مدیریت مالی شرکت" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 108
نمودار شماره4-34: وضعیت عملکرد شرکت در بعد فرآیند های داخلی 109
نمودار شماره 4-35: میانگین نمرات سنجه های کیفی هدف"تسهیل حضور در بازار های خارجی" 111
نمودار شماره4-36: وضعیت تحقق هدف"تسهیل حضور در بازار های خارجی" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 112
نمودار شماره 4-37: وضعیت سنجه های کیفی هدف "توسعه مدیریت و منابع انسانی واحد های صنعتی" 114
نمودار شماره 4-38: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف"توسعه مدیریت و منابع انسانی واحد های صنعتی" 115
نمودار شماره4-39: وضعیت تحقق هدف"توسعه مدیریت و منابع انسانی واحد های صنعتی" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 116
شماره 4-40: وضعیت سنجه های کیفی هدف "فرهنگ سازی و بهبود زمینه های ارتقاء بهره وری" 118
نمودار شماره 4-41: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف"فرهنگ سازی و بهبود زمینه های ارتقاء بهره وری" 119
نمودار شماره4-42: وضعیت تحقق هدف"توسعه مدیریت و منابع انسانی واحد های صنعتی" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 120
نمودار شماره4-43: وضعیت سنجه های کیفی هدف "توانمند سازی نهادهای اجتماعی صنعتی" 121
نمودار شماره4-44: وضعیت تحقق هدف"توانمند سازی نهادهای اجتماعی صنعتی" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 122
نمودار شماره4-45: وضعیت عملکرد شرکت در بعد مشتریان 123
نمودار شماره4-46: وضعیت سنجه های کیفی هدف "بهبود خوشه های صنعتی" 125
نمودار شماره 4-47: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف "بهبود خوشه های صنعتی" 126
نمودار شماره4-48: وضعیت تحقق هدف"بهبود خوشه های صنعتی" بر اساس سنجه های کیفی و شاخص های کمی 127
نمودار شماره 4-49: وضعیت تحقق هدف شاخص کمی هدف "افزایش تعداد کارگاه ها" 129
نمودار شماره4-50: وضعیت عملکرد شرکت در بعد خلق ارزش افزوده 131
نمودار4-51: وضعیت عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان قم 132