روانشناسی و علوم تربیتی
سوء مصرف مواد ، اثرات بازدارنده بر رشد و شکوفایی جامعه دارد، تهدیدی جدی و نگران کننده است. وابستگی و سوء مصرف مواد بعنوان اختلالات مزمن و عود کننده با تاثیرات و پیش آیندهای زیستی و فرهنگی، روانی، اجتماعی، رفتاری و معنوی در نظر گرفته می شود (دباغی،1380). مشكلات مربوط به سوء مصرف مواد باعث ناتوانيهاي چشمگيري در درصد بالايي از مردم مي شوند. سوء مصرف مواد غيرقانوني بر زمينههاي متعدد عملكرد افراد تاثيرگذاشته و تشخيص همزمان بيماريهاي ديگر در 60 تا 75 درصد بيماران مبتلا به اختلال هاي مربوط به مواد ديده مي شود.
حدود 40 درصد جمعيت آمريكا حداقل يك بار از يك ماده غيرقانوني استفاده كردند و در بيش از 15درصد جمعيت بالاي 18 سال، تشخيص اين اختلالها ديده ميشود. سندرمهاي ناشي از مصرف مواد مي توانند تابلوي كامل بيماريهاي روانپزشكي از جمله اختلالات اساسي خلقي، روان پريشي، و اضطرابي را تقليد كنند (سادوک و سادوک ، 2010؛ ترجمه ارجمند، رضایی و فغانی جدیدی، 1390). بعبارت دیگر اعتیاد به مصرف مكرر و زياد يك ماده كه محروميت ازآن موجب علايم ناراحتي و ميل شديد به مصرف دوباره ميشود وهمچنين منجر به تباهي جسمي و رواني ميگردد گفته مي شود. اين اصطلاح ديگر در نامگذاري رسمي استفاده نمي شود و به جاي آن از واژه وابستگي استفاده مي شود اما در گفتگوهاي روزمره كاربرد دارد. (سادوک و سادوک، 2010؛ ترجمه ارجمند، رضایی و فغانی جدیدی، 1390).
فهرست مطالب
چکیده : 1
1-6-6سومصرف مواد 2
فصل دوم 2
ادبیات و پیشینه پژوهش سومصرف مواد 2
2-1اعتياد 3
2-1-1تاریخچه مواد 4
2-1-2طبقه بندي مواد 6
2-1-3 وابستگي 9
2-1- 3-1 ملاک های تشخیصی DSM_IV_TRبرای وابستگی به مواد 10
2-1-4 سوء مصرف مواد 12
2-1-4-1ملاك های تشخيصي براي سوء مصرف مواد به شرح زير مي باشد: 12
2-1-5 قطع مصرف يا ترك مواد 13
2-1-5-1 ملاک های DSM_IV_TRبرای ترک مواد: 14
2-1-6همه گير شناسي 15
2-2مصرف مواد در ایران 16
2-3 عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد 16
2-3-1علل فردی 16
2-3-2 عوامل محیطی و اجتماعی 18
2-3-3 مشکلات هیجانی 21
2-3-4عوامل ژنتیکی و زیستی 24
2-3-5 سیستم پاداشمغزی 25
2-4 تاثیر تعاملی مولفه های متعدد با اعتیاد 27
شکل2-1 تعامل عومل موثر در شکل گیری وابستگی به مواد 28
(برگرفته از روانشناسی وابستگی به مواد ،دکترنعیمه بزمی ،1391) 28
2-5مبنای نظری وابستگی به مواد 29
2-5-1نظریات روان پویشی 29
2-5-2نظریات روان تحلیلی 29
2-5-3 روانشناختی خود 30
2-5-4 نظریات رفتاری - شناختی 31
2-5-4-1نظریات شناختی 32
2-5-5 نظریه های یادگیری 33
2-5-5-1 نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی 33
2-5-5-2نظریه یادگیری اجتماعی 34
2-5-6دیدگاه های مبتنی بر ویژگی های درون فردی 34
2 -5-6-1مدل بوم شناسی اجتماعی 34
2-5-6-2الگوی تحقیر خود 35
2-5-6-3یادگیری اجتماعی چند مرحله ای 35
2-5-7نظریه تعامل خانواده 36
2-5-8نظریه های یکپارچه نگر 36
2-5-8-1نظریه رفتار مشکل 36
2-5-8-2نظریه گروه همسالان: 37
2-5-8-3 الگوی آسیب پذیری 37
2-5-8-4نظریه تفسیر انتخاب عقلایی 38
2-5-9نظریه های زیستی – روانی 38
2-5-9-1 نظریه وابستگی جسمانی اعتیاد 38
2-5-9-2 نظریه مشوق مثبت اعتیاد 39
2-5-10نظریه های اجتماعی – فرهنگی 39
2-5-10-1نظریه بی هنجاری 40
2-5-10-2نظریه انزوا طلبی مرتون 40
2-5-10-3نظریه برچسب زنی 40
2-5-11نظریات فیزیولوژیک 41
2-5-12نظریه ی سیستم انگیزشی 41
2-6 اهداف درمان وابستگی به مواد 43
2-6-1رویکردها ی درمانی وابستگی به مواد 44
2-6-2 درمان اعتیاد 44
2-6-2-1درمان دارویی 45
2-6-2-2درمان های غیر دارویی 47
2-10-7پیشینه پژوهش 52
2-10-7-1پیشینه داخلی پژوهش 52
2-10-7-2پیشینه خارجی پژوهش 58
2-10-8جمع بندی نتایج پیشینه های پژوهش 62
منابع: 64
منابع فارسی 64
منابع انگلیسی 69