ارزیابی عملکرد پلیس در ایجاد احساس امنیت در مسیرهای کوهنوردی

هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد پلیس در ایجاد احساس امنیت در مسیرهای کوهنوردی کوه پیمایان شمال شهر تهران بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

چکیده :
احساس امنیت یکی از ابعاد اساسی مفهوم امنیت درمعنای کلی آن است. وجود امنیت در فضاهای مختلف اجتماعی مانند مسیرهای کوه پیمایی یکی از شرایط ضروری حضور مردم در این مکان‌هاست. نیروی انتظامی متعهد به فراهم کردن شرایط لازم برای حضور مردم در این مکان‌هاست و تلاش دارد تا با کاستن از عوامل ایجاد ناامنی، رضایت خاطر شهروندان را فراهم نماید.

این پژوهش، به ارزیابی عملکرد پلیس در افزایش احساس امنیت کوه‌پیمایان شمال شهر تهران درسال 1392 پرداخته است. این تحقیق با روش پیمایشی و با کمک ابزار پرسشنامه اجرا شد. تعداد نمونة 384 نفر از مراجعان به پنج مسیر مهم‌ترکوه‌پیمایی شمال تهران (داراباد، دربند، درکه، توچال و جمشیدیه) مشخص و در یک روز خاص از درون هر مسیر 77 نفر به روش طبقه‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه تکمیل گردید. پس از جمع‌بندی داده‌های خام، از روش‌های آمار توصیفی برای بررسی ویژگی‌های جامعه آماری و روش‌های استنباطی برای تحلیل فرضیة‌ها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین اقدام‌های پلیس در سطح کوهستان و میزان احساس امنیت کوه‌پیمایان، میزان حضور کوه‌پیمایان در سطح کوهستان و میزان کاهش حضور مجرمان در سطح کوهستان، ارتباط معناداری وجود دارد.

ضرورت حضور پلیس در کوهستان
اگرچه بارهاوبارها درخصوص نواحی کوهستانی شمال تهران و شمیرانات سخن به میان آمده ومطالب بسیار زیادی چه در کتب وچه بصورت مقالات به چاپ رسیده لیکن ضروری به نظر می رسد تا به تنها دلیل ممکن یعنی همجوار بودن این کوهستان پرجاذبه به شهرکه باعث و بانی یک نوع جاذبه خاص در بین افرادی می گردد که حتی در یک روز عادی غبار و دود گرفته از شهر به ناحیه شمال آن بنگرند و از لابه لای ساختمان ها و خیابان ها، نگاهی هر چند کوتاه، به قسمتی از کوهستان توچال به خصوص در فصل زمستان بیاندازند، به صورتی نا خداگاه تصمیم خواهند گرفت در یک تعطیلی در پایان هفته حتما سری به این منطقه بزنند و این خود آغاز و زنگ خطری است، که چه بسا امنیت بسیاری از افراد را به مخاطره انداخته است .کوهستان جای ماجراجویی و بی گدار به آب زدن نیست. اگر چه چسبیده به شهر تهران باشد و این به آن معنااست که حوادث و خطرات در کوهستان ضمن اینکه خبر نمی کند بلکه به این سادگی هم از امداد و نجات خبری نیست.

لذا با توجه به واقع شدن تهران در ضلع جنوبی رشته کوه البرز و وجود مسیر های کوهنوردی و تفرجگاهها، و استقبال گسترده شهروندان تهرانی و ورزشکاران از این نقاط در روزهای پایانی هفته جهت گذراندن اوقات فراغت و دوری جستن از استرسها و مشغله های روزمره، فلذا این نقاط پذیرای سیل عظیم شهروندان مواجه می شود که در بین این افراد هنجارشکنان و مجرمین جهت به فعلیت رساندن افکار پلید خود، و با توجه به صعب العبور بودن برخی نقاط و عدم حضور پلیس جرائمی همچون خودزنی، شرب خمر، روابط نامشروع، درگیری منجر به جرح، استعمال مواد مخدر و غیره مشاهده می شود که باوجود چنین افرادی احساس امنیت برای خانواده ها کاهش یافته و شهروندان از این نعمت خدادادی محروم می شوند.

پلیس و سابقه تشکیل آن درکوهستان
حال با توجه به مسائل ذکر شده در تیر ماه سال 82باعنایت به اینکه در کوهستانهای شمال شهر تهران برخی مسائل اخلاقی مانند شرب خمر، ایجاد مزاحمت جهت بانوان، نزاع و درگیری، زورگیری و... به شدت در حال گسترش بود. و وقوع اینگونه مسائل در حاشیه پایتخت و عدم امکان اینکه کلانتری های مربوط به علت ماموریت های جاری بتوانند به صورت کامل و تخصصی طول مسیرهای کوهپیمایی پوشش دهند به جهت جلوگیری از جرائم و برخورداری قاطعانه با مجرمین واحدی غیر رسمی در ایستگاه اول توچال به نام پلیس کوهستان ایجاد گردید که حوزه آن فقط محدود به مسیر توچال می گردید. اقدامات مثبت این یگان و رضایت شهروندان از عملکرد پلیس و تاثیر آن در افزایش حضور شهروندان و اینکه به علت وسعت گستردگی مسیرهای کوهنوردی شمال تهران و عدم پوشش سایر مسیرها در نوروز 1390 با عنایت به وظیفه ذاتی پلیس و بنا به ضرورت و در خواست مردم به تدبیر فرمانده انتظامی تهران بزرگ سردار ساجدی نیا و باحضور فرمانده ناجا سردار احمدی مقدم پلیس کوهستان در هشت محور اصلی شامل دارآباد ،جمشیدیه ،دربند ،توچال ،کوهسار، آبشار،درکه،پرواز تشکیل و راه اندازی گردید.

پلیس وگشت پیاده کوهستان
یکی از اصلی ترین روش و ابزار پلیس در جهت پیشگیری و برقراری امنیت در حوزه سرزمینی گشت است که انواع مختلف آن شامل گشت پیاده، گشت موتورسیکلت ،گشت خودرویی و. . . می باشد که مهمترین و پرکارترین این نوع گشت در محیط های کوهستانی گشت پیاده است .گشت پیاده به منظور برقراری امنیت وپیشگیری و رسیدگی به جرائم با لحاظ کردن حساسیت مکانی و زمانی افراد بودن استفاده از وسایل موتوری، با پای پیاده در محدوده معین انجام وظیفه می نماید که اصطلاحا گشت پیاده نامیده می شود تجربه نشان داده که کنترل منطقه با دقت و جزئیات موضوع و اتفاقات جاری از طریق پاس پیاده بهتر صورت میگیرد یک پاس پیاده خوب و ایده ال با صلابت قدم برداشته و با افراد خلافکار با قاطعیت و با افراد شریف و خوشنام با مسالمت و ملاطفت برخورد می نماید و از چشم تیز بین او چیزی مخفی نمی ماند این ارتباط نزدیک گشت پیاده است که بیشترین تاثیر در برقراری امنیت و ایجاد احساس امنیت در مردم را کمک می کند .

فهرست مطالب
ارزیابی عملکرد پلیس در ایجاد احساس امنیت کوه پیمایان شمال شهر تهران

فصل اول:کلیات تحقیق 8
مقدمه 8
1-1 بیان مسئله 11
1-2 سوالات تحقیق 13
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 14
1-4 اهداف تحقیق 16

فصل دوم: ادبیات تحقیق 17
تعاریف 18
2-1 امنیت واحساس آن 18
2-1-1تعریف امنیت 18
2-1-2مفهوم لغوی و اصطلاحی امنیت 20
2-1-4 قرآن وامنیت 23
2-1-5 ولایت وامنیت 23
2-1-6 فقه واجتهاد وامنیت 24
2-1-7 احساس امنیت 26
2-1-8 تعریف لغوی احساس امنیت 27
2-1-9 تعاریف مفهوم احساس امنیت 28
2-1-10 جایگاه مفهومی احساس امنیت 28
2-1-11 نیازبه امنیت و احساس امنیت 30
2-1-12 امنیت واحساس آن در فرهنگ دینی 31
2-1-13 شاخص ها و مولفه های احساس امنیت 32
2-1-14 نشانه های تقابلی احساس امنیت 33
2-1-15 امنیت قابل قبول واحساس امنیت 35
2-1-16 عوامل موثر بر احساس امنیت 35
2-1-17 اقدامات و راه کارهای افزایش احساس امنیت 38
2-1-18 پیامد های احساس امنیت وناامنی 38
2-2 پلیس 40
2-2-1 تعاریف لغوی پلیس 40
2-2-2 تعاریف مفهومی پلیس 40
2-2-3 تعاریف قانونی پلیس (تعریف پلیس براساس قانون) 42
2-2-4 تعریف کارکردی پلیس 43
2-2-5 تعدد وتنوع وظایف پلیسی 44
2-2-6 پلیس و امنیت 44
2-2-7 پلیس ونفوذ اجتماعی 45
2-2-8 پلیس وانواع رویکردها 46
2-2-9 پلیس و رویکرد جامعه محوری 46
2-2-10 ارتباط پلیس با جامعه 47
2-2-11 پلیس و اخلاق حرفه ای 48
2-3 کوهستان 49
2-3-1 کوهستان ایران 49
جدول 2-1: مشخصات جان پناها 53
2-3-2 رود دره ها 55
1-رود دره دربند 55
2-رود دره دارآباد 55
3-رود دره گلاب دره 56
4-رود دره ولنجک 56
5-رود دره درکه 56
6-رود دره کلک چال 57
2-3-3 ضرورت حضور پلیس در کوهستان 57
2-3-4 پلیس و سابقه تشکیل آن درکوهستان 58
2-3-5 وظایف پلیس در کوهستان 59
2-3-6 جرائم کوهستان 59
2-3-7 آموزش 59
2-3-8 تجهیزات و امکانات 60
2-3-9 پلیس وگشت پیاده کوهستان 60
2-4 ادبیات نظری 61
2-4-1 پیشینه تحقیق 61
2-4-2 چارچوب نظری تحقیق 67
2-4-3 دیدگاهها ونظریه های امنیت 68
نظریه مالر 68
نظریه ویور 70
نظریه مازلو 71
شکل 2-1: هرم نیاز های مازلو 72
نظریه چلبی 72
2-4-4 برخی از نظریه های روانشناسی مربوط به احساس امنیت 73
نظریه گوردن الپورت 73
نظریه کارن هورنای 74
نظریه اریک فرروم 75
2-4-5 تئوریهای امنیت 75
تئوری پنجره های شکسته 75
مراقبت وتنبیه (تولد زندان) 76
تئوری های پیشگیری وضعی از جرم 77
نظریه فضای قابل دفاع 80
نظریه فعالیت روزمره 81
مراقبت از محله 81
گشت زنی شهروندان 82
استراتژی های تغییر محیطی 82
پروژه نورپردازی خیابان ها 82
کاهش جاذبه آماج ها 83
حذف آماج های جرم 83
تقلیل وسوسه ها 83
گشت زنی های پلیس 84
اطلاع رسانی وهشدارهای پلیسی 84
2-4-6 جمع بندی چهارچوب نظری 84
2-4-7 فرضیه های تحقیق 86
2-4-8 مدل مفهومی وتحلیلی تحقیق 86
جدول 3-6 تحلیلی تحقیق 87

فصل سوم:روش شناسی تحقیق 88
مقدمه 89
3-1 تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق 89
3-1-1 متغیرهای وابسته 90
- احساس امنیت 90
جدول 3-1: گویه های احساس امنیت 90
- میزان حضور خلافکاران در سطح کوهستان 91
جدول 3-2: گویه های حضور بزهکاران 91
- میزان حضور مردم در سطح کوهستان 92
جدول 3-3: گویه های حضور کوه پیمایان 92
3-1-2 متغیر مستقل 93
*گویهای سنجش عملکرد پلیس 94
جدول 3-4: گویه های سنجش عملکرد پلیس 94
3-2 نوع وروش تحقيق 94
3-3 روش گردآوری اطلاعات 96
ابزار گردآوری و سنجش اطلاعات 96
3-4 قلمرو مکانی و زمانی تحقیق 97
3-5 جامعه آماري تحقیق 97
3-6 روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه 98
3-7 روایی ابزار سنجش 98
3-8 پایایی ابزار سنجش 99
جدول 3-5: پایایی پرسشنامه 99
3-9 شیوه مستند سازی 100
3-10 روش های تجزیه و تحلیل داده ها 100

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده 101
مقدمه 102
4-1 ویژگیهای جمعیت شناختی 102
جدول 4-1: توزیع نمونه بر اساس سن 103
نمودار 4-1: توزیع نمونه بر اساس سن 104
جدول4-2. توزيع فراواني نمونه بر اساس جنسیت 104
نمودار 4-2: توزيع نمونه بر حسب جنسیت 105
جدول4-3. توزيع فراواني نمونه بر حسب وضعیت تأهل 105
نمودار 4-3: نمايش توزيع درصدي نمونه بر حسب وضعیت تأهل 106
4-1-4 وضعیت تحصیلات 106
جدول4-4.توزيع فراواني نمونه بر حسب تحصیلات 106
نمودار4-4: نمايش توزيع جامعه نمونه بر حسب تحصیلات 107
4-1-5 تعداد دفعات حضور در کوهستان 107
جدول4-5. توزيع فراواني نمونه بر حسب تعداد دفعات حضور 108
نمودار 4-5: نمايش توزيع درصدي نمونه بر حسب تعداد دفعات حضور 108
4-1-6 مدت حضور در کوهستان 109
جدول4-6. توزيع فراواني نمونه بر حسب زمان(ساعت) حضور در هر مراجعه 109
نمودار4-6: نمايش توزيع درصدي نمونه بر حسب زمان حضور 109
4-1-7 ایام مراجعه به کوهستان 110
جدول4-7. توزيع فراواني اوقات مراجعه 110
نمودار شماره4-7: نمايش توزيع فراواني ایام مراجعه 110
4-1-8 همراهان کوه پیمایان 111
جدول4-8. توزيع فراواني همراهان کوه پیمایان 111
نمودار شماره4-8: نمايش توزيع فراواني همراهان کوه پیمایان 112
4-2 تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش 112
4-2-1 فرضیه اصلی 112
جدول 4-9: آزمون نرمال بودن متغیرها 112
جدول 4-10: آزمون همبستگی در مورد الویت مؤلفه های تأثیر حضور پلیس 113
4-2-2 فرضیه های فرعی 114
جدول 4-11: آزمون t تک نمونه ای در مورد تأثیر عملکرد پلیس بر حضور کوه پیمایان 114
جدول 4-12: آزمون t تک نمونه ای در مورد تأثیر عملکرد پلیس بر حضور بزهکاران 115
جدول 4-13: آزمون فریدمن در مورد الویت مؤلفه های تأثیر حضور پلیس 115

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها 117
5 -1خلاصه و نتیجه گیری 118
5-1-1 نتایج توصیفی 119
5-1-2 نتایج استنباطی 121
5-2 راهکارها و پیشنهادها 122
5-3 پیشنهادهای پژوهشی 124
5-4محدودیت های تحقیق 125

منابع 125
پیوست ها وضمائم 129