مبانی نظری ارزیابی عملکرد بانک با تحلیل پوششی داده

هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد شعب بانک کشاورزی با تحلیل پوششی داده ها DEA بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

چکیده
سيستم ارزيابي عملكرد واحدهاي مختلف سازماني يكي از اركان اصلي فرآيند برنامه ريزي به منظور بهبود فعاليت ها مي باشد. طراحي و مديريت نظام سنجش و ارزيابي يكي از دغدغه هاي اصلي برنامه ريزي استراتژيك شركت ها مي باشد.

از این رو در این تحقیق به منظور ارزیابی عملکرد از روش تحلیل پوششی داده ها که به عنوان ابزاري در ارزیابی عملکرد واحدهاي تصمیم گیري استفاده می گردد و در آن از نهاده ها (هزینه های پرسنلی، هزینه های اداری، تعداد پرسنل و میانگین سابقه کار پرسنل) و ستاده هاي (میزان تسهیلات، میزان سپرده ها و ارائه خدمات )سازمان به منظور ارزیابی عملکرد سازمان استفاده می شود، بهره جسته ایم. بدین منظور 94 شعبه بانک کشاورزی استان مازندران را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم. کارایی فنی شعبه های منتخب بانک کشاورزی استان مازندران برآورد شد و سپس بر اساس نتایج حاصل بانک ها رتبه بندی شدند. دوره تحلیل سال 1391 را شامل می شود. نتایج نشان داد که شعب نشتارود، امیر کلا بابل و گلوگاه، آمل، ساری-ارزی، نکاء، جویبار، کلاردشت، نوشهر، بلوار خزر ساری، منابع طبیعی، دارای کارایی 1 هستند. سپس برای شعبه های ناکارا، شعبه هایی به عنوان مرجع در نظر گرفته شد. میانگین کارایی فنی بانک های کشاورزی استان مازندران 0.738، میانگین کارایی مدیریتی 0.826 و میانگین کارایی ناشی از مقیاس 0.888 برآورد شده است.

کلمات کلیدی: ارزیابی عملکرد، کارایی، تحلیل پوششی داده ها، نهاده، ستانده

مقدمه
موسسات مالی مهمترین نهادهای اقتصادی یک کشور به حساب می روند که رشد و شکوفایی اقتصاد کشور در گرو رشد و توسعه آنها می باشد. در کشورهای در حال توسعه، به علت عدم توسعه بازارهای مالی، موسسات مذکور نیز کارایی لازم را ندارند. بانک ها به عنوان مهمترین نهادهای بازار مالی در ایران، به علت عدم گسترش بازارهای مالی از یک سو و دولتی بودن بانک ها از سوی دیگر، از کارایی مطلوبی برخوردار نیستند. افزایش بهره وری در نهادهای اقتصادی، تنها راه توسعه اقتصادی کشورهاست که موجب ارتقای سطح رفاه زندگی یک ملت می شود. در واقع، پایین بودن سطح بهره وری در نظام مالی، به خصوص در یک فرآیند جهانی، توسعه اقتصادی را به نفع جوامعی سوق خواهد داد که از رو بنا و ساختار مالی پرقدرت برخوردارند. در عین حال، رشد بهره وری در سایه توسعه بازارها و نهادهای مالی از قبیل بانک های تجاری، بانک های توسعه، شرکت های بیمه، بورس اوراق بهادار، تعاونی های اعتبار و ... تحقق می پذیرد (وانگ و همکاران ،2004).

افزایش رقابت در صنعت بانکداری و حضور بخش خصوصی در این عرصه، مدیران بانک ها را به انتخاب مقیاس مناسبی برای انجام خدمات بانکی واداشته است؛ به طوری که آنها همواره به ارزیابی عملکرد سیستم بانکی خود پرداخته و راهکارهای لازم برای ارتقای آن اتخاذ نموده اند. روش ارزیابی عملکرد بانک ها و شعب بانکی در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده است. در روش های سنتی ارزیابی عملکرد نظام بانکی، معمولا از شاخص های مالی استفاده می شود.

این شیوه ارزیابی عملکرد که هم اکنون نیز در سطح بانک ها رایج است، دارای نقاط ضعفی است که عبارتند از:

الف) درجه بندی و ارزیابی شعب، صرف نظر از شیوه اجرا، صرفا بر پایه ستانده های شعب انجام می پذیرد و منابع مورد استفاده شعبه مانند کارکنان، ساختمان و دارایی های دیگر تاثیری در درجه آن نخواهد داشت. این رویه، نوعی چشم پوشی از هزینه های شعبه محسوب می شود که در نتیجه آن، اتلاف منابع از نظر دور می ماند و در خصوص تشخیص ناکارایی ها و شیوه تخصیص منابع، کمک چندانی به مدیران و کارشناسان نمی کند.

ب) شیوه های متداول درجه بندی و ارزیابی کارایی، در بیشتر موارد تجربی است و از چارچوب علمی برخوردار نمی باشد. در روش های معمول، برای بدست آوردن امتیاز شعب، برای هریک از فعالیت های متنوع بانکی، شاخص هایی تعریف و با در نظر گرفتن ضرایبی، ترکیب می شود. ضرایب پارامترها، عموما با توجه به سودآوری یا نقش مدیران شعب در افزایش آنها تعیین می شود. این ضرایب، شیوه ترکیب شاخص ها و نحوه تجزیه و تحلیل آنها، همه قابل بحث اند و هیچ یک خالی از اشکال نیست.

ج) اساس درجه بندی بر مبنای مقایسه دستاوردهای حاصل از فعالیت های بانکی در شعبه با توجه به متنوع بودن فعالیت های اقتصادی شعب و امکان مقایسه چند نوع ستانده به طور همزمان با استفاده از روش های فعلی ناممکن و یا بسیار دشوار است. از این رو با استفاده از مدلی که بتواند به منظور درجه بندی شعب ستانده های یک سیستم را به طور همزمان در نظر گرفته و ترکیب نماید، امری اجتناب ناپذیر است(میرزایی، 1377، 3).

فهرست مطالب
فصل دوم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه 13
2-2 بانک ها و وظایف آنها در اقتصاد کشور 14
2-3 بانک کشاورزی 16
2-4 تعاریف ارزیابی عملکرد 17
2-5 فرآیند ارزیابی، مراحل ارزیابی عملکرد 19
2-6 رویکرد های اندازه گیری عملکرد 24
2-7 روش های ارزیابی عملکرد 25
2-8 اهمیت ارزشیابی عملکرد 26
2-9 ابعاد ارزیابی عملکرد 26
2-10 مفهوم کارایی و انواع آن 28
2-10-1 انواع کارایی 29
2-10-2 انواع کارایی از نظر فارل 30
2-11 تحلیل نسبت در اندازه گیری کارایی 32
2-11-1روش های تحلیل نسبت 33
2-12 روش های ارزیابی کارایی 36
2-12-1 روش های پارامتری 36
2-12-2 روش های ناپارامتری 36
2-13 مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها 39
2-14 رگرسیون و تحلیل پوششی داده ها 42
2-15 مزایا و معایب تحلیل پوششی داده ها 43

منابع