ضرورت های حقوقی و اجتماعی ثبت نکاح و طلاق و ضمانت های اجرای مدنی آن

این پایان نامه در مورد ضرورت ثبت نکاح و طلاق و ضمانت های اجرای مدنی آن صحبت خواهد کرد.در ابتدا مبانی فقهی و تعاریفی از موضوعات خرد پایان نامه داریم سپس بررسی بستر تاریخی ثبت نکاح و طلاق و مستندات شرعی و قانونی آن را خواهیم داشت. در فصل دوم نیز ضرورت های مختلف ثبت نکاح و طلاق و ضمانت های اجرای مدنی آن از دیدگاه های متفاوت به بحث گذاشته شده است.

با عنايت به اهميت ثبت نكاح كه به عنوان يكي از وقايع چهارگانه مهم زندگي بشر، آثار وضعی مهمي بر زوجين، فرزندان مشترك و گاه اشخاص ثالث دارد، می‌توان موارد ذیل را به عنوان مهم‌ترین ضرورت های ثبت ازدواج و طلاق به شمار آورد که در مواردی می توان ضرورت ها، آثار و اهداف ثبت نکاح و انحلال آن را جزو ضمانت های اجرای مدنی تلقی کرد.

فلسفه و ضرورت های ثبت ازدواج از نقطه نظر نظم و امنیت فردی، خانوادگی و اجتماعی غیر قابل انکار بوده و سد محکم در برابر پیامدهای ناخوشایند زندگی مشترک تلقی می‌گردد. برخورداری از آثار و نتایج نکاح مانند مهریه و نفقه، اثبات زوجیت در محاکم، عدم انکار زوج یا زوجه از انعقاد عقد ازدواج، رد ادعای زوجیت از سوی اشخاص متعدد، عدم انکار یکی از زوجین از وجود فرزند و یا فرزندان، اثبات نسب، درج شروط ضمن عقد در نکاحنامه، اطمینان از صحت نکاح، پیشگیری از تدلیس و فریب در ازدواج، سهولت اثبات حقوق زوجین، جلوگیری از ازدواج‌های مغایر شرع و قانون و اثبات ارث برای زوج و یا زوجه زمانی امکان پذیرند که ازدواج، طلاق و رجوع در طلاق رجعی به‌ صورت رسمی و قانونی ثبت شده باشند.

باید اذعان نمود که عدم ثبت ازدواج به صورت غیرمستقیم در ازدیاد و ترویج پنهان کاری منجر به فساد، نقش اساسی دارد.زوج يا زوجه نمي‌توانند منكر ازدواج شوند يا اين كه دو يا چند نفر ادعاي همسري يك نفر را بكنند. همچنين يكي از همسران نمي‌تواند وجود فرزند يا فرزندان را منكر شود. براي همين است كه، ثبت ازدواج، طلاق و رجوع اجباري است و براي مرد و عاقدي كه در غير از دفاتر رسمي ازدواج و طلاق مبادرت به انجام اين امور كند مجازات تعزيزي تعيين شده است.

علاوه بر موارد فوق الذکر ثبت وقایع در نکاحنامه به خاطر مواردی، ضروری می نمایاند:

1. جلوی اشتباه، جعل و تقلب و سوء استفاده تا حدود زیادی گرفته می شود.

2. مانع بسیاری از اختلافات و مشکلات مربوط به تعیین نسب و حصر وراثت می گردد.

3. در خصوص ثبت ازدواج، جلوی بسیاری از مشکلات و آسیب های اجتماعی و خانوادگی مربوط به زنان احیا می شود. به علاوه، با ثبت نکاح و گرفتن نکاحنامه تمهیدات و تدابیر مفیدی پیش بینی می گردد. مثلاً مقدار مهر در نکاحنامه تعیین می گردد و طرفین عقد مدرکی برای ثبوت ازدواج در دست دارند. به علاوه، طرفین به ویژه زن می تواند با درج شروط ضمن عقد صحیح در نکاحنامه مثل حق توکیل در طلاق برای زوجه، یا سکونت زن در شهر و .... از تضییع حقوق زناشویی‌شان جلوگیری ‌کند.

لذا ایجاب می‌نماید که دختران و زنان و پدران و مادرانشان برای پیشگیری از هرگونه تضییع حقوق در آینده، یک سری قیود و شرایط را برای تضمین حقوقشان در نکاحنامه درج نمایند. البته قیودی که با ماهیت عقد نکاح سازگاری داشته باشد تا مطابق آن، طرفین عقد نکاح مخصوصاً زنان در آینده در زندگی زناشویی و خانوادگی از حمایت قانونی بهره مند گردند و به عنوان ضمانت اجرایی قوی در برابر دفاع از حقوقشان در صورت بروز اختلافات زندگی زناشویی گردد.

فهرست مطالب

فصل اول: 1
تبیین مفاهیم و تاریخچه بحث 1
1-1. تبیین مفاهیم 2
1-1-1. تعریف ثبت 2
1-1-2.تعریف نکاح 3
1-1-2-1. تعریف لغوی نکاح 3
1-1-2-2. تعریف نکاح از دیدگاه فقها 5
1-1-2-3. تعریف نکاح از دیدگاه حقوقدانان 6
1-1-3. نکاح منقطع 9
1-1-3-1. تعریف لغوی متعه 10
1-1-3-2. تعریف اصطلاحی نکاح متعه 10
1-1-3-3. مبانی فقهی ازدواج موقت 12
1-1-3-4. تفاوت نکاح منقطع با دائم 13
1-1-4. انواع ازدواج در اسلام 15
1-1-7. تعریف طلاق 16
1-1-7-1. تعریف لغوي 16
1-1-7-2. تعریف اصطلاحي طلاق 16
1-1-8. فسخ نکاح 17
1-1-9. ضمانت اجرای مدنی 19
1-2. بررسی بستر تاریخی ثبت نکاح و طلاق و مستندات شرعی و قانونی آن 20
1-2-1. بستر تاریخی ثبت نکاح و طلاق 20
1-2-1-1. لزوم ثبت اسناد ازدواج و طلاق در مقررات قبل از انقلاب اسلامی 21
1-2-1-2. لزوم ثبت اسناد ازدواج و طلاق در مقررات بعد از انقلاب اسلامی 24
1-2-2. مستندات شرعی و قانونی ثبت ازدواج و طلاق 26
1-2-2-1. مبانی فقهی ثبت احوال 26
مصالح از دیدگاه اهل سنت 29
ب) دلیل عقلی 32
ج) سیره عقلاء 33
1-2-3. مبانی و مستندات قرآنی 36
1-2-3. مستندات قانونی 38

4-1. ضرورت های حقوقی و اجتماعی ثبت نکاح 41
4-2. ضرورت ثبت نکاح دوم 43
4-3. ضرورت ثبت نکاح منقطع 45
4-3-1. مشکلات عملی عدم ثبت نکاح متعه 47
4-3-2. راههای پیش گیری از سوء استفاده 49
4-3-2-1. ثبت ازدواج موقت 49
4-3-2-2. نقد و بررسی ایرادات وارده بر ثبت نکاح متعه 50
4-4. نقد و بررسی ثبت نکاح در قانون جدید حمایت از خانواده 51
4-4-1. تخفیف مجازات عدم ثبت نکاح 52
4-4-2. الزام به ثبت نکاح دائم 53
4-4-3. اصلاح نگارشی 53
4-4-4. عدم الزام ثبت ازدواج موقت 54
4-5. ضرورت های حقوقی و اجتماعی ثبت طلاق 56
4-6. ضرورت ثبت نکاح دائم در حقوق تطبیقی 56
4-7. ضمانت اجرای ثبت نکاح و تفسیر نظریه شورای نگهبان 58
نتیجه گیری 64

منابع و مآخذ 68