مطالعات زمين شناسي و ژئومورفولوژي بعنوان مطالعات پايه نقش اساسي را در طرحهاي آبخيزداري دارد زيرا با استفاده از نقاط ضعف و قوت تشخيص داده شده در اين مطالعات ضمن هدايت گروههاي ساير بخش ها طراحان وبرنامه ريزان را براي اتخاذ راهبردها و تصميم هاي مبتني بر شناخت صحيح و حقيقي از عوامل موجود در عرصه آبخيز رهنمون مي سازد .
اين مطالعات با در نظر گرفتن مجموعه عوامل و شرايط اقليمي ، زمين شناسي ، زمين ساخت و زمين ريخت شناسي و … حاكم بر زير حوزه ها و مناطق مورد مطالعه به ارزيابي و بررسي استعداد هاي طبيعي حوزه و تعيين اولويت بندي هر يك از زير حوزه ها از نطقه نظر مسائل و مشكلات عارض بر آنها نظير فرسايش ، سيل خيزي ، تخريب پوشش گياهي و كم آبي و … مي پردازد .
از طرفي ديگر عوامل زمين شناسي نظير جنس سنگ ، مقاومت آن در برابر بارگذاري ، روند و نوع شكستگيها ، فاصله داري و بازشدگي درزه ها ، موقعيت گسلهاي فعال ، امكان لرزه خيزي منطقه و… نقش اساسي را در تعيين موقعيت مكاني سازه هاي آبخيزداري دارد .