مشارکت سایر دانشگاه‌ها در تربیت معلم را جدی بگیرید

خبرنگار اجتماعی ؛ معلم رکن اصلی تحول در نظام آموزش وپرورش کشور است، صرف نظر از جنبه‌های شعاری و تبلیغاتی این موضوع اما در ورای این ماجرا باید گفت واقعیت جز این نیست.

سند تحول بنیادین به عنوان یکی از اسناد بالادستی نظام تعلیم و تربیت کشور، برخی اهداف را ترسیم کرده و در نهایت قرار است خروجی آموزش و پرورش به تربیت  شهروندانی با مهارت بیانجامد که در یک کلام بتوانند در زندگی اجتماعی گلیم خود را از آب کشیده، سازگاری اجتماعی و توانایی حل مسئله را داشته باشند اما میدان اصلی تحقق  اهداف تحولی و در نهایت توجه به تربیت دانش‌آموزان، مدارس است و این کار به دست معلمانی اتفاق می‌افتد که توانمندی لازم را دارند.

شاید با داشتن چنین دورنمایی، تصمیم بر آن شد تا دانشگاه فرهنگیان برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز آموزش وپرورش تاسیس شود، دانشگاهی که وظیفه اصلی آن جذب افراد توانمند، تربیت و توانمندسازی آنها در یک دوره چهار ساله برای ورود به مدارس کشور است تا به مدد تزریق نیروهای توانمند و خوشفکر‌ تحول از مدارس شروع شود و پس از آن ستاد آموزش و پرورش هم‌ تکانی بخورد.

حالا  بیشتر از  هفت سال از عمر تنها دانشگاه تربیت معلم کشور می‌گذرد اما آیا دانشگاه فرهنگیان توانسته است نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش را متناسب با انتظاراتی که وجود دارد تامین کند؟

هم اکنون اختلاف نظرهایی درباره عملکرد موفق دانشگاه فرهنگیان میان کارشناسان وجود دارد، برخی بر این باورند که تنها راه ورود به آموزش و پرورش نباید از مسیر دانشگاه فرهنگیان عبور کند، در مقابل برخی دیگر تأکید دارند که اتفاقا باید دانشگاهی خاص برای تربیت معلم وجود داشته باشد تا در طول 4 سال و به صورت شبانه روزی با طراحی برنامه‌های مختلف نیروی انسانی مناسب و توانمند را تربیت و به بدنه مدارس تزریق کند.

برخی کارشناسان نیز مطرح می‌کنند که روش جذب معلم تنها منحصر به دانشگاه فرهنگیان نباشد و از ظرفیت سایر دانشگاه‌ها نیز برای تربیت معلمان استفاده شود یعنی در عین‌ حالی که دانشگاه فرهنگیان در عرصه تربیت معلم بازیگر اصلی است  می‌توان برای دانشگاه‌های دیگر هم نقش و جایگاه تعریف کرد و مشارکت و ایفای نقش آن‌ها را در عرصه ارتقاء کیفیت تربیت معلم را خواستار شد.

 در ماجرای اخیر نیز که بحث همراهی دانشگاه پیام نور با دانشگاه فرهنگیان مطرح شد از چند جهت این همکاری مورد نقد است، نخست آنکه چرا این همکاری به جای دانشگاه‌های برتر کشور با دانشگاه پیام نور مطرح شده است؟!

دوم اینکه آیا فرستادن دانشجومعلمان به دانشگاه پیام نور که به لحاظ سطح علمی جایگاه قابل توجهی هم ندارد با اخذ هزینه تحصیل از آنها به نوعی شانه خالی کردن دولت از بار هزینه‌های تحصیلی دانشجومعلمان نیست؟

دانشگاه فرهنگیان می‌تواند قطب کشوری تربیت معلم ابتدایی شود

در همین رابطه، علی پارسانیا؛ مدیر عامل بنیاد تربیتی حیات در گفتگو با خبرنگار اجتماعی درباره واگذاری بخشی از مسئولیت‌های دانشگاه فرهنگیان به دانشگاه پیام نور اظهار کرد: بحث، مشارکت دانشگاه‌های برتر کشور با دانشگاه فرهنگیان در امر تربیت معلم با طرح اخیر که خرید خدمت از دانشگاه پیام نور متفاوت است. در بحث نخست، باید به این مهم توجه کرد که هم‌اکنون بخش قابل توجهی از معلمان کشور در دوره ابتدایی فعالیت می‌کنند و دانشگاه‌های مطرح کشور رشته‌های آموزش ابتدایی را ندارند بنابراین دانشگاه فرهنگیان می‌تواند متولی اصلی تربیت معلم برای دوره ابتدایی باشد و به قطب کشور در آموزش ابتدایی تبدیل شود؛ مشروط به اینکه الزامات آن نیز در دانشگاه فرهنگیان مانند اصلاح برنامه درسی و جذب هیأت علمی نخبه رعایت شود.

مشارکت سایر دانشگاه‌ها با دانشگاه فرهنگیان را جدی بگیرید 

این مدرس دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: در تربیت دبیر می‌توان مشارکت سایر دانشگاه‌ها با دانشگاه فرهنگیان را جدی‌تر گرفت. البته این امر باید با محوریت دانشگاه فرهنگیان انجام شود. اگر ما دورۀ تربیت معلم را به بعد از مقطع کارشناسی یا سال‌های پایانی آن موکول کنیم، بیم آن می‌رود که از سن بسیار کلیدی برای تشکیل هویت معلمی عبور کنیم. تجربه تدریس بنده در دانشگاه فرهنگیان و همکاری با هسته‌های تحول‌خواه تربیتی این دانشگاه می‌گوید که دانشجو معلمان، در دوره کارشناسی به آینده حرفه‌ای و اینکه چه توانمندی‌ها و شایستگی‌هایی برای معلمی نیاز دارند، فکر می‌کنند و برخی نیز حتی سعی دارند که در قالب گروه‌های غیررسمی نواقص برنامه درسی رسمی در شکل‌گیری دانش، مهارت و بصیرت‌های تربیتی را به صورت خودجوش بر طرف کنند.

پارسانیا ادامه داد: حال اگر این مسئله را به تعویق بیندازیم و پس از پایان دوره کارشناسی تصمیم به جذب معلم بگیریم این فرصت‌های رسمی و غیررسمی برای شکل‌گیری هویت حرفه‌ای را از دست می‌دهیم. از این رو ترجیح این است که دانشجو معلمان از همان ابتدای مقطع کارشناسی وارد دورۀ تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان شوند، اما آیا این دانشگاه باید تمام واحدهای درسی را خود به تنهایی ارائه کند؟

آیا نمی‌توان دانشجومعلمان را به دانشگاه‌های برتر فرستاد؟

وی با طرح این پرسش که آیا نمی‌توان از اساتید دانشگاه‌های دولتی برتر هر استان در پردیس‌های تربیت معلم استفاده کرد؟ یا حتی نمی‌توان زمینه‌ای فراهم کرد که دانشجویان بخشی از واحدهای خود را در این دانشگاه‌ها بگذرانند؟ ادامه داد:  موضوعی دیگر که باید به آن توجه داشت این است که تعدادی از جوانان کشور به هر دلیلی در مقطع کارشناسی معلمی را انتخاب نمی‌کنند و دانشگاه فرهنگیان اولویت نخست آنها نیست اما این گروه استعداد و علاقه لازم برای ورود به شغل معلمی را دارند. 

بخشی از دبیران باید از سایر دانشگاه‌های کشور جذب شوند

پارسانیا ادامه داد: اگر این گروه در اواخر یا پایان دورۀ کارشناسی تصمیم گرفتند که وارد حرفۀ معلمی شوند، نباید مانع ورود آنها به شغل معلمی شد البته نه به این دلیل که دانشگاه فرهنگیان توانایی تامین معلم مورد نیاز را ندارد بلکه باید تلاش کرد 10 تا 20 درصد دبیران دوره متوسطه را از میان فارغ التحصیلان سایر دانشگاه‌ها جذب کرد، در این رابطه باید افراد برای ورد به شغل معلمی ارزیابی علمی شوند و به لحاظ رغبت و استعداد نیز سنجش شوند و سپس دوره‌های لازم واقعی و نه صوری را برای تربیت معلم بگذرانند.

 بخشی از دروس دانشجومعلمان را به سایر دانشگاه‌ها واگذار کنید

این مدرس دانشگاه فرهنگیان عنوان کرد: هم اکنون امکان مشارکت دانشگاه فرهنگیان با سایر دانشگاه‌ها فراهم است اما به جای دانشگاه پیام نور و دانشگاه‌های ضعیف می‌توان برخی دروس دانشجو معلمان را در دانشگاه‌هایی که وجهه علمی قوی‌تری دارند، ارائه کرد به عنوان مثال دانشجو معلمی که در کرمان است و در رشته دبیری فیزیک دانشگاه فرهنگیان کرمان تحصیل می‌کند می‌تواند برخی واحدهای تخصصی فیزیک را در دانشگاه باهنر کرمان بگذراند یا می‌توان از اساتید این دانشگاه‌ برای تدریس در دانشگاه فرهنگیان دعوت کرد؛ در این روش دانشگاه فرهنگیان محور تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و ارزیابی و مدرک دادن است.

چرا همکاری با دانشگاه پیام نور قابل قبول نیست؟!

پارسانیا درباره اشکالات همکاری با دانشگاه فرهنگیان گفت: در طرحی که نامۀ آن در فضای مجای منتشر شد، بجای دانشگاه‌های خوب کشور یک دانشگاه ضعیف به عنوان متولی تربیت معلم پیشنهاد شده است. ظاهراً یک دلیل آن برمی‌گردد به کمبود دانشجو در دانشگاه پیام نور. خب، اگر دانشگاه پیام نور، امکانات و ساختمان دارد اما دانشجو ندارد، چرا این امکانات را در اختیار دانشگاه فرهنگیان قرار ندهد؟ بماند که در این نامه بندهای دیگری هم بود که بار مالی را بر دانشجو معلمان تحمیل می‌کرد و طبیعتاً در چنین شرایطی اقبال رتبه‌های خوب کنکور برای ورود به دانشگاه فرهنگیان کمتر خواهد شد. داوطلب از خود سؤال نمی‌کند که به دانشگاه ضعیف پیام نور بروم، هزینه‌اش را هم بدهم؟ 

مشکل پیام‌نور را با دیوار کوتاه دانشگاه فرهنگیان حل نکنید

وی متذکر شد: در این تصمیمات شاهد شانه خالی کردن از باره تعلیم و تربیت و سلب مسئولیت هستیم از سوی دیگر مسئله تبعیض هم وجود دارد چرا دانشجویان دانشگاه‌های روزانه باید بدون پرداخت شهریه تحصیل کنند اما دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان باید به دانشگاه پیام نور بروند و شهریه هم بپردازند. چرا می‌خواهند مشکل دانشگاه پیام نور را با دیوار کوتاه فرهنگیان حل کنند؟ چرا سیاست گذاری‌های دانشگاه پیام نور اصلاح نمی گردد، اگر این دانشگاه تاریخ مصرف داشته است باید برای ادامه مسیر کوتاه بیاید.

مدیر عامل بنیاد تربیتی حیات ادامه داد: هم‌اکنون مشکل این است که سیاست‌گذاری‌ها در جهت تضعیف دانشگاه فرهنگیان است، اگر شرایط کشور را از نظر اقتصادی در نظر بگیریم، اشتغال برای مردم بسیار مهم است و در حال حاضر تعدادی از رتبه‌های خوب کنکور دانشگاه فرهنگیان را انتخاب می‌کنند و باید این فرصت را غنیمت شمرده و استاد خوب را برای دانشگاه فرهنگیان تامین کنند، اگر قصد تحول در آموزش و پرورش را دارند باید به آن وزن و اولویت داد.

ارزیابی دانشجومعلمان اشکال دارد؛ هر فردی نباید وارد مدارس شود.

مدرس دانشگاه فرهنگیان گفت: برخی اشکالات نیز در سازوکار دانشگاه فرهنگیان وجود دارد که باید رفع شود، به عنوان مثال ارزیابی دانشجو معلمان باید دقیق باشد، هم‌اکنون برخی از فرایندهای ارزیابی‌ ایراد دارد که باید اصلاح شود. جای خالی آزمون جامع در پایان دوره کارشناسی دانشجومعلمان احساس می گردد تا احتمالاً افرادی که در دوره کارشناسی کوتاهی کردند و به لحاظ سطح علمی ضعیف هستند، نتوانند به عنوان معلم وارد مدارس شوند.

پارسانیا تصریح کرد: از نظر بنده باید به دانشجو معلمان امکانات مناسب و فرصت های مالی همچون حقوق هم بدهند اما شرایط به گونه‌ای باشد که آنها از روز اول مطمئن نباشند معلم شده‌اند یعنی فرد از همان روز نخست استخدام قطعی نباشد.

پایان/