تکیلف شبکه آموزش مجازی "سینا" مشخص نیست/ دانش آموزان فعلا با "شاد" شادی کنند!

خبرنگار اجتماعی ؛ وضعیت بازگشایی مدارس فعلا مشخص نیست،  دانش‌آموزان از 16 فروردین به جای کلاس درس حقیقی به کلاس درس مجازی در شبکه اجتماعی دانش‌آموزی شاد می‌روند.

 کلاس‌های درس مجازی مشابه کلاس درس حقیقی طراحی شده است با این تفاوت که دانش‌آموزان در خانه هستند و با ابزارهایی مانند موبایل، تبلت و لب تاپ به فضای مجازی وصل می‌شوند، معلم تدریس را به صورت آنلاین انجام می‌دهد، حضور و غیاب می‌کند و به  سوالات دانش‌آموزان پاسخ می‌دهد و آزمون‌ هم گرفته می گردد.

شبکه اجتماعی دانش‌آموزان به نام شاد که اخیرا رونمایی شده است با حضور 5 پیام رسان‌ داخلی در بستر فضای مجازی برای آموزش‌های دانش‌آموزان در ایام تعطیلات مدارس فعالیت خواهد کرد.

در این رابطه وزیر آموزش و پرورش می‌گوید: شبکه اجتماعی «شاد» عدالت آموزشی و کیفیت آموزشی را ارتقا داده و ما می‌توانیم نظارت‌های کیفی را نیز در این شبکه بهبود بخشیم، این سامانه این امکان را فراهم می‌کند تا در کنار دسترسی به آموزش برابر، دسترسی به آموزش با کیفیت نیز فراهم شود.

این شبکه امکان آن را دارد که براساس سند تحول بنیادین محیط یادگیری متنوعی را در اختیار دانش آموزان قرار دهد.

صرف‌نظر از تلاش‌های آموزش و پرورش برای تعطیل نشدن جریان آموزش دانش‌آموزان در تعطیلات کرونایی مدارس که البته سهم عمده تلاش‌ها از آن  معلمان است که با همت مضاعف آنها، تدریس در فضای مجازی شکل گرفته است؛ اما با این وجود آموزش مجازی با مشکلاتی هم همراه است، اگر طبق گفته‌های وزیر، هدف از شبکه اجتماعی شاد دسترسی به آموزش با کیفیت‌تر و فراهم کردن عدالت آموزشی است باید گفت که بخشی از دانش‌آموزان کشور که از قضا ساکنان مناطق محروم و حاشیه شهرها هستند به اینترنت و ابزار هوشمند دسترسی ندارند حتی شخص وزیر آموزش وپرورش هم اذعان داشته که "30 درصد مناطق آموزشی و مدارس دسترسی ارتباطی برای برقراری آموزش‌های مجازی ندارند"؛ اما آیا برای دسترسی دانش‌آموزان این مناطق به آموزش‌های مجازی راهکاری اندیشیده‌ شده است؟

از سینا تا شاد؛ پشت پرده تغییرات چیست؟!

موضوع دیگر در بحث ورود آموزش و پرورش به آموزش‌های الکترونیک این است که چرا آموزش مجازی دانش آموزان به جای تمرکز بر اصل موضوع بیشتر درگیر حاشیه و تغییر ساختارها شده است که از یک وزیر به وزیر دیگر کل برنامه‌ریزی‌ها، هزینه‌ها و تلاش‌ها کنار گذاشته و کار از صفر شروع می گردد.

در دوران وزارت سید محمد بطحایی، شبکه تعاملی سینا با هدف آموزش مجازی دانش‌آموزان افتتاح شد اما حالا پرونده آن بسته شده است و اینبار شبکه اجتماعی دیگری با نام جدید در دستور کار قرار دارد و از سرنوشت شبکه سینا با آن همه صرف هزینه و انرژی خبری نیست!

تمام این‌ها در شرایطی است که اخباری در فضای مجازی درباره حمایت آموزش وپرورش از اپلیکیشن خاص و الزام مدارس و دانش‌آموزان به ترک تلگرام و واتس آپ خبر می‌دهند هر چند که آموزش و پرورش مدعی شد، هیچ‌گونه امتیازی برای پیام رسان خاصی قائل نیست و 5  پیام رسان داخلی برای همکاری در شبکه اجتماعی دانش‌آموزان«شاد» اعلام آمادگی کرده‌اند و هرگونه خبر منتشر شده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی غیررسمی مبنی بر حذف گروه‌ها و کانال‌های آموزشی در پیام رسان‌های خارجی تکذیب می گردد.

در مزایا و معایب آموزش مجازی

در همین رابطه عباس فرجی؛ مشاور مدارس و کارشناس آموزشی درباره شبکه اجتماعی دانش‌آموزان "شاد" و آموزش مجازی دانش‌آموزان گفت: آموزش مجازی از سال 1990 در جهان ظهور یافت، هم‌اکنون بسیاری از کشورها آموزش مجازی را دنبال می‌کنند و 4700 کالج دانشگاهی به شیوه آموزش مجازی بدون حضور فیزیکی افراد فعالیت می‌کنند.

وی ادامه داد: نخستین شروع کننده آموزش‌های مجازی کشورهای استرالیا، نیوزلند و آمریکای شمالی بودند در گذشته نیز سریال استرالیایی از تلویزیون ایران پخش می‌شد که بازیگر نقش اول آن فرزند یک جنگلبان بود و آموزش‌ها را به شیوه از راه دور و از طریق رادیو دریافت می‌کرد این نشان می‌دهد، آموزش مجازی و از راه دور شیوه جدیدی نیست.

این کارشناس آموزشی با اشاره به اینکه کرونا باعث شتاب به آموزش مجازی شده است، مطرح کرد: آموزش مجازی به عنوان یک ضرورت مهم در بحث آموزش مطرح است و این سبک آموزش در پیش‌بینی‌های دنیای آینده سهم بیشتری خواهد داشت، نظریه‌پردازان آمریکایی از جمله الوین تافلر در کتاب موج سوم نگاهی به آموزش و پرورش دارند که بسیار متفاوت با سیستم‌های آموزش فعلی است و سیستم‌های آموزشی دگرگون می‌شوند.

وی با ذکر این موضوع که نقدهایی هم به شیوه آموزش مجازی وارد است و مخالفت‌هایی با آن در جهان صورت می‌گیرد، یاد‌آور شد: این سبک از آموزش محاسنی هم دارد از جمله اینکه رفت و آمدها را به حداقل ممکن می‌رساند، شرایط دانش‌آموزان را مستقل از وضعیت فیزیکی، جغرافیایی و مالی در نظر می‌گیرد به عنوان مثال ممکن است دانش‌آموزی بیمار باشد اما می‌تواند آموزش را به صورت مجازی دریافت کند، انعطاف‌پذیری در زمان از سایر مزایای آموزش مجازی است یعنی دانش‌آموز می‌تواند آموزش را در هر زمانی دریافت کند و نیازی نیست به صورت متمرکز راس ساعت 7:30 صبح در کلاس درس حاضر باشد.

دسترسی به منابع آموزشی مختلف در کنار محتوای آموزشی از سایر محاسن آموزش مجازی است یعنی حجم زیادی از منابع در اختیار دانش‌آموز قرار می‌گیرد که به عدالت آموزشی کمک می‌کند.

فرجی درباره معایب این سبک از آموزش مطرح کرد: آموزش مجازی، ارتباطات اجتماعی دانش آموزان را در فضای مجازی گسترده می‌کند اما وقتی با هم روبرو می‌شوند، در ارتباطات آنها اختلالاتی ایجاد می گردد و کنار هم نمی توانند کار کنند یعنی در ارتباطات واقعی دچار مشکلاتی می‌شوند. ارزیابی دانش‌آموزان در شیوه آموزش مجازی دشوار است یعنی امتحان گرفتن به صورت مجازی، ارائه تکالیف و ارزیابی آن بحث‌هایی دارد از سوی دیگر همه دانش آموزان به اینترنت و فضای مجازی دسترسی ندارند یا بسیاری از خانواده‌ها برای دسترسی فرزندانشان به اینترنت و موبایل به ویژه در دوره ابتدایی مقاومت می‌کنند.

این کارشناس آموزشی در ادامه بیان کرد: وزارت آموزش و پرورش باید زودتر مقدمات آموزش مجازی را فراهم می‌کرد چون تعطیلات قابل پیش‌بینی نشده مدارس در کشور ما زیاد است،  شبکه اجتماعی دانش‌آموزان "شاد" هم به دلیل تعطیلات کرونایی مدارس ایجاد شد و آنگونه که مسئولان آموزش و پرورش می‌گویند در 5 بخش فعالیت خواهد کرد که عبارتند از بخش سخت‌افزاری شامل پهنای باند سرور‌ها، بخش نرم افزاری برای تولید محتوای آموزش، بخش پیام‌رسان‌ها که 5 پیام رسان داخلی حضور دارند و بار نقل و انتقال داده‌ها بر عهده آنهاست، بخش سناد که بحث لجستیکی کار را دنبال می‌کند از جمله حضور و غیاب، نمرات و آزمون‌ها و بخش کاربران که شامل معلمان، مدیران و دانش‌آموزان است.

تکلیف شبکه سینا را مشخص کنید بعد به سراغ شبکه دیگری بروید

وی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش قبل از اینکه شبکه اجتماعی شاد یا سینا یا هر شبکه دیگری ایجاد شود باید بگوید اگر‌ شبکه تعاملی سینا که پیش از این فعال شده بود، موفق نبود علت آن چیست، گفت: هزینه‌های مختلفی برای راه‌اندازی این شبکه‌های اجتماعی انجام شده است بنابراین باید تکلیف شبکه قبلی یعنی شبکه تعاملی سینا باید مشخص شود و بعد وارد شبکه جدید شد البته این هم جای تعجب دارد که با عناوین مختلف، شبکه‌های اجتماعی مخصوص دانش‌آموزان بدون به ثمر نشستن افتتاح می گردد.

فرجی بیان کرد: حالا که شبکه اجتماعی شاد دنبال می گردد، اشتباهات گذشته نباید تکرار شود و مسئولان باید پاسخ دهند آیا شبکه اجتماعی شاد موقتی و فقط به خاطر تعطیلات کرونایی مدارس است یا یک برنامه بلند مدت و جامع خواهد بود؟

وی ادامه داد: اگر دقت کنیم سابقه آموزش و پرورش در این حوزه کم نیست و آموزش‌هایی را به صورت مجازی از مدت‌ها قبل شروع نموده است، یکی از شبکه‌های موفق در آموزش و پرورش سامانه LTMS است که دوره‌های ضمن خدمت فرهنگیان به صورت مجازی در آنجا برگزار می گردد، بخش زیادی از کارکنان آموزش و پرورش در این سامانه مجازی آموزش ضمن خدمت را دریافت می‌کنند که کاربری آن نیز ساده است البته سامانه برای جمعیت یک میلیون نفری است در عین حال سامانه همگام را هم داریم که با اشکالات بسیاری مواجه است اما کلاس بندی، برنامه درسی، مدیریت کاربران و آزمون‌ها در آنجا وجود دارد.

پرونده شبکه اجتماعی شاد هم بسته می گردد؟!

فرجی متذکر شد: در بحث شبکه اجتماعی دانش‌آموزان "شاد" مسئله‌ای که مطرح است این است که ممکن است با تغییر مدیران ارشد آموزش و پرورش این شبکه اجتماعی نیز دچار تغییر و تحول شود و کلاً پرونده آن بسته شود البته اگر به دنبال ارتقاء و به روز‌رسانی باشند قابل درک است اما این که کلاً سیستم را عوض و برنامه جدیدی را اجرا کنند، عجیب است و تکلیف هزینه‌هایی که می گردد مشخص‌ نیست.

چالش آموزش وپرورش با ترافیک اینترنت!

این کارشناس آموزشی درباره بخش سخت‌افزاری شبکه اجتماعی شاد گفت: در این بخش ممکن است آموزش و پرورش با چالش‌هایی مواجه شود، ترافیک فعلی اینترنت ایران به شدت بالاست با توجه به اینکه مردم در خانه هستند و سیاست دورکاری و شیفتی شدن ادارات مدنظر است، حجم زیادی از اینترنت را ادارات و سازمان‌ها مصرف می‌کنند، آموزش و پرورش نیز جمعیت چند ده میلیونی دانش‌آموزان را در بستر فضای مجازی دارد بنابراین ترافیک اینترنت افزایش می‌یابد و حجم زیادی از افراد می‌خواهند وارد فضای مجازی شوند، باید بررسی کرد که به لحاظ سخت افزاری، سرورها امکان جابجایی اطلاعات را داشته باشند بنابراین نیاز است وزارت ارتباطات همراهی کند تا دچار اختلال نشوند چون اختلال در این شبکه اجتماعی باعث بی اعتمادی خواهد شد.

فرجی ادامه داد: آموزش و پرورش اعلام نموده است از 16 فروردین کلاس‌های درس مجازی دانش آموزان در بستر شبکه اجتماعی شاد برگزار خواهد شد اما نیاز است ابتدا به صورت همزمان و متمرکز در برخی شهرها کار را اجرا کنند و بررسی شود که دچار اختلالات ترافیکی نشوند یعنی کار باید دقیق و با برنامه پیش برود.

 وی با اشاره به اینکه بخش دیگر بخش نرم افزاری است که در این حوزه زمان زیادی را از دست داده‌اند، گفت: باید محتوای آموزشی از مدت‌ها قبل تهیه می‌شد همان ایام که شاهد تعطیلات مدارس به دلیل آلودگی هوا بودیم، بحث‌های زیادی درباره ضرورت‌های آموزش مجازی مطرح شد، آموزش وپرورش از همان ایام باید به فکر تولید محتوا برای آموزش مجازی می‌بود، به حوزه آموزش مجازی باید نگاه بلند مدت  داشت اگر فقط بخواهند بحران کرونا را طی کنند باز هم در آینده دچار مشکل می‌شوند چرا که آموزش مجازی پس از این در تمام دنیا پر رنگ خواهد بود و باید در ایران نیز برای آن سرمایه‌گذاری کرد.

پیام‌رسان‌های داخلی امنیت اطلاعات دانش‌آموزان را تضمین میکنند؟

این کارشناس آموزشی ادامه داد: بخش دیگر شبکه اجتماعی شاد مربوط به پیام رسان‌های داخلی است، پیش از این بیشتر مدارس و خانواده‌ها از پیام رسان‌های خارجی تلگرام و واتس آپ استفاده می‌کردند و آموزش مجازی در بستر این پیام رسان‌ها در جریان بود، هم‌اکنون پیام رسان‌های داخلی که می‌خواهند با آموزش و پرورش همراهی کنند یک باره باید حجم زیادی از کاربر را تحمل کنند  آیا در این رابطه قابل اتکا هستند؟ همچنین اطلاعات تعداد زیادی از معلمان و دانش‌آموزان در اختیار آنها قرار خواهد گرفت بنابراین باید بررسی کرد که آیا امنیت لازم را دارند، اطلاعات دانش‌آموزان خوراک مناسبی برای بسیاری از شرکت‌های خصوصی است آیا پیام رسان‌های داخلی  تضمین داده‌اند که امنیت اطلاعات دانش‌آموزان تامین خواهد شد؟

فرجی بیان کرد: آموزش و پرورش باید مشخص کند که آیا شبکه اجتماعی شاد برای تمام نیازهای دانش‌آموزان طراحی شده است یعنی دانش‌آموزان استثنایی، تیزهوش و حاشیه شهرها نیز در نظر گرفته شده‌اند؛ آموزش و پرورش آینده جهان گریزی جز آموزش مجازی ندارد در بسیاری از کشورها آموزش و پرورش متولی ارائه سخت‌افزار در مناطق محروم و روستایی است، ما هم می‌توانیم با رایزنی تبلت‌های آموزشی را که در خیلی از کشورهای دنیا مرسوم شده است طراحی و در اختیار دانش آموزان مناطق محروم قرار دهیم.

وی گفت: حجم زیادی از اطلاعات مردم ایران در دست یک سرور خارجی، ممکن است امنیت کل کشور را به خطر بیاندازد اما یکی از مهمترین فاکتورها که در ایران از تلگرام استفاده می‌کنند راحتی و کاربری متنوع آن است از سوی دیگر اگر بخواهیم خانواده‌ها را به اجبار به سمت پیام رسان‌های داخلی ببریم امکان پذیر نیست بنابراین اپلیکیشن‌های داخلی باید خود را به روز کنند.

فرجی متذکر شد:‌‌‌‌ برخی از  افرادی که  از شبکه اجتماعی شاد پشتیبانی می‌کنند افکار تند سیاسی دارند و باید مشخص شود که آیا برای انتخاب شرکت پشتیبان، مناقصه برگزارشده است یا خیر و به ویژه امنیت اطلاعات میلیون‌ها دانش آموز و معلم چگونه تامین خواهد شد؟

وی در پایان بیان کرد: آموزش و پرورش بستر مناسبی برای افزایش تعداد کاربران پیام رسان‌های داخلی فراهم نموده است بنابراین باید پروتکل‌های سختگیرانه‌ای را تدوین کند و تیم دقیق حقوقی و امنیتی وارد کار شوند و نهادهای نظارتی آموزش و پرورش نقش پررنگی را داشته باشند تا امنیت اطلاعات دانش آموزان، معلمان و مدارس حفظ شود.

پایان/