طايفهٔ زند از طوايف لُر بودند که در
حدود قلعهٔ پرى از توابع ملاير مىزيستند.
بعد از قتل نادر اين طايفه قدرت يافتند و کريمخان زند توانست دولت زنديه را تشکيل
دهد.
v کریمخان (۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ هجری قمری)
v علیمرادخان (۱۱۹۶ تا ۱۱۹۹ هجری قمری)
v جعفرخان (۱۱۹۹ تا ۱۲۰۳ هجری قمری)
v لطفعلیخان (۱۲۰۳ تا ۱۲۰۹ هجری قمری)
کريمخان (۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ هجرى قمرى)
در اين
دوره ايل بختيارى و زند ادارهٔ اصفهان را در دست داشتند و يکى از شاهزادگان صفوى با نام
شاهاسماعيل سوّم به سلطنت برداشته بودند ولى بهدنبال اختلافاتى که ميان کريمخان
و بختيارىها روى داد و جنگى که ميان آنها درگرفت، کريمخان آنها را شکست داد و
اصفهان بهدست او افتاد. سپس نواحى شمالى ايران را از تصرف محمدحسن خان قاجار
بيرون آورد و بر نواحى مرکزى ايران مسلّط شد و توانست باقيماندهٔ افاغنه را از بين ببرد.
او خود را وکيلالرعايا خواند و شيراز را پايتخت خود قرار داد. دورهٔ حکومت او مجموعاً آرام
بود، از مالياتها کاسته شد و تجارت و صنعت رونق گرفت. در اين دوره در شيراز
بناهاى متعددى ساخته شد که بازار وکيل و مسجد وکيل و تجديد بناى مقاير سعدى و حافظ
از آن جملهاند. در دورهٔ کريمخان براى احياء شبکههاى آبيارى در فارس و جنوب که
داراى اهميت حياتى مىباشند، اقداماتى صورت گرفت. کريمخان در اواخر سلطنت خود
درصدد جنگ با عثمانى بود و بعد از ماهها محاصره توانست بصره را تسخير کند و برادر
خود صادقخان را در آنجا بگمارد. او مردى ساده و عادل بود که با مرگ وى دورهٔ کوتاه آرامش و امنيت به
پايان رسيد. پس از مرگ او در عرض يک سال ۴ نفر حکومت را در دست گرفتند و در آخر
برادر او صادقخان (۱۱۹۴ تا ۱۱۹۶) قدرت را در دست گرفت. او با طغيان عليمرادخان
زند مواجه شد که ماهها شيراز را در محاصره گرفت و توانست شهر را بگيرد و صادقخان
را کور کند. دو روز پس از اين واقعه صادقخان را کشت.