بررسي دلالت معجزه بر نبوت

در حوزه مسائل اعتقادي، مبحث راهنماشناسي از اهميتي ويژه و جايگاهي والا برخوردار است. از فروع مبحث راهنماشناسي، بحث طرق اثبات نبوت خاصه يا راه‌هاي تشخيص مصاديق راستين پيامبري از مدعيان دروغين است.

پس از قبول لزوم نبوت و ارسال رسل از سوي خدا براي هدايت بشر، از جمله مسائلي كه به طور جدي در برابر يك انسان جوياي حقيقت در اين مسير مطرح مي‌باشد، اين است كه اثبات صدق دعوي نبوت چگونه و از چه راهي ممكن و ميسر است. به عبارت ديگر، آيا مي‌توان بدون داشتن سخني قاطع و دليلي متقن، به دنبال هر كس كه مدعي سفارت از سوي خداست، روان شد و فرامينش را به كار بست يا اينكه بايد طريقي مطمئن و دليل محكم براي اين كار وجود داشته باشد تا بر اساس آن، انسان دچار اشتباه و انحراف نشود و به حقيقت رهنمون گردد؟ بحث از مساله اعجاز به عنوان يك راه شناخت يا اثبات آن در همين راستا اهميت مي‌يابد و شكل مي‌گيرد؛ زيرا از جمله اموري كه به عنوان راه اثبات نبوت، و به نظر برخي، تنها راه اثبات آن(1) مطرح گرديده و به طور جدي مورد بحث و نظر واقع شده مساله معجزه است. (2)

در اين مقاله، كوشش شده است كه دلالت معجزه به عنوان يك وسيله و راه براي اثبات صدق مدعاي آورنده‌اش مبني بر نبوت او، بررسي و ارزيابي شود. به ديگر سخن، در اين نوشتار سعي ما آن است تا روشن گردد كه آيا اساساً معجزه مي‌تواند گذار به صدق دعوي نبوت را براي كسي كه در جست‌جوي يافتن مصداق حقيقي منصب نبوت است، هموار كند تا دچار حيرت نشود يا در دام افراد شياد كذابي كه نقاب پيامبري بر چهره‌ زده‌اند، نيفتد و به بيراهه نرود، يا خير؟ اگر پاسخ مثبت است چرا و چگونه؟