اقدام پژوهی چگونه توانستم به کمک روش های نوین اختلالات خوانداری را در امیر حسین از بین ببرم

چکیده:

اقرأ باسم ربک الذی خلق: بخوان به نام پروردگاری که تو را خلق نموده است سوره علق آیه (1)؛ خواندن از جمله وسایل مهم فهمیدن در دنیای کنونی است. فرد می تواند نتیجه ی تحقیقات و مطالعات دیگران را که مدتها به درازا کشیده است، را از طریق خواندن در مدت زمان کوتاهی فرا گیرد خوب خواندن از عوامل مهم پیشرفت و سرگرمی و لذت بردن و رفع خستگی است. امروز باید به کودکان خود خواندن را بیاموزیم تا فردا بتوانند بخوانند و یاد بگیرند. نکته مهم در امر خواندن توجه و تأکید بر امر فهمیدن می باشد نه صرفاًَ که به صورت عادت درآمده است. یکی از علل ضعف دانش آموزان در دروس، مخصوصاًَ ضعف در حل کردن مسئله های ریاضی و نفهمیدن آنها مربوط به ناتوانی آنها در روخوانی و عدم درک مطالب می باشد اغلب مشاهده می گردد دانش آموزی مطلبی می خواند یا اولیای او عقیده دارند مرتب درس می خواند اما نمی فهمد یا دانش آموز دیگری با وجود این که تلاش می نماید، اما در املاء نویسی مشکل دارد تمام این اشکالات بر می گردد به ضعف دانش آموز در روخوانی و آگاه نبودن او به روش مطالعه، یک معلم آگاه و علاقه مند به شغل معلمی باید ابتدا روش های مطالعه و روان خوانی را به دانش آموزان خود بیاموزد و سپس در پی برطرف کردن اشکالات در دروس دیگر باشد و این مقدور نمی باشد مگر این که خود معلم از روش های مختلف مطالعه و روان خوانی اطلاع کافی داشته باشد. در این اقدام پژوهی که هدفمان رفع اختلال در خواندن می باشد در ابتدا به جمع آوری اطلاعات می پردازیم سپس در مرحله ی تجزیه و تحلیل و تفسیر، دلایل اختلال در خواندن بیان می گردد و سپس به ارائه راه و حل جهت رفع مشکل می پردازیم و درپایان در پي گردآوری اطلاعات و مشاهدات متوجه می شویم که با اجرای راه و حل انتخابی وضعیت دانش آموز بهتر خواهد شد.

مقدمه

در سال تحصیلی اخیر در آموزشگاه شهید رجائی بعنوان آموزگار مشغول به خدمت شدم. با دانش آموزی به نام امیر حسین مواجه شدم که دچار اختلال در خواندن شده بود. رفتاری از قبیل شلوغی، بی حوصلگی از خود نشان می داد و نمی توانست به خوبی بخواند. در هجی کردن کلمات مشکل داشت و در تخیل و تجسم کلمات، ذخیره سازی و بازیابی اسامی حروف اشکالات زیادی داشت همچنین نمی توانست حروف را به خوبی ترکیب کند و امیر حسین همچنین خط ناخوانا داشت و در استفاده کردن از حروف پریشان بود، حروف همخوان مثل (ب) و (پ) را جایگزین هم می کرد. برای گردآوری اطلاعات روش هایی وجود دارد؛ با توجه به موضوع پژوهش به نظر می رسید که ما مجبور باشیم از چند روش ترکیبی برای جمع آوری اطلاعات استفاده نماییم. در این پژوهش روشهای مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه را انتخاب نمودم. برای رفع مشکل امیر حسین از والدینش خواستم ،که بیشتر به او توجه کنند و با فرزند خود در هنگام درس خواندن با ملایمت و مهربانی برخورد کنند و برای مطمئن شدن از اینکه امیر حسین هیچ گونه اختلال بینایی و شنوایی ندارد او را به دکتر ارجاع دهند و همچنین یک انگیزه مضاعف در امیر حسین ایجاد کنند تا ایشان به اهمیت و نقش درس خواندن در زندگی پی ببرد به نظر می رسد که عواملی از جمله، آموزش های نامطلوب خواندن، مشکلات ادراک شنیداری، مشکلات ادراک دیداری و مشکلات مراحل زبان می تواند دلیلی باشد بر علل اختلال در خواندن؛ اما با بررسی هایی که به عمل آمد متوجه شدم که با انگیزه می توان اختلال1در خواند امیر حسین را برطرف کرد.

بیان مسأله:

خواندن یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیر گذار در تمام مراحل زندگی می باشد و نقش بسیار مؤثری در کسب مهارت و پیشرفت تحصیلی دارد اختلال در خواندن بسیار متداول و در عین حال برای کودکانی دردآور است که این بیماری را دارند و نمی توانند دریابند که چرا خواندن برایشان دشوار است. در حالی که می دانند، به اندازه ی دوستانشان باهوش اند. کودکانی که دچار اختلال در خواندن هستند ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست دهند و این اختلال کودکان را به تهاجم و بزهکاری هدایت می نماید. بعضی از افراد بر این باورند که افراد نارسا خوان به علت مشکلات تحصیلی از نظر ذهنی کند هستند، برای زدودن این باور نادرست معلمان می توانند زندگینامه افراد موفقی که در خواندن و نوشتن مشکل داشته اند را برای دانش آموزان تعریف کنند؛ اختلال در خواندن در مقطع ابتدائی یکی از دغدغه هایی است که وزارت آموزش و پرورش، مدارس، کلیه معلمان و مربیان امر تعلیم و تربیت با آن دست و پنجه نرم می کنند و سالانه دولت هزینه های زیادی به جهت تکرار پايه براي این دانش آموزان متحمل می شوند؛ در طول این چند سال سابقه تدریس در مدارس محروم استان و در طی صحبت هایی که با همکاران داشته ام متوجه شدم که سالانه دانش آموزان زیادی وجود دارد که با این مشکل مواجه هستند لذا اهمیت و ضرورت موضوع مرا به تحقیق و تفحص در این موضوع وا داشته است و در پی آن برآمده ام چگونه می توان اختلال در خواندن را امیر حسین را برطرف نمود؟

توصیف وضعیت موجود:

در سال تحصیلی 91-90 پس از انجام مراحل سازماندهی در یکی از مدارس استان مشغول به خدمت شدم این مدرسه که در مرکز روستا قرار داشت دارای زیربنایی به مساحت 350 متر مربع بود این مدرسه مختلط و یک شیفت بود و کلاس ها همیشه در شیفت صبح برگزار می شد؛ تعداد 95 دانش آموز در این مدرسه در حال تحصیل بودند. مدرسه مذکور دارای مدیریت مستقل، مربی پرورشی، تربیت بدنی و تعداد 5 آموزگار بود که امر تعلیم و تربیت را در این مدرسه بر عهده داشتند. حیاط و محیط ورزشی مدرسه خاکی و فاقد هر گونه امکانات ورزشی و آموزشی بود. تعداد اتاق های این مدرسه 9 اتاق که در پنج اتاق از این مدرسه کلاس های درس دایر بود.سرویس های بهداشتی در گوشه ای از حیاط قرار داشت که از وضعیت مطلوبی برخوردار نبودند. از درب ورودی مدرسه که وارد می شویم در سمت چپ کلاسی بود که دانش آموزان پایه اول در آن کلاس مشغول به فعالیت و تحصیل بودند؛ با توجه به ابلاغ خود مسئولیت اداره و آموزش این کلاس را برعهده گرفتم و کار تدریس را شروع کردم. تعداد دانش آموزان این کلاس 25 نفر بود که به تفکیک 13 پسر و 12 دختر در این کلاس بودند و به صورت دوستانه هر سه نفر روی یک میز و نیمکت نشسته بودند. در ابتدا جهت آشنایی بیشتر با دانش آموزان از آنها خواستم که خود را معرفی کنند و در پایان روز اول از دانش آموزان خواستم که از والدین خود بخواهند که روز آینده به مدرسه بیایند تا نکاتی را در مورد آموزش به آنها گوشزد کنم و بیشتر با خصوصیات فرزندان آنها آشنا شوم با سوال از اولیاء متوجه شدم که همه دانش آموزان به جزء یک نفر که امیر حسین نام داشت دوره پیش دبستانی را گذرانده اند؛ امیر حسین پسری بلند قد و سبک وزن بود که موهای بور و چشمهای تیره داشت و در خانواده ای چهار نفره زندگی می کرد و در آخر کلاس می نشست دلیل نرفتن امیر حسین را به کلاس های پیش دبستانی از والدینش جویا شدم و آنها دلیل را بر بی علاقگی و بی انگیزگی این دانش آموز می دانستند و می گفتند که امیر حسین چندان علاقه ای به درس خواندن ندارد. با توجه به اینکه بقیه ی دانش آموزان تقریباًَ با مفاهیم اولیه جهت ورود به پایه ی اول آشنایی داشتند به جزء امیر حسین، در نتیجه این امر باعث شد که بیشتر ایشان را مورد توجه قرار دهم. در بعضی مواقع دانش آموزان از ایشان گله داشتند که آنها را مورد آزار و اذیت قرار می دهد، موقعی که سوالی از ایشان می پرسیدم ساکت می نشست و هیچی نمی گفت که احساس می کردم لال است یک ماه از سال گذشت آموزش حروف و اعداد را شروع کردیم ولی متأسفانه امیر حسین قادر به شناسایی حروف نبود و اعداد و مفاهیم ریاضی را خیلی آهسته یاد می گرفت و در بعضی مواقع به کلی فراموش می کرد چند روزی به ایشان فرصت دادم و از شیوه های مختلف جهت آموزش استفاده کردم ولی باز هم امیر حسین قادر یادگیری و ترکیب حروف نبود و نمی توانست چیزی بخواند بر خود واجب دانستم و به این فکر افتادم تا چاره ای بیاندیشم که چگونه مشکل امیر حسین را که همان اختلال در یادگیری به خصوص که اختلال در خواندن بود برطرف کنم در همین حین برای رفع مشکل امیر حسین سوالاتی به ذهنم خطور کرد. که آیا: 1 -2 – مشکلات بینایی امیر حسین باعث اختلال در یادگیری ایشان شده است؟ 2-2- مشکلات شنوایی امیر حسین باعث اختلال در یادگیری شده است؟ 3-2- آیا بی انگیزگی امیر حسین می تواند دلیل بر عدم یادگیری باشد؟ 4-2- آیا شیوه ی آموزشی خودم باعث شده که امیر حسین نتواند مطالب را یاد بگیرد؟ 5-2- آیا نگذراندن دوره ی پیش دبستانی باعث شده که امیر حسین نسبت به بقیه ی هم کلاس های خود مفاهیم را خیلی دیرتر یاد بگیرد؟ 6-2- چه راه حل هایی برای حل این مشکل وجود دارد؟ 7-2- چه نیروها یا چه کسانی می توانند در حل مشکل کمک کنند؟ 8-2- از چه روش هایی استفاده کنم تا امیر حسین بتواند مطالب را سریعتر و بهتر یاد بگیرد؟