اقدام پژوهی چگونه توانستم ترس و اضطراب را در دانش آموز پایه اول را برطرف سازم؟

چكيده:

از زمان تولد تا هنگام مرگ هر انساني در موقعيت هاي گوناگون بالندگي درگير مسائل و مشكلاتي مي شود كه به نحوي روان او را متأثر مي سازد. از جملة اين مسائل مي توان ترس و اضطراب را نام برد كه در تمام دوره هاي زندگي ممكن است بر انسان چيره شود. بخشي از رشد كودك، متضمن آموختن و كنترل اضطراب و ترس است، كودكان ترس هاي بسياري دارند و ممكن است برخي از آن ها در بزرگسالي هم دچار ترس باشند. اما بسياري از استرس هاي و اضطرابهاي دوران كودكي در اثر گذشت زمان و تجربه از بين مي روند و تنها بخشي از آنها تغيير شكل مي دهد و بصورت نيرويي مؤثر در رفتار درمي آيند. اما ترس و اضطراب به يك مفهوم نيستند، ترس علت و موقعيت مشخص دارد و در اكثر موارد، كاربرد و تأثير مثبت دارد . در اوايل سال تحصيلي در بين دانش آموزان كلاسم متوجه شدم كه يكي از دانش آموزانم در كلاس درس فعال نيست و اگر از اودرس پرسيده مي شد شدت ترس و اضطراب در او به حدي بود كه شروع به گريه و زاري مي كرد. تصميم گرفتم كه با مدير مدرسه و ديگر همكاران و خانواده در اين زمينه صحبت كنم و ريشه ي اصلي اين اضطراب را در او پيدا كنم با توجه به اين كه اين اضطراب يا ريشه در محيط مدرسه داشت يا در محيط خانواده بايد امنيت و آرامش روحي را در محيط هاي مذكور از طريق دادن مسئوليت – تشويق و … فراهم مي كردم. (تنها دانش آموزي در كلاسم بو د كه پارسال هم كلاس اول را خواند ه ومردود شده بو د . )بعد از مدتي نتايج روش هاي به كاربرده شده به وضوح در دانش آموز قابل مشاهده بود و وضعيت درسي و روحي او بهتر از گذشته شد.

مقدمه:

كودكان با وجود ترس مي تواند از جان خود حفاظت كنند. اما اضطراب هم كاركرد مثبت دارد و هم كاركرد منفي. يا به عبارت بهتر، احساس اضطراب تا يك جاي خاص كاركرد افراد را بهتر مي كند و از يك جايي به بعد، افزايش اضطراب باعث افت كاركرد مي شود. تفاوت ديگري كه اضطراب با ترس دارد اين است كه علت شفاف و واضحي براي اضطراب نمي توان يافت. اگر چه براي برخي افراد، اضطراب ناشي از موقعيت خاصي است كه در آن قرار مي گيرند (در يك جمع جديدي از انسان ها، زمان امتحان هنگام جدايي از خانواده و …) اما در هيچ يك علت بيروني دليل قابل استناد و ملموس براي اين نگراني و اضطراب وجود ندارد . بلكه تصور فرد نسبت به اين موقعيت ها مثبت نيست. اضطراب عبارت از ترس فرد از نتايج مجهول مربوط به آينده كه گاهي تفكر و اعمال گوناگون را به تعويق مي اندازد و يا از ديدگاهي ديگر مي توان گفت كه اضطراب شامل احساس عدم اطمينان درماندگي و برانگيختگي فيزيولوژيكي است. به طور كلي اضطراب يك احساس منتشر، بسيار ناخوشايند و اغلب مبهم دلواپسي است كه با يك يا چند حس جسمي مانند احساس خالي شدنِ سردل، تنگي قفسه سينه، تپش قلب، تعرق؛ سردرد و … همراه است از ديگر علايم مربوط به اضطراب مي توان به عصبي بودن، تنش، احساس خستگي، بي خوابي، لرزش، تنگي نفس، بي حالي، اشكال در تمركز حواس، تپش قلب، تكرار ادرار، سرگيجه و گوش به زنگ بودن اشاره كرد.

توصيف وضعيت موجود:

بیست ویک سال است كه مشغول به تدريس در آموزش و پرورش در مقطع ابتدايي وخدمت به آينده سازان مملكت اسلاميمان ايران در منطقه محروم شاوور از مناطق محروم خوزستان هستم سابقه سال هاي تدريس در پايه اول هيجده سال به صورت موظف و بقيه ي پايه ها بصورت غير موظف وسابقه مدیریت را دارم. در طول اين مدت هميشه سعي كرده ام نسبت به شاگردانم احساس مسئوليت داشته باشم، در سال تحصيلي امسال در دبستان غزالي ‹مختلط› تحت پوشش منطقه شاوور مشغول به تدريس در پايه اول شدم. در اين كلاس 20 دانش آموز مشغول به تحصيل بودند؛ طبق روال هر سال روزهاي ابتداي سال تحصيلي جديد را به ارزشیابی ورودي دانش آموزان پرداختيم تا حدودي از وضعيت معلومات آنها ؛ وذهن وهوش دانش آموزان آگاه شوم. در اين بررسي و ارزش يابي متوجه شدم كه هر وقت به يكي از دانش آموزان به اسم …………. تكليفي مي دادم يا سوالي مي پرسيدم ترس و لرز داشت ويا با ترس ولرز دست وپا شكسته جواب مي داد ، ‹كلمات هم آغاز وهم پايان › و هر وقت از وي سوال مي كردم چرا به پيش دبستاني نرفتي گريه و زاري مي كرد مدتي همين روال گذشت و دانش آموز تغييري نكرد و متوجه شدم اين دانش اموز داراي اضطراب شديد و با توجه به مسئوليت ها يي كه در قبال او احساس مي كردم، تصميم گرفتم كه در صدد رفع مشكل او برايم.

طرح و بيان مساله:

بسيارند دانش آموزاني كه به خاطر ترس از مدرسه و معلم و ناظم و … در دوره هاي مختلفي از درس و تحصيل عقب افتاده اند و در مقاطع مختلف زندگي به خاطر ترس هاي كه برطرف نشده اند با شكست مواجه مي شوند. چه بسا دانش آموزي به دلايل مختلف از مدرسه يا عوامل ديگر مي ترسد و نمي تواند در زندگي موفق باشد. بعضي دانش اموزان استعدادهاي درخشاني دارند كه اگر شكوفا نشوند (به دلايل مختلف) در زندگي با شكست مواجه شده و نمي توانند مراحال موفقيت را طي كنند. وظيفه معلمين اين است كه اين ترسها و اضطراب ها را شناخته و در صدد بر طرف كردن آنها بر آييم، چون مقطع ابتدايي ،خصوصا پايه اول ابتدايي از دوره هاي مختلف تحصيلي ، يكي از دوره هاي مهم و شايد بتوان گفت مهم ترين دوره مي باشد كه اگر دانش آموزان و عوامل موثر بر روحيه آنها و مسائل و مشكلات مختلف آنها بيان و رفع نشود، در دوره هاي ديگر زندگي به مراتب با مشكلات بيشتري روبروي خواهند شد. در اين تحقيق ما مشكل يكي از دانش آموزان را بررسي مي كنيم و سعي بر اين است كه هرچه بهتر ترس و اضطراب را در وجود اين دانش_ آموز از بين ببريم، اميد است اين كار بتواند مقدمه اي باشد براي شناسايي مشكلات دانش آموزان ديگر.