گزارش تخصصی معلمان چگونگی بالا بردن سطح معلومات دانش آموزان

خواندن یکی از پیشرفته ترین وپیچیده ترین تواناییهای ذهنی انسان است.خواندن یعنی ارتباط کلی فرد بایک سری اطلاعات سمبلیک (نمادین)که به جنبه بصری یادگیری اطلاق می شود(یعنی تبدیل نوشتاری به گفتاری).
کیفیت وبازدهی خواندن ومطالعه به میزان اصلاح روشهای آموخته شده در دوران ابتدایی بستگی دارد.
درفرهنگ روانشناسی٬ اصطلاح اختلال خواندن(نارسا خوانی) به هر گونه ناتوانی در خواندن اطلاق می شود که بواسطه آن دانش آموزان از سطح پایه کلاس خود در زمینه خواندن عقب می مانند و هیچ گونه شواهد عینی دال بر نارسایی هایی چون عقب ماندگی ذهنی٬آسیب مغزی٬مشکلات هیجانی و فرهنگی٬و مشکلات گفتاری وجود ندارد. دانش آموزان نارسا خوان٬ دارای نقایص بسیار گوناگونی هستند که منشاء آنها عملکرد نامناسب مغز است.این عملکرد نامناسب لزوما ناشی از آسیب مغزی نیست بلکه به سبب این است که مغز این افراد عملکردی متفاوت از کودکان عادی دارد.
نارسا خوانی که به تاخیر و نقص در توانایی خواندن مربوط می شود با اصطلاحاتی مانند: دیسلکسی٬ آلکسی٬عقب ماندگی خواندن٬اختلال ویژه در خواندن همراه است.
مشکلات خواندن یکی از اساسی ترین مشکلاتی است که کودکان دچار اختلالات یادگیری با آن مواجه هستند.این دانش آموزان اکثرا مشکلاتی در جهت یابی فضایی٬تشخیص جهات مختلف(بالا-پایین-چپ-راست-و...) ٬توالی حروف و کلمات وهماهنگی چشم و دست دارند.در واقع خواندن ٬فرایند رشد تکلم و زبان است.بدین معنا که فعالیت خواندن از زمانی آغاز می شود که کودک اولین کلمات را برای بیان مقاصد خود به کار می برد.در این هنگام کودک با دیدن یا لمس کردن شیء و یا تصاویر ٬آن کلمه و یا نماد برایش تداعی می شود و در حقیقت مجموعه ای از صداها جایگزین اشیاء ٬تصاویر و مفاهیم آنها می شوند.پس از تجربه کافی در این زمینه و با آغاز سن رفتن به مدرسه و برخورداری از آموزشهای لازم ٬مرحله ارتباط دادن کلمات و صداها با نمادهای نوشتاری شروع می شود.
پیشنیاز درست خواندن ٬برخورداری از تواناییهایی چون دقت شنوایی٬ ادراک شنوایی و حافظه شنوایی و نیز دقت بینایی٬ ادراک بینایی و حافظه بینایی است.
ملاکهای تشخیص اختلال خواندن در مدرسه
-اشکال در تشخیص حروف الفبا و صدای آنها
-معکوس خواندن کلمات.
-جا انداری کلمات.
-کند خوانی٬آهسته خوانی٬ بریده خوانی جملات.
-گم کردن خط به هنگام خواندن.
-بی رغبتی به خواندن.
-اشکال در بخش و صداکشی(هر چند که ممکن است جزو برنامه آموزشی نباشد).
-تغییر افعال به میل خود.
-بکار بردن کلمه هم معنی کلمه مورد نظر.
-ضعف در درک مطلب.
عدم رعایت علائم نگارشی مانند: (:- ؟ -!-٬ و...)
-بکار بردن حرفی بجای حرف دیگر و یا کلمه ای بجای کلمه دیگر.
عوامل دخیل در اختلال خواندن
*عوامل جسمی(مانند نقایص بینایی-نقایص شنوایی-برتری جانبی وتصویر بدن).
*عوامل دخیل روانشناختی تحولی(مانندزبان-توجه یا دقت-عملکردهای شنیداری-تجسم یا حافظه بینایی-بندش بینایی وشنوایی(مانند تکمیل تصویر یا کلمه).
نارساییهایی که به مشکلات خواندن منجر می شوند
1- ضعف در تشخیص دیداری:مثال:کودک درتشخیص حروف مشابه مثل (ب-پ-ت-ث-)(ع-غ)(س-ش)(ک-گ)مشکل دارد.
2-ضعف در تشخیص شنیداری: ضعف در تشخیص کلماتی که تلفظ آنها به هم شبیه است مثل:مار-تار-کار-و...
3- ضعف در ترکیب صداها:کودک نمی تواند حروف را به هم پیوند دهد وکلمه بسازد مثال: ﺑ +ا+د=باد
در این مورد معلم میبایستی بر ترکیب هجاها تاکید کند.
4-ضعف در حافظه:در بخاطر آوردن ترتیب حروف مشکل دارد.مثلا به جای کلمه کبریت میخواند=کربیت.
5-در مهارتهای تحلیل کلمه(بخش وصدا کشی)مشکل دارد هرچند که ممکن است بخش وصدا کشی در آموزش مورد تاکید زیادی نباشد.
6-مشکل در استفاده از کلما ت دیداری آشنا(مانند :کلمه هایی که کودک با دیدن آنها بلافاصله می خواند).
7-مشکل در مهارتهای درک لفظی( دانش آموز در درک کلمه ها ومطالب مشکل دارد)مثلا در درک معانی مختلف کلمه (شیر) مشکل دارد.
8-مشکل در مهارتهای خواندن انتقادی:شامل:نتیجه گیری،قضاوت کردن در باره متن، عدم تشخیص بین حقیقت وتصور.
9-مشکل در مهارتهای درک تحلیلی:مثل :قضاوت نقادانه،استنباط،پیش بینی نتایج.
عواملی که در آموزش می بایستی مورد توجه باشد
1-فضای یادگیری.
2-زمان یادگیری.
3-کاهش میزان تکالیف درسی.
4-میزان دشواری دروس(نباید بیش از توان کودک از او انتظار داشت).
5-سادگی زبان آموزشی(باید از استعمال کلمات مبهم وپیچیده پرهیز نمود).
6-روابط شخصی بین معلم ودانش آموزدر حد مطلوب وحسنه باشد.
انواع مشکلات خواندن و راهکارهای درمانی
1-آینه خوانی یا وارونه خوانی.
مثال: خواندن کلمه( رود ) بجای کلمه ( دور).
علل:
الف):رشد ناکافی حرکات چشم.
ب):عدم غلبه نیمکره مغزی (چپ برتری یا راست برتری).
ج):عدم درک این وضوع که مکان حروف یا کلمه باعث میشود که جمله یا کلمه بطور کلی تغییر کند.
د):رشد ناکافی.
ه):تدریس وآموزش نامناسب.
و):تند خوانی وعدم توجه وبی دقتی .
ز):در موارد خیلی شدید علت آن ممکن است اختلال در سیستم عصبی باشد.
روشهای درمان:
1- در تمام فصول فعالیتهای مربوط به خواندن تاکید بر آموزش از راست به چپ نمایید (در ریاضیات تاکید از چپ به راست می باشد).
2- کلمه یا جمله را با انگشت یا کارت بپوشانید واز کودک بخواهید به تدریج قسمتی از کلمه یا جمله را که دستتان از روی آن برداشته می شود، را بخواند.
3- کشیدن خط زیرکلمه یا جمله.
4- کودک را آموزش دهید تاانگشت خود را زیرکلمه بگذاردوسرعت خواندن خود را با دستش هماهنگ کند.
5- کشیدن فلش از راست به چپ زیر کلماتی که کودک در خواندن آنها مشکل دارد.
6- کلمه ای را بر روی تخته بنویسید واز کودک بخواهید که همزمان با تعقیب حروف با انگشت ،صدای آن ها را بلند بخواند.
7- ازتخته مغناطیسی وحروف برجسته استفاده کنید واز کودک بخواهید بعد از لمس کردن حروف با انگشتان،کلمه را بخواند.
8- برای اینکه توجه کودک را به اهمیت ترتیب مکانی حروف در کلمه جذب کنید ،کلمه ای را که کودک اشکال دارد در بالای کلمه ای که برعکس می خواند ،بنویسید واز کودک بخواهید که با کشیدن خط ،حروف بالا را به حروف پایین وصل کند.
مثال: روز زور(صداها به هم وصل شوند)
2-حذف کردن کلمات یا حروف(جاگذاری)
علل:
1-عدم شناخت کلمه وناتوانی در تلفظ صحیح کلمه از طریق تجزیه صداها.
2-عادات نادرست خواندن.
برای تشخیص علتهای فوق، یک متن را به کودک بدهید تا بخواند وسپس یک متن ساده تر به او بدهید ودر هردو مورد تعداد کلمات حذف شده را یادداشت نمایید.اگر تعداد کلمات حذف شده در هر دو متن یکسان بود،نتیجه میگیریم که حذف کلمات بدلیل عادات نادرست کودک است.ولی اگرحذف تعداد کلمات درمتن ساده تر بیش از متن قبلی بود ،علت آن عدم شناخت کلمه توسط کودک می باشد که در این صورت باید بخش و صداکشی را با او تمرین کرد(حتی اگر بخش وصداکشی جزو برنامه آموزشی نباشد).
روشهای درمان
الف)جلب توجه کودک به کلمه ای که حذف کرده ونیزاصلاح آن کلمه.
ب)استفاده از کاغذ راهنما (فلش)ویاگذاشتن انگشت زیرکلمه.
ج)کودک میبایستی به همراه سایرکودکان متن رابخواند.این کار به روان خوانی اوکمک می کند.
د)ازفعالیتهای رقابتی بین دانش آموزان پرهیزشودو آنان هرگز با یکدیگرمقایسه نشوند.
3-جایگزین کردن یک کلمه بجای کلمه دیگر(تغییرافعال به میل خود)
مثال: بجای خواندن کلمه (داد )می خواند :(دارد)
علل:
1-بی دقتی
2-عدم شناخت کلمه (یعنی کلماتی که با معنی جمله مطابقت ندارد)
روشهای درمان
الف:جایگزینی ناشی از بی دقتی:
جلب توجه کودک به کلمه جایگزین ،خواندن متن همراه با سایر دانش آموزان ودر صورت امکان ضبط صدای کودک هنگام خواندن ، گوش دادن کودک به صدای خود.
ب)جایگزینی ناشی از شناخت کلمه :
الف:درست کردن کارت لغات از کلماتی که کودک دچار اشکال می باشدتا کودک ببیند وبخواند.
ب)روی بخش وصداکشی بیشتر تاکید شود(حتی اگر بخش وصداکشی جزو برنامه آموزشی نباشد.).
ج)کلمات مشکل را در کلمات ناتمام بکار ببرید مثال: تصمیم= ﺗ.....میم.
د)دانش آموزا را مطمئن سازید که به اندازه کافی برای هجی کردن کلمه مورد نظرتوانا است وبه او کمک نخواهد شد.
4-تکرارکلمه یا عبارت
علل:
1-عدم شناخت کلمه وناتوانی در ترکیب صداها.
2-عادات نادرست هنگام خواندن.
روشهای درمان
الف)جلب توجه کودک به کلمه یا عبارت تکراری.
ب)از دانش آموزان خواسته شودمتن درس را همه با هم بخوانند.
ج)از کودک خواسته شود تا قبل از خواندن متن ،آن را برای خود مطالعه نماید.
د)در ابتدا مطلب آسانتر (یا حتی یک پاراگراف)در اختیار کودک قرار گیرد و با پیشرفت کودک،متن را مشکل تر کنید.
ه)از کودک بخواهید تا با انگشت گذاشتن زیر کلمات،سرعت خواندنش را بیشتر کند.
5-اضافه کردن کلمات به جمله
علل:
1-اشکال در درک مطلب.
2-بی توجهی به متن.
اگر کلمه ای که کودک به متن کتاب اضافه می کند با معنی باشد وبه جمله ارتباط داشته باشد،نشانگر آگاهی دانش آموز از مطلب مورد نظر است ولی ناشی از بی دقتی اوست.ولی اگر کلمه اضافه شده ،ربطی به جمله نداشته باشد دلیل آن اشکال در درک مطلب می باشد.
روشهای درمان
الف)افزایش گنجینه لغات واستفاده از کلمات هم خانواده.
ب)شرح تصاویر کتاب توسط معلم و دانش آموز.
ج)پیدا کردن اصل مطلب در متنی که می خواند تا بداند کل مطلب در مورد چیست.
د)شناخت جزییات مهم هر متن.
ه)بحث وگفتگو در مورد مطلب یا داستان قبل از خواندن آن.
و)جلب توجه کودک، خواندن متن همراه با سایر دانش آموزان.
6-کلمه به کلمه خواندن ومکث زیاد روی کلمات
(مکث زیاد روی کلمات بدلیل این است که دانش آموزروی کلمات وساختار جمله تسلط کافی ندارد.سرعت خواندن به تنهایی اختلال نیست مگراینکه تولید اضطراب کند).
علل:
۱-عدم شناخت کلمه.
۲-اشکال در درک مطلب.
۳-عادات نادرست به هنگام خواندن.
روشهای درمان
الف)انتخاب متن های آسانتر جهت خواندن دانش آموز.
ب)استفاده از کتاب داستانهای ساده .
ج)بالا بردن توانایی کودک در شناخت کلمات معمول ومتداول.
د)استفاده از کارت همراه با تصویر (به این صورت که کلمه نا آشنا را زیر تصویر آن بنویسید سپس لغت جدید را در کلمه به کار ببرید).
ه)به کودک اجازه دهیدتامتن داستان را بخواند وسپس آن را بصورت نمایش اجرا کند.
و)به کودک اجازه دهید تا داستانهای مهیج ومورد علاقه را با صدای بلند بخواند.
ز)از دانش آموزبخواهید تا متن واشعار را مرتباتکرار کند.
ح)از دانش آموزان بخواهید تامطالب کتاب را بصورت گروهی بخوانند.
سایر تمریناتی که باعث تقویت خواندن می شوند
*روخوانی
* روش چند حسی(فرنالد)
*خلاصه نویسی از کتاب درسی و یا کتاب داستان.
*نوشتن داستانهای کوتاه
*تعریف داستانهای کوتاه
*پاسخ به سوالات مربوط به داستان
*وصل نقطه چین.
*کامل کردن کلمات ناقص.
*کار با ماز.
*نقاشی کشیدن و کپی کردن.
*تمرینات رمز گردانی.
*استفاده از وسایل آموزشی سینا.
*خواندن شعر،روزنامه و...
*تمرین و حفظ کردن حروف الفبا(در تمام پایه های مقطع ابتدایی و نه صرفا در پایه اول).بسیاری از دانش آموزان حتی در پایه های بالاتر ابتدایی ،قادر به خواندن حروف الفبا (البته از حفظ) نیستند! امتحان کنید!
*ترکیب صداها و ساختن کلمه.مانند: س-ا-ز =ساز .
*کامل کردن تصاویر ونیز بریدن و چسباندن تصاویر .
*بازی با دارت(جهت تقویت دقت و هماهنگی چشم و دست).
*بازیهای فکری مانند حل جدول، پازل، حل معما و...
در باره سایر مشکلات یادگیری( دیکته-ریاضی-انشاء- دستخط-علل مشکلات یادگیری) مطالب کاملی در این وبلاگ نگارش شده است.
مهارت در «خواندن» یکی از مهم ترین نیازهای یادگیری دانش آموزان در زندگی امروز است. توانایی درک مطلب، تفسیر و استنتاج از متون درسی و غیر درسی، دانش آموزان را با افکار و اطلاعات جدیدی آشنا می سازد تا راه بهتر اندیشیدن و بهتر زیستن را بیاموزند. به عبارت دیگر، «سواد خواندن» به معنای علمی جامع آن، وسیله ای است که می توان از طریق آن به ذخایر       بی انتهای تجربه بشری دست یافت . خواندن یک مهارت کلان زبانی است، که یادگیری آن مستلزم تمرین و تسلط بر ریز مهارت های خواندن است و تسلط بر ریز مهارت- های خواندن مستلزم آگاهی و استفاده از راهکارها و استراتژی های کارآمد خواندن است .
 2- تعریف خواندن:
    خواندن فرآیندی پویا و تعاملی است که هم خواننده و هم محتوا در آنچه آموخته می شود سهیم می باشند . بعضی خواندن را تفسیر معنا دار نمادهای کلامی نوشته شده یا چاپ شده تعریف کرده اند . و به عقیده بعضی دیگر ، خواندن برخورد معنا درا با متن است به هر حال خواندن مهارتی است که شاید همه آن را عادی می شماریم ولی در اصل خواندن، فرآیندی است عالی و پیچیده که جزئیات متعددی را در برمی گیرد .
    خواندن را تفسیر معنادار نمادهای کلامی نوشته شده یا چاپ شده تعریف کرده اند و «بک» (1984) «خواندن را برخورد معنادرا با متن» می نامد .
 3- مراحل یادگیری مهارت خواندن:
    از آن جا که ارتباط چهار مهارت زباني يعني گوش دادن ، سخن گفتن ، خواندن و نوشتن امري مسلّم است و توجه کافي به رشد دو مهارت شفاهي زبان ( گفتن و شنيدن ) به تقويت برنامه هاي آموزش خواندن و نوشتن به کودکان کمک شاياني خواهد کرد ، لزوم توجه به پرورش مهارت سخن گفتن آشکار می شود .
 3-1- آمادگی:
    در مرحله آمادگي، پيش از آنكه كودك بخواهد يا بتواند از متن آموزشي يا درسي چيزي ياد بگيرد، بايد اطلاعاتي را كسب كند كه عبارتند از: دانستني‌هايي بسيار كلي درباره زبان، دانستن نام حروف الفبا و اين كه واژه ملفوظ يعني هر لفظي كه بر زبان جاري مي‌شود، از چند صداي متفاوت تشكيل شده است، اين‌كه هر يك از حروف الفبا داراي صدايي خاص هستند و... در مرحله آمادگي خواندن بايد به اين موارد توجه داشت. در همين مرحله است كه پدر و مادر مي‌توانند،‌ با انجام كارها و فعاليت هايي، ‌اين روند را سرعت بخشند. فعاليت هايي مثل خواندن مطلبي براي كودك و آشنا كردن او با شكل نوشتاري زبان، از طريق نشان دادن كلمات و حروف به او، تا در نهايت كودك درك كند عبارات و نوشته‌هايي كه مي‌بيند، دارند داستاني را بازگو مي‌كنند و يا دانش تازه‌اي را به او ياد مي‌دهند .
 3-2- آغاز خواندن:
    در سال اول دبستان بايد بچه‌ها را با شكل نوشتاري پاره‌اي از كلمات كه از قبل شنيده‌اند و معني آنها را مي‌دانند آشنا كرد و خواندن كلمه را نيز به آنها ياد داد. اين كار به دو روش انجام مي‌گيرد، در بعضي از مدرسه‌ها و نيز پاره‌اي از كتاب‌ها از همان اول به كودك ياد مي‌دهند كه شكل يك كلمه را به طور كامل بشناسد و معني آن را ياد بگيرد. در اين روش در واقع بيشتر بر معناي كلمه تكيه مي‌كنند. اما در روشي ديگر كه روي آموزش «آواها» تكيه مي‌كنند، ابتدا صدايي را كه هر حرف الفبا نماينده آن است آموزش مي‌دهند و سپس به شناخت كلمه به طور مستقل مي‌پردازند.
اين روش تقريبا در همه برنامه‌هاي زبان آموزي رايج در جهان به كار مي‌رود. بدين ترتيب كودك ياد مي‌گيرد كه به طور همزمان، هم صداها را بشناسد و هم كلمه‌ها را. بايد دانست بيش از شصت سال تجربه و تحقيق نيز نشان داده است كه آموزش نظام‌مند آوا در سالهاي دبستان، حداقل سال سوم ابتدايي، دستاورد بسيار خوبي به همراه مي‌آورد. معمول‌ترين و در واقع موفق‌ترين شيوه براي آموزش خواندن برنامه‌اي است كه اجزاي آن عبارتند از: دانش‌آموز، مجموعه‌اي از ابزارهاي آموزشي مكمل و ديگر مواد و عناصر مربوطه .
 4- روش های آماده سازی کودکان برای کسب مهارت خواندن:
    اکثر خانواده ها علاقمندند که بدانند چگونه فرزندانشان را برای خواندن آماده کنند. مهمترین نکته ای که در این ارتباط باید مطرح کرد این است که وقتی خانواده برای کودک خود کتاب     می خواند نه تنها گنجینة تفاوت او افزایش می یابد بلکه از خواندن احساس شادی و لذت کرده، تلاش می کند خواندن را در اسرع وقت به تنهایی انجام دهد .
    بد نیست بدانیم که در تجزیه و تحلیل نتایج آزمون بین المللی پرلز که توسط یک مؤسسه ی هلندی در ۳۵ کشور جهان و از جمله ایران بین دانش آموزان کلاس چهارم ابتدایی در رابطه با خواندن به عمل آمد و کشور ما در رتبة سی و دوّم قرار گرفت و کشورهای سوئد، انگلیس و آمریکا رتبه های اول تا سوم را کسب نمودند مشخص گردید که در این کشورها والدین دانش آموزان شرکت کننده در آزمون به مطالعه اهمّیّت بیشتری می دهند بطوری که والدین این دانش آموزان حداقل ۶ ساعت در هفته در منزل مطالعه می کنند و همچنین لااقل صد جلد کتاب مخصوص کودکان در خانه موجود می باشد.
    کودکان زمانی خواندن را به راحتی یاد می گیرند که تجارت تجارت زبانی خوبی داشته و از طفولیت در معرض خواندن قرار گرفته باشند . بنابراین لازم است که پدران و مادران از کودکی برای بچه هایشان کتاب بخوانند یا آن را به عنوان هدیه به کودک بدهند .

 5- مشکلات یادگیری در امر خواندن:
    بسیاری از مشکلات یادگیری به خواندن و هجی کردن مربوط می شود که به صورت ناتوانی در خواندن یا نارسا خوانی ظاهرمی گردد به طور معمول مشکلات خواندن در پایة اول تحصیلی آغاز می شود و در پایه های بعدی تداوم می یابد خواندن و نوشتن تبدیل زبان به نمادهای جدید است به طور معمول دانش آموزی که در زبان و گفتار مشکل دارد نمی تواند بخواند و کسی که در خواندن مشکل دارد نمی تواند به خوبی بنویسد. مشکلات یادگیری در خواندن به عوامل متعددی مانند: آسیب های مغزی، محرومیت فرهنگی و محیطی، تحصیلات والدین، وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده، عدم آمادگی برای ورود به مدرسه، عدم دسترسی به کتاب و کتابخانه، وجود تأخیر در رشد بهنجار زبان و اختلال در دستگاه گفتاری مربوط می شود. برخی از کودکان نیز همان گونه که در تکلم و راه رفتن دچار تأخیر می شوند، در خواندن نیز با تأخیر روبرو هستند و اعتقاد برخی از متخصصان بر این است که اکثر شکست های تحصیلی در دورة ابتدایی از ناتوانی در خواندن نشأت می گیرد .
 6- راه های تقویت مهارت خواندن:
    برای رفع نقیصه و تقویت مهارت خواندن در کودکان هماهنگی لازم بین سه نهاد خانه ، مدرسه و رسانه ها ضروری به نظر می رسد.
 6-1- نقش خانه و خانواده:
    آنچه والدین می توانند برای تقویت مهارت خواندن در فرزندانشان انجام دهند عبارت اند از :
•        نوشتن حروف یا کلمات ( بازی کردن با اسباب بازی های الفبایی )
•        استفاده از کامپیوتر برای انجام فعالیت مربوط به خواندن .
•        تماشای برنامه های تلویزیونی با زیر نویس .
•        کتاب خواندن .
•        قصه گفتن ، خواندن شعر و سرود .
•        بازی با کلمات .
•        خواندن تابلو ها و علائم راهنمایی و رانندگی در خیابان برای بچّه ها.
•       خواندن تابلوها و برچسب ها با صدای بلند .
•       فرصت هایی برای کودکان ایجاد کنید تا در بحث های خانوادگی شرکت کند.
•       کودکتان را با دوستان، فامیل و دیگر افرادی که او می تواند با آن ها مهارت های ارتباطی را تمرین نماید، احاطه کنید.
•       هنگامی که کودکتان به سؤالات به صورت شفاهی پاسخ می دهد، آن ها را بنویسد یا تایپ کند.
6-2- نقش رسانه ها:
•   برای تقویت فرهنگ مطالعه و افزایش علاقه مندی و انگیزه در دانش آموزان، برنامه های ویژه ی دانش آموزان ابتدایی، در صدا و سیما، مانند خواندن داستان و اخبار متناسب با بچّه ها، تهیّه گردد.
•   نسبت به آموزش قبل از دبستان و تقویت بیشتر زبان فارسی (با توجه به تنوع زبان های محلی در کشور)، برنامه های آموزش ویژه در صدا و سیما پیش بینی شود (مصلحی، 1385، 87).
•        تبلیغ برنامه های مهم آموزشی آموزش و پرورش در صدا و سیما.
 6-3- نقش مدرسه و مربّیان:
•   مهارت اوّليّه كودكان را در زمينه خواندن قبل از ورود به مدرسه ارزيابي كرده و بر اين اساس مهدكودك‌ها و پيش‌دبستاني‌ها را هم به ضرورت تقويت سواد خواندن آگاه كنيم.
•   الگوهاي تدريس و ارزشيابي در مدارس ابتدايي، به‌ويژه در درس فارسي مبتني بر درك مطلب باشد و اين‌گونه الگوها به معلمان معرفي و اجراي آن تشويق شود
•   درسي تحت عنوان «درس خواندن» به دروس دوره ابتدايي اضافه شود و براي اين درس زمان و روش مناسب تدريس ارايه گردد
•   روش‌هاي  سنتي تدريس كه در آنها مهارت خواندن دانش‌آموزان تقويت مي‌شود، احيا گردد، مانند خواندن متون درس فارسي به صورت گروهي و آهنگين
•   پيشنهاد مي‌شود كه از رايانه در افزايش سواد خواندن دانش‌آموزان استفاده شود. به عنوان مثال: در هر هفته حداقل يك بار دانش‌آموزان مشق خود را بر روي فلاپي تايپ كرده و آن را تحويل معلم دهند و معلم نيز حداقل هفته‌اي يك بار در سامانه رايانه‌اي مدرسه، از دانش‌آموزان بخواهد به‌جاي آن‌كه املا را روي كاغذ بنويسند، در رايانه تايپ كنند.
•   اشكال مختلف و متفاوت نوشتاري رايج در جامعه به دانش‌آموزان آموزش داده شود. مثلاً از آنها خواسته شود ديوارنوشته‌ها را از خانه تا مدرسه پيگيري و آن را در كلاس براي دانش‌آموزان بازخواني كنند و يا تيتر روزنامه‌هاي مختلف را جمع‌آوري كرده و در كلاس درس بخوانند و برداشت‌هاي خود را از مطالب محتوايي، به بحث بگذارند.
•   پس از آشنا كردن دانش‌آموزان با اعياد و مراسم ملي، مذهبي، حوادث و وقايع روز، باورها و اعتقادات، امثال و حكم، كشفيات جديد علمي، از دانش‌آموزان خواسته شود يكي از اين موضوع‌ها را انتخاب و در مورد آن سخنراني كنند.
•        آزموني نظير آزمون پرلز هر چند وقت يك‌بار در مدارس اجرا شود و نتايج آن به اطلاع مدارس و خانواده‌ها برسد.
•   گفتگو و بحث با فرزندان، رفتن به كتاب فروشي و كتاب خانه‌ همراه با فرزندان، خواندن قصّه يا مجله براي كودك با توجه به شاخص‌هاي درك مطلب.
•        افزودن يك نشست آموزش خانواده تحت عنوان تقويت مهارت خواندن و درك مطلب.
•   اختصاص يك روز به منظور هديه كتاب به مدرسه يا برگزاري جشن هديه كتاب با تبليغات ويژه از صدا و سيما و ساير رسانه‌ها.
•   ارسال مقاله و مجله به منظور ارايه راهكار به صورت مستمر براي هدايت معلمان در برطرف كردن ضعف و بهبود سواد خواندن دانش‌آموزان.
•   استفاده از دانش‌آموزان ممتاز پايه پنجم ابتدايي به عنوان معلم، خواندن در كلاس‌هاي پايين‌تر و يا ادغام دانش‌آموزان كلاس‌هاي پايه‌هاي مختلف و تمرين خواندن يك متن مشترك متناسب.
•   تلفيق درس فارسي با درس‌هاي مختلف همچون هنر، علوم، رياضي. به عنوان مثال از دانش‌آموز بخواهيم دو حيوان پستاندار، يك خزنده و چهار پرنده را در جنگل نقاشي كند و بعد براي نقاشي خود داستاني نوشته و آن را براي ساير دانش‌آموزان بخواند (آفتاب).