گزارش تخصصی معلمان چگونگی برطرف نمودن مشکلات املا نویسی دانش آموز استثنایی بوسیله راهبر های خلاقانه

چکیده

هدف اصلی از این  طرح ، عبارت بود از چگونگی بهبود دیکته نویسی در دانش آموز کم توان ذهنی  ت                        بدین منظور ، پس از طرح این مسئله ، اطلاعات جامعی در رابطه با موضوع مورد نظر ، جهت تغییر وضعیت نامطلوب جمع آوری گردید که هدف از آن به دست آوردن تدابیر لازم ، جهت رفع مشکل بود . پس از جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده ، پرسشنامه ، مطالعه ی منابع مکتوب و مجازی و همچنین مطالعه ی پرونده ی تحصیلی و ارزیابی وی و مشورت با همکاران و گرفتن کمک از آنان و والدین دانش آموزان و سپس تجزیه و تحلیل آن ها ، راه حل های مختلفی ارائه شد و در نهایت برخی از این راه کارها جهت اجرا انتخاب گردید .                                                                                                         ن           در ابتدا ، با تقویت دقت و توجه دانش آموز و سپس افزایش فراخنای حافظه ی دیداری و شنیداری و همچنین افزایش حساسیت شنیداری و دیداری وی ، کار ادامه یافت و با طراحی CD آموزشی به تقویت آگاهی واجی وی پرداختم.                                                                                        ت         نظارت بر روش های اعمال شده و تثبیت تغییرات مثبت به وجود آمده ای چون ایجاد نگرش مثبت در دانش آموز نسبت به دیکته نویسی ، افزایش فراخنای حافظه ی وی و در نهایت بهبود دیکته نویسی و ارتقای سطح نمرات فراگیر و اظهار رضایتمندی سرپرست آموزشی ، والدین ، معلم کلاس و دانش آموزمذکور،  همگی دال بر این موضوع بودند که جمع آوری اطلاعات و اقدامات به کار گرفته شده ، نتایج خوب و مثبتی را در برداشته ، بنابراین می توان با استفاده از یافته های آن ، به کودکان دچار این نوع مشکل ، کمک شایانی کرد .

کلید واژه ها : کم توان ذهنی ، دیکته نویسی ، بیان نوشتاری 

مقدمه  کوتاه
فرایند انتقال تفکرات برروی کاغذ را نوشتن یا بیان نوشتاری می نامند ، بیان نوشتاری مستلزم به کارگیری مهارت های گوناگونی است : مهارت های مکانیکی نوشتن ،مانند دست خط ، هجی کردن و نقطه گذاری؛  مهارت های زبانی ، مانند درک معنای کلمه ها و دستور زبان و مهارت های تفکر، مانند سازمان دهی و برقراری ارتباط میان مطالب ، از مهم ترین مهارت هایی هستند که در نوشتن ، نقش دارند ( شکوهی یکتا و پرند ، 1385 :35 ) .                                                                                                 ا                                    نوشتن برای بسیاری از افراد  فرایند چالش برانگیزی است ، حتی نویسندگان ماهر هم گاهی در طرح ریزی ، ویرایش و ارزیابی نوشته های خود ، دچار مشکل می شوند ؛ لذا جای تعجب نیست که بسیاری از دانش آموزان ، در فرایند نوشتن با مشکل مواجه شوند ، برای مثال ، پژوهش های اخیر نشان داده اند که از هر پنج دانش آموز ابتدایی فقط یک نفر ، دانش و مهارت های نوشتن را به دست می آورد . ( دان و جین  ،2003 ، به نقل از سانتا نگلو ، هریس و گراهام ، 2008 )                                                 ل                  به اعتقاد محققان ، عمده ترین مؤلفه های اختلال بیان نوشتاری ، عبارت اند از : دست خط ، املا ( هجی کردن )و انشا ( فلتچر ، لیون، فاچس و بارنر ، 2007 ) .نتایج مشاهدات بالینی در ایران نیز نشان می دهد که برخی از دانش آموزان ، معمولا ًقادر به هجی کردن و ترکیب حروف برای ساختن کلمات نیستند . آن ها معمولاً در نوشتن حروف با صداهای مشابه ( س – ص – ث ؛ ت – ط ؛ق – غ ؛ ذ – ز – ض ، م – ن ) و در نقطه گذاری اشتباه می کنند یا پاره ای از کلمات و حروف را در هنگام نوشتن ، جا می اندازند( با عزت ، 1387 : 92 ) .                                                                                                           ا     بنابراین یکی از جنبه های مهم یادگیری زبان نوشتاری ، توانایی صحیح نوشتن زنجیره های حروف و به عبارت دیگر املای صحیح واژگان  زبان است که به خصوص در مراحل اولیه یادگیری  نظام نوشتاری زبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است ( زندی و دیگران ، 1385: 352  )     
مهارت املا نویسی به معنی توانایی جانشین کردن صحیح صورت نوشتاری حروف ، کلمات و جمله ها به جای صورت آوایی آن هاست . دانش آموزان باید به این مهارت دست یابند تا بتوانند به خوبی بین صورت تلفظی کلمه ها و حروف سازنده آن ها پیوند مناسبی برقرار کنند . بدین ترتیب زمینه لازم برای پیشرفت آنان در درس های جمله نویسی ، انشا و به طور کلی مهارت نوشتن بهتر فراهم می شود .           ب           براین اساس تسلط در مهارت های نوشتاری را می توان نقطه ی اوج آموزش کودک دانست . همراه با مهارت خواندن ، بیان مقصود خود به وسیله ی نوشتن ، دستاورد اصلی دوران کودکی است که انجام اعمال ضروری و رضایت بخش را در دوران بزرگسالی تسهیل می کند . توانایی نوشتن در سطح متناسب با سن ، برای پیشرفت تحصیلی لازم است . برای بعضی از کودکان به ویژه کودکان کم توان ذهنی ، کسب مهارت های نوشتاری ، مسئله ای دشوار است و اغلب در مدارس استثنایی شاهد دانش آموزانی هستیم که در کسب این مهارت ( املا نویسی ) ، به شدت مشکل دارند .     بر این اساس ، همواره سعی بر آن است ، تا با روش های مناسب و ایتکاری در بهبود وضعیت این دسته از دانش آموزان قدمی برداشته شود ؛ چنان چه در ابتدای سال تحصیلی پس از مشاهده ی نمرات املای دانش آموزان متوجه شدم که یکی از آنان ، هر جلسه ، نمره ی کمی می گیرد و در نوشتن املا به شدت مشکل دارد ؛ بنابراین در راستای احساس مسئولیتی که داشتم ، پیگیر ضعف دانش آموز مورد نظر شدم تا شاید بتوانم به اهدافم، که شناسایی علل ضعف دیکته نویسی دانش آموز ، ایجاد نگرش مثبت در او نسبت به این درس  و در نهایت بهبود دیکته نویسی دانش آموزم بود ، برسد 

بیان  وضعیت موجود   
این جانب  .... در ابتدای سال ، پس ازبررسی و تصحیح دیکته ی دانش آموز توسط این جانب و نیز صحبت های والدین و سرپرست آموزشی مرکز مشخص شد ، یکی از دانش آموزان ، به نام زهرا نیاز به کار و تلاش بیشتری دارد ؛.این دانش آموز کم توان ذهنی بوده و از نظر گفتاری مشکلی ندارد . لازم به ذکر است که زهرا 1 سال در مدرسه عادی درس خوانده و به علت عدم موفقیت ،به مدرسه استثنایی معرفی شده است که مجدداً در این مدرسه ، 3 سال در پایه اول بوده و 1سال در پایه دوم و 1سال در پایه سوم و 2 سال در پایه چهارم و 1 سال در پایه پنجم و امسال اولین سالی است که در پایه ی ششم می باشد و متأسفانه در نوشتن املا بسیار مشکل دارد و نمرات بسیار کمی می گیرد و چنان چه گاهی مواقع از نوشتن املا امتناع می کند و علاقه ای به نوشتن ندارد  و با کو چکترین ناتوانی در نوشتن املا از انجام این تکلیف سر باز می زند ؛ او همچنین در ارائه دروسی که مستلزم نوشتن است کند می باشد . نتیجتاً این مجموعه عوامل باعث شده که وی اعتماد به نفس پایینی داشته باشد و اگر غیراز معلم کلاس ، همکار دیگری ( مثلاً سرپرست آموزشی ) در کلاس حضور داشته باشد ، نامبرده راضی به نوشتن املا نمی شود و یا از نشان دادن املای خود به دیگر همکاران امتناع می ورزد .     پس از انجام ارزیابی ( اشتباهات دیکته ای دانش آموز ) و مشاهدات و شنیدن اظهارات والدین دانش آموز که بیان داشتند به طرق مختلف موفق به آموزش مفید و اثربخش ، به وی نشده اند ، تصمیم گرفتم تا با جمع آوری اطلاعات در این زمینه ، در جهت رفع یا تقلیل این مشکل ، اقدام نمایم . بنابراین تصمیم گرفتم با یاری خدا ، نهایت تلاش خود را جهت بهبود وضعیت دیکته نویسی دانش آموز مذکور به کار گیرم .