گزارش تخصصی معلمان بررسی نقش استفاده بهینه از ارزشیابی و مشارکت دانش آموزان در کار گروهی در بالا بردن سطح علمی دانش آموزان

مقدمه شیوه های ارزشیابی متفاوت است و در هر موقعیتی به تناسب موضوع ، فراگیران و اهداف مورد نظر ، شیوه خاصی را می توان به کار برد . توانایی سخن گفتن و نوشتن ، توانایی ورزش کردن ، توانایی ساختن ، توانایی آزمایش کردن ، توانایی ترسیم کردن و توانایی های دیگر هریک به نوعی ارزشیابی می شوند و بهترین شیوه آن است که بتواند دقیق تر و بهتر ما را به نتیجه برساند یکی از جدیدترین روش های ارزشیابی ، ارزشیابی از فعالیت های گروهی دانش آموزان است . سنجش و ارزشیابی یکی از مولفه های اصلی فرآیند آموزش است . تا ارزشیابی به عمل نیاید نمی توان فهمید که آیا یادگیری تحقق یافته است یا نه بنابراین هم معلمان و هم دانش آموزان به دانستن نتایج ارزشیابی نیازمندند . معلمان از آن جهت که ببینند کارشان را چگونه انجام داده اند و دانش آموزان از آن جهت که ببینند نقاط ضعف و قوتشان چیست . ارزشیابی از فعالیت های گروهی برای اندازه گیری این که چطور یادگیرندگان به سئوال های سنجش بعد از این که به آنها فرصت بحث با همسالان داده می گردد جواب می دهند . به کار برده می گردد .این شیوه جدید ارزشیابی بر مبنای این نظریه که یادگیرندگان از طریق مشارکت و بحث همسالان بهتر یاد می گیرند تا این که به سئوال ها به طور فردی جواب دهند ، شکل گرفته است .ارزشیابی گروهی از یادگیری گروهی به وجود آمده و دارای اهداف زیر می باشد : بهبود فرآیند یاددهی – یادگیری  افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی – یادگیری  تاکید بر اهداف آموزش وپرورش در فرآیند یادگیری به جای محتوا فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف حاکمیت مطلق امتحانات فردی و پایانی در تعیین سرنوشت تحصیلی دانش آموز

بیان وضعیت موجود

اینجانب …. سال سابقه تدریس در آموزش و پرورش هستم. امکانات مدرسه در حد محدود بوده و وسایل آموزشی به ندرت دیده می شد . والدین اغلب کشاورز و دامدار بو دند و در ابتدای سال تحصیلی فرصتی برای رسیدگی به امور تحصیلی فرزندشان نداشتند . دانش آموزان در حالی که مشتاق به نظر می رسیدند ازامکانات زیادی برخوردار نبودند با توصیف چنین شرایطی تصمیم گرفتم در حد امکان از تمام امکانات برای رشد و پیشرفت دانش آموزان استفاده نمایم و تحولی در امر ارزشیابی بوجود آورم. حدود سه ماه از شروع سال تحصیلی گذشته بود. پس از چندین جلسه مشورت با آموزگاران و شنیدن گفته های آنها . درباره پیشرفت دانش آموزان نگرانی هایی احساس کردم . به نظر می رسید بعضی ازدانش آموزان در فعالیت های کلاسی شرکت جدی نداشتند و نمی توانستند درس های تدریس شده قبلی را بخوانند بنا به اهمیت موضوع تصمیم گرفتم با انجام مطالعات بیشتر و تحول در ارزشیابی سطح دانش و معلومات دانش آموزان را بالا ببرم.

شناسایی مسئله

یکی از روشهای ارزشیابی برای توسعه و بهبود مهارت تفکر در دانش آموزان ، روش گروهی است . در این روش ابتدا مسئله ای از سوی معلم برای دانش آموزان مطرح می گردد سپس با یاری جستن از ارزشیابی گروهی مسئله مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد و هر گروه بهترین راه حل را برای مساله انتخاب می نماید چون مساله در گروه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد دانش آموزان با علاقه و انگیزه به یادگیری مطلب می پردازند در این ارزشیابی به توانایی مشاهده دقیق ، میزان و نحوه جمع آوری اطلاعات ، فرضیه سازی ، قدرت پیش بینی ، مطالعات کتابخانه ای ، پروژه های تحقیقاتی ، گزارش از بازدیدهای علمی ، مقاله نویسی و …. توجه کافی می گردد .فرآیند مزبور باید منظم و منطقی صورت گیرد زیرا در غیر این صورت ، شکست معلم در اجرای هدف های تدریس و یادگیری قطعی است .اگر به ارزشیابی تحصیلی به مثابه جزیی از فرآیند آموزش نگاه شود این عنصر می تواند در مقامی قرار گیرد که به رشد و توسعه نظام آموزش و پرورش جامعه کمک کند اما در کشور ما بنابر پژوهش موسی ( 1376) ، درعمل تنها از این عنصر با ارزش برنامه درسی ، تنها برای نمره دادن و مقایسه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با یکدیگر و طبقه بندی آنان و نهایت ارتقای تحصیلی دانش آموزان استفاده به عمل آمده و سایر هدف های آن به دست فراموشی سپرده شده است .در نتیجه طبق پژوهش دادستان ( 1375) به جای این که عنصر ارزشیابی در جهت بهبود و اصلاح نارسایی های نظام آموزشی و پرورشی و اهرم بازخورد عمل کند ، بر عکس به گونه ای از این عنصر استفاده شده است که جز ایجاد تنش و اضطراب ، عدم اعتماد به نفس ، دلزدگی و رویگردانی از درس و مدرسه چیز دیگری را به دنبال نداشته است .اما در رویکرد جدید برنامه ریزی ، یادگیری عبارت از گرفتن نمره یا امتیاز مورد ملاک در آزمون های استاندارد و معلم ساخته نیست یادگیری آن چیزی است که با اندیشه ورزی و تعامل فکری یا بهره گیری از انواع فناوری های مهیا و در دسترس ، شکل می گیرد و رشد می یابد انجام درست این موارد مستلزم استفاده از شیوه های مناسب ارزشیابی از یادگیری است باید دانست که روشهای متفاوتی برای فکر کردن ، یادگیری و ابراز ویژگی های شخصی وجود دارد که از جمله روشهای جدید، انجام فعالیت های گروهی و در نهایت ارزشیابی گروهی می باشد . پرورش عادت صحیح فکر کردن در دانش آموزان ، یکی از وظایف عمده دست اندرکاران تعلیم و تربیت ، به ویژه معلمان است . ایجاد شرایط مطلوب برای اندیشیدن و تحریک ، تشویق و راهنمایی دانش آموزان برای کسب مهارت های تفکر و اندیشه صحیح در فرآیند تدریس – یادگیری ، امری اجتناب ناپذیر است . زیرا در هر جامعه ای ، تحولات و تغییرات سریع و فزآینده ای رخ می دهد که اگر نظام آموزش وپرورش نتواند توانایی حل مسایل ناشی ازآن ها را به دانش آموزان خویش بیاموزد ، به موفقیت جامعه آسیب رسانده است وقتی روش های تدریس تغییر می یابد باید نو آوری هایی نیز در نحوه اندازه گیری و سنجش پیشرفت تحصیلی فراگیران به وجود آیدجمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات

ارزشیابی از فعالیت های گروهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا در این روش دانش آموزان می توانند با تفکر انتقادی ، تحلیل قضایا ، دستیابی به اطلاعات درست و مناسب ، خلاقیت و ایجاد شیوه های موثر و راهبردی به حل وفصل مسایل بپردازند ارزشیابی در این رویکرد فقط به معنای اندازه گیری میزان یادگرفته های دانش آموزان نیست . بلکه به منزله تعیین میزان توانایی ها و مهارتها در زمینه های عام و خاص و مشخص کردن کاستی ها و موارد کاستی به منظور برنامه ریزی برای جبران ، بهبود و تغییر در جهت توانمند شدن است ارزشیابی در این روش به انتهای فرآیند کار رانده نمی گردد بلکه در تمام سیر یادگیری به طور مستمر و انرژی بخش عمل می نماید . با توجه به مظالب فوق و اهداف مرتبط بر ارزشیابی ، ارزشیابی گروهی ، به عنوان یکی از ضروری ترین و منطقی ترین ابزارهایی که متضمن پویایی هر نظام آموزشی و اجتماعی است . مطرح می گردد به این ترتیب ، تمامی مسئولان و مدیران آموزشی در هر سطحی ، باید با اغتنام فرصت و بسیج امکانات لازم به تحقق این هدف خطیر ، اهمیت گمارند . تغییرات به وجود آمده در جهان و کشور ، به دلیل توسعه وسایل ارتباط جمعی باعث شده شاگردان در پاره ای موارد از کتاب های درسی خود بسیار جلوتر باشند این امر لزوم نو آوری در ارائه روش های تدریس و ارزشیابی را به وجود می آورد آموزش وپرورش به عنوان یک عامل محوری نه تنها باید انجام شود فعالیت هایی در زمینه ایجاد تحول در عناصر نظام آموزشی از جمله در شیوه های سنجش آموخته های دانش آموزان می باشد زیرا رو شهای ارزشیابی از یک سو بر چگونگی مطالعه و یادگیری دانش آموزان و از سوی دیگر ، بر برنامه ها و روشهای تدریس معلمان تاثیری عمیق بر جا می گذارند .ارزشیابی از نظر لغوی به معنی ارزش یابررسی وقضاوت است . به موجب این معنی ، ارزشیابی بر بررسی و قضاوت دلالت دارد . تعریف دیگر آن است که « ارزشیابی فرآیندی از بررسی عینیتها و رویدادهای معین در پرتو معیارهای ارزشی ، برای اتخاذ تصمیم های صحیح است » این تعریف برفراهم آوردن اطلاعات مفید برای تصمیم گیری تاکید دارد ، بدان امید که تصمیماتی که اتخاذ می گردد ، درست و عقلانی باشد .