بررسی سرویس ناامن دانش آموزان؛ ده‌ها متولی بدون مسئولیت

خبرنگار اجتماعی ، رفت و آمد دانش آموزان به مدرسه خود به مثنوی هفتاد منی تبدیل شده است که هر سال اتفاقات خاصی را رقم می زند. گاه نیسان و پراید و گاه ون یا مینی بوس، سرویس حمل و نقل بچه ها می شوند و نقطه مشترک تمام آنها نبود امنیت است.

خودروهایی که حتی با وجود ورود سازمان تاکسیرانی و شورای شهر به این مقوله باز هم بلای جان دانش آموزان شده اند و از فرسودگی خودرو تا مشکلات مربوط به راننده دانش آموزان را تهدید می نماید.

مناطق محروم و روستایی نیز حکایت خاص خود را دارند. مسیر طولانی خانه تا مدرسه و خودروهای غیراستاندارد که عمدتا نیسان اهالی محل بوده یا پرایدی که بیش از ظرفیت دانش آموز سوار نموده است از همان روزهای ابتدایی آغاز فصل مدرسه بستر حوادث مختلف سرویس دانش آموزی می شوند.

این مسئله برای معلمان مناطق محروم و روستایی کشور نیز صادق است، معلمانی که محل زندگی و مدرسه آنها کیلومترها از هم فاصله دارد و برای رفتن به مدرسه ناگزیر به اجاره سرویس با هزینه شخصی خود هستند بنابراین در اغلب موارد با همراهی یکدیگر با یک راننده به توافق می‌رسند، رانندگانی که گاه استانداردهای لازم برای این کار را نداشته و با تخطی از قانون تصادفاتی منجر به مرگ یا مصدومیت معلمان را رقم می‌زنند.

حمل و نقل 50 درصد دانش آموزان با خودروهای آزادبر

پیش از این محمدرضا ولی زاده رئیس اداره توسعه انجمن‌های اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش گفته بود که برای ارائه خدمات کیفی به دانش‌آموزان در حوزه سرویس مدارس مشکل داریم و همین مسئله باعث شده خانواده‌ها اعتماد خود را به نرخ اعلام شده، کفایت در تأمین خودروی دارای معاینه فنی و راننده صاحب صلاحیت از دست داده و تصمیم بگیرند خودشان برای تامین سرویس مدارس اقدام کنند.
در شهر تهران از 17 هزار خودرو حدود 7 هزار خودرو به صورت آزادبر در حوزه سرویس مدارس فعالیت می‌کند همچنین در کل کشور 50 درصد دانش آموزان با استفاده از خودروهای آزادبر جابجا می‌شوند که مشخص نیست معاینه فنی و بیمه دارند یا خیر.

سرویس مدارس نیازمند بازنگری

عباس فرجی کارشناس حوزه آموزش و پرورش هم براین باور که سرویس مدارس همچون سایر بخش های مرتبط به آموزش و پرورش نیاز اساسی به تغییر و بازنگری جدی دارد، چرا که بیشتر شاهد اخبار غم انگیزی از تصادفات سرویس های مدارس هستیم و برای بهبود اوضاع هم اقدامی صورت نمی گیرد.

با وجود آنکه بیشتر تصادفات سرویس دانش آموزان در حوزه حمل و نقل دانش آموزان روستایی مشاهده می گردد اما در هفته های اخیر شاهد تصادف سرویس دانش آموزان در شهر تهران بودیم که منجر به آسیب 5 دانش آموز پسر شد.

فرجی با اشاره به این ماجرا گفت: سرویس مدارس در نگاه کلی متولی مشخصی ندارد به گونه ای که در اتفاق اخیر یکی از مدارس شهر تهران، نمی توان فردی را مقصر دانست ولی توپ این حادثه همچون حوادث دیگر فقط دست به دست می گردد.در این حادثه از جنبه های مختلف می توان افراد و اشخاص را مقصر دانست ولی در کلیت اولیا و دانش آموز نمی دانند با چه کسی باید طرف حساب باشند.

جابه جایی راننده سرویس مدارس بدون اطلاع

او بیان کرد:  در گزارش حادثه سرویس اخیر آمده است که راننده سرویس دانش آموز مقصر بروز حادثه تصادف بود این جنبه مرتبط به بخش راهنمایی و رانندگی است و با نگاه پلیس، تخلف راننده منجر به این حادثه شده است اما این فقط  بخشی از ماجراست چرا که بخش دیگر این حادثه به پیمانکار مرتبط می گردد و او نیز مرتکب تخلف شده است از قرار معلوم راننده خاطی در حقیقت راننده اصلی سرویس نبوده بلکه به عنوان راننده جایگزین برای آن روز خاص اقدام به حمل دانش آموزان نموده است این نکته را نیز باید لحاظ کنیم که بر اساس گزارشات مطرح شده راننده جایگزین مجوز لازم تاکسیرانی برای حمل دانش آموز را نداشته و صرفا با هماهنگی دو راننده و پیمانکار اقدام به حمل دانش آموزان نموده است.

فرجی به این مسئله اشاره می نماید که مسئول عقد قرار داد بین مدرسه و پیمانکار مدیر مدرسه است و او  با پیمانکار قرار داد امضا می نماید پس مدیر مدرسه هم باید پاسخگوی هر اتفاقی در خصوص سرویس دانش آموزان باشد.

او در تشریح اوضاع آشفته سرویس مدارس چنین توضیح داد: این آشفتگی زمانی بیشتر به چشم می آید که پای صحبت مدیران مدارس بنشینیم آنها مدعی هستند که ادارات آموزش و پرورش هر سال تعدادی پیمانکار سرویس مدارس را به آنها معرفی می کنند و آنها ملزم هستند که از میان آنها یکی را انتخاب و عقد قرار داد داشته باشند.یعنی این الزام باعث می گردد که آنها اغلب بر خلاف میلشان با پیمانکاری قرار داد امضا کنند که شاید اصلا تمایلی به آن نداشته باشند.

انجمن اولیا و مربیان و بی اطلاعی از وضعیت سرویس مدارس

این کارشناس حوزه آموزش و پرورش این پرسش را مطرح کرد که متولی اصلی سرویس مدارس در آموزش و پرورش کیست؟ انجمن اولیا و مربیان  در حقیقت متولی اصلی سرویس مدارس در سطح کشور است انجمنی که در مدارس باید ناظر بر بسیاری از امور آموزشی و اجرایی باشد در حالی که کمتر عضو انجمنی از ماجرای سرویس مدارس مطلع است انجمنی که چه در مدرسه و چه در منطقه آموزش و پرورش هیچ نقشی در سرویس مدارس ندارد و فقط  درصدی را بابت سرویس مدارس از مدیر مدرسه طلب می نماید.

فرجی معتقد است: مسئولین انجمن های ادارات آموزش و پرورش مدعی هستند که پیمانکاران از بالا معرفی می شوند و آنها هیچ نقشی در معرفی پیمانکار به مدارس ندارند بلکه فقط لیست هایی که اداره کل و وزارتخانه به آنها می دهد عینا به مدارس معرفی می کنند.

او بر این باور است که ین کلاف سر در گم در بخش سرویس مدارس نتیجه اش این می گردد که هر روز میلیون ها دانش آموز بدون آنکه  کسی مسئولیتی بر عهده بگیرد در سطح شهر جابجا شوند و غم انگیز است که بیشتر  شاهد این گونه تصادفات در سطح شهرها و روستاها هستیم چرا که در روستاها و شهرستان ها اوضاع از این هم بدتر است و گاهی دانش آموزان با ماشین های باری همچون نیستان وانت و... جابجا می شوند و این واقعا فاجعه بار است.

فرجی با اشاره به بخش دیگر ماجرا اینگونه ادامه داد: تصور کنید به عنوان یکی از اولیای حادثه دیده اخیر بخواهید شکوائیه ای تنظیم کنید مخاطب شکایت شما چه کسی می تواند باشد ؟ راننده، پیمانکار، مدیر مدرسه، اداره آموزش و پرورش یا اداره کل و وزارت آموزش و پرورش؟
هیچ کسی مسئولیت به عهده نخواهد گرفت چون هر کسی توپ را در زمین دیگری می تواند بیندازد.

این کارشناس حوزه آموزش و پرورش بیان کرد:باید برای ساماندهی سرویس دانش آموزی چاره ای اندیشید مثلا اگر قرار است مدیر مدرسه قرارداد امضا کند خود او مسئولیت نظارت، اجرا، شناسایی پیمانکار و رانندگان سرویس را به عهده بگیرد نه آن که فردی به او معرفی شود و او مجبور باشد قرار داد امضا کند بگونه ای که حتی با راننده دانش آموزان نه ارتباطی داشته باشد و نه آنها را بشناسد  و در بروز حوادثی از این دست  از مسئولیت شانه خالی کند.

فرجی گفت: در این خصوص برخی مدیران مدعی هستند که قیمت تمام شده یک سرویس هم به دانش آموزان با روشی که در حال اجراست تحمیل می گردد و اگر خود مدیران با پیمانکار مستقیم وارد قرار داد شوند قیمت سرویس به نصف کاهش پیدا می نماید مثلا پیمانکاری که توسط اداره کل آموزش و پرورش معرفی می گردد بر اساس یک تعرفه ای از هر دانش آموز یک میلیون چهارصد هزار تومان پول می گیرد در حالی که اگر مدیر مدرسه مستقیم با پیمانکار قرار داد امضا کند با توجه به جغرافیای مدرسه می تواند این قیمت را به هفتصد هزار تومان کاهش دهد.

تخلفات سرویس مدارس 

او به این مسئله هم اشاره کرد که نکته مهم تری که مدیران از آن گله دارند این است که رانندگان سرویس دانش آموزان عمدتا هم زمان به چند مدرسه خدمات می دهند چرا که پیمانکاران و رانندگان می خواهند بیشترین انتفاع را از سرویس مدارس داشته باشند و عجله بیش از اندازه رانندگان حین رانندگی منجر به حوادث زیادی می گردد.پیمانکاران به خاطر کسب سود بیشتر از یک راننده هم زمان در دو یا حتی گاهی  سه مدرسه اقدام به حمل دانش آموز می کنند و این خود موجب می گردد که رانندگان خسته باشند و دقت لازم و زمان کافی برای سرویس دهی به دانش آموزان را نداشته باشند و البته این زیاد دور از ذهن هم نیست هر کدام از ما شاهد رانندگی های پر خطر رانندگان سرویس در کوچه و خیابان های شهر هستیم که گاهی با سرعت غیر مجاز دانش آموز جابجا می کنند. 

او در پایان پیشنهاد داد: در نگاه کلی باید گفت بجای آنکه اداره کل پیمانکار معرفی کند مدیران پیمانکاران خودشان را به اداره کل معرفی کنند و اداره کل و مناطق صلاحیت پیمانکاران را پس از بررسی تایید کنند اینگونه رانتی که در این بخش می تواند در بخش معرفی پیمانکاران بوجود آید نیز به حداقل ممکن خواهد رسید . یعنی ناظر عملکرد سرویس مدارس منطقه آموزش و پرورش و ادارات کل باشند نه مدیر مدرسه، بلکه مدیر مجری و طرف قرار داد باشد و اینگونه مسئولیت پذیری مدیران نیز افزایش خواهد یافت.

پایان